چه‌کسانی نباید هندوانه بخورند؟

تدبیر24»با توجه به  افزایش دمای هوا در فصل بهار و تابستان، مصرف هندوانه به‌عنوان میوه‌ای شیرین و آبدار، برای رفع تشنگی و تأمین آب مورد نیاز بدن حائز اهمیت است که در این زمینه کارشناس فرآورده‌های طبیعی سنتی و مکمل‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران، پیرامون گیاه هندوانه به مطالب پیش‌ِرو پرداخت: گیاه هندوانه گیاهی یک‌ساله و علفی متعلق به گونه‌های مختلف جنس Citrullus از خانواده کدوئیان است. خاستگاه این گیاه، جنوب آفریقا است ولیکن امروزه در ایران به‌مقدار فراوان کاشته می‌شود. این گیاه دارای ساقه پیچکدار، برگهایی با بریدگی‌های عمیق و منقسم به لوب‌های مدور، گل‌های زردرنگ و میوه آبدار است. در گذشته به این میوه "تربوزه" می‌گفته‌اند.

هندوانه میوه‌ای شیرین و آبدار است که مصرف آن علاوه بر رفع تشنگی و تأمین آب بدن به‌دلیل محتوای بالای آب (هر 100 گرم هندوانه حاوی 93% آب)، حاوی مقادیر قابل توجهی املاح و ویتامین‌ها شامل آهن، پتاسیم، ویتامین‌ آ، ویتامین ث، تیامین، ریبوفلاوین و نیاسین است. مصرف یک لیوان آب هندوانه، 20% نیاز روزانه به ویتامین ث و 14% نیاز روزانه به ویتامین آ را تأمین می‌کند.

بخش گوشتی قرمزرنگ هندوانه حاوی آنتی‌اکسیدان "لیکوپن" است. رنگدانه لیکوپن اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی دارد. این آنتی‌اکسیدان به تمامی نقاط بدن وارد می‌شود و رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کند.

پوست هندوانه نسبت به بخش گوشتی آن، حاوی آب و شکر کمتر و میزان فیبر بیشتری است. علاوه بر خواص بخش گوشتی هندوانه، تحقیقات نشان داده است قسمت سفید پوست این میوه حاوی مقدار زیادی اسیدآمینه "سیترولین" است که با مکانیسم اتساع سرخرگ‌ها، می‌تواند سبب بهبود گردش خون شود.

همچنین نتایج مطالعات نشان‌دهنده نقش مهم سیترولین در سیکل اوره بدن است، به این ترتیب که سیترولین قادر است نیتروژن خون را جذب و آن را به ادرار تبدیل کند. این آمینواسید همچنین قادر است اسیدآمینه آرژینین تولید کند که در افراد دچار کمبود این اسیدآمینه مفید است. آرژینین همچنین می‌تواند رشد ماهیچه‌ها را بهبود داده، سیستم ایمنی را تحریک کند و با خستگی مبارزه کند.

در طب چینی، پوست هندوانه دارای کاربرد وسیعی در پاک‌زدایی اثرات گرما بر پوست و سم‌زدایی بدن است.

از دیدگاه طب ایرانی، هندوانه دارای مزاج سرد و تر است و مصرف آن در افراد سردمزاج مناسب نیست. در صورت تمایل افراد سردمزاج به خوردن هندوانه، بهتر است هندوانه همراه با عسل یا شکر میل شود. آب هندوانه به‌عنوان مسکن تشنگی، مدر و خنکی در بیماران مبتلا به تب و بیماری‌های عفونی کاربرد دارد. مربای پوست هندوانه نیز جهت تقویت هضم توصیه شده است.

با توجه به خواص مورد انتظار از پوست هندوانه، تولید عصاره‌ها و مکمل‌های تغذیه‌ای حاوی پوست هندوانه برای درمان این نوع کمبود مورد توجه است.

تخم هندوانه نیز دارای اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع (اولئیک اسید و لینولئیک اسید) است که مصرف خوراکی دارد.

در مجموع میوه هندوانه دارای آب فراوان، انرژی اندک و مواد مغذی بیشتر نسبت به سایر میوه‌ها بوده و اثرات مفیدی در بهبود سلامتی بدن دارد. در صورت مصرف به‌اندازه و مناسب، هندوانه می‌تواند خواص مفیدی برای فرد مبتلا به دیابت داشته باشد. البته با توجه به اینکه مصرف هندوانه همراه سایر میوه‌ها که شاخص گلیسمیک بالا دارند می‌تواند موجب افزایش قند خون به‌میزان خطرناک شود، بنابراین مبتلایان به دیابت بهتر است که با پزشک یا یک متخصص تغذیه در این زمینه مشورت کرده و راهنمایی بگیرند.

بهترین زمان مصرف هندوانه، بین دو وعده غذا یعنی تقریباً سه ساعت بعد از غذا و یک ساعت قبل از غذا است. مصرف هندوانه همراه یا بلافاصله بعد از خوردن غذا، سبب ایجاد اختلال در هضم می‌شود.