مناطق آزاد را دریابیم

تدبیر24 : در روزهای گذشته اخبار متعددی از افشای چند تخلف مالی گسترده در مناطق آزاد مثل قشم یا چابهار منتشر شد و به همین بهانه بار دیگر مساله مناطق آزاد و لزوم توجه به این مناطق بدل به سوژه اصلی رسانه‌ها شد. در مورد اتفاقاتی که در مناطق آزاد رخ می‌دهد، نکات فراوانی وجود دارد که مطرح شدن آن در سطح جامعه و کارشناسان طبیعتا به بهبود وضعیت این مناطق منجر خواهد شد.

اخباری که به صورت غیر رسمی در سایت می‌آید که طی سال‌های گذشته مسئولان این مناطق سوءاستفاده‌های زیادی را از موقعیت خود کرده‌اند و متاسفانه وقتی این مسائل از سوی مقامات رسمی تایید می‌شود، می‌توان اطمینان داشت که این اطلاعات درست است. اما سوالی که در این میان به وجود می‌آید این است که چرا دستگاه‌های مسئول در این مورد سکوت کرده‌اند. سکوت نهادهای نظارتی باعث خواهد شد تا ابهامات در مورد وضعیت مناطق آزاد افزایش بیابد. اما مشکل اساسی در مناطق آزاد روح حاکم بر آنهاست. متاسفانه در این سال‌ها یک کپی‌برداری ناقص از کشورهای اروپایی داشتیم که نتیجه آن وضعیت فعلی شده است.

در حالی که توقع می‌رود مسئولان این مناطق آزادی فعالیت و جذب سرمایه و چگونگی سرمایه‌گذاری را داشته باشند اما در عمل دیده شده که که سیاست‌های این مناطق از تهران به آنها دیکته می‌شود و مسئولان آزادی عمل و استقلال کافی برای مدیریت ندارند و همین مساله سبب شده که این مناطق نتوانند به اهداف پیش‌بینی شده دست پیدا کنند. مثلا کیش به جای یک منطقه آزاد اقتصادی بدل به یک مرکز بزرگ تفریحی شده است یا در مناطق دیگر نیز مشاهده می‌شود که در رسیدن به اهداف خود ناموفق بوده‌اند. به نظر می‌رسد در این شرایط دولت باید یک بازنگری اساسی در مدیریت مناطق آزاد داشته باشد، اگر قرار است مناطق آزاد در کشور داشته باشیم باید حدود اختیارات مسئولان آن به رسمیت شناخته شود و اختیار جذب سرمایه به مسئولان آن داده شود. همین که تا امروز این مناطق نتوانسته‌اند در جذب سرمایه شرکت‌های خارجی موفق شوند، نشان از ضعف‌های متعدد مناطق آزاد در کشور ماست.

البته نمی‌توان کتمان کرد که سایه مسائل سیاسی نیز بر سر مسائل مناطق آزاد سایه‌ افکنده و این منطق در این چند سال اخیر بدل به حیاط خلوت برخی افراد و گروه‌های خاص برای سوءاستفاده‌هایی شده است که می‌تواند موجب آسیب دیدن اعتماد مردم شود. هر چه زودتر تجدید نظر در رابطه با مدیریت و ساختار این مناطق اتخاذ شود، می‌توان به استفاده بهینه از این مناطق و کمک بزرگی که در اقتصاد ایران خواهند داشت، امیدوار بود.