اینترنت وب 3.0 چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ (همه چیز به زبان ساده)

اینترنت از زمان پیدایش چندین تحول عمده را پشت سر گذاشته است. Web 1.0 مرحله اولیه بود که عمدتاً بر روی وب سایت‌های ثابتی متمرکز بود که اطلاعات را نمایش می‌داد. وب 2.0 باعث ایجاد وب سایت‌های پویا، محتوای تولید شده توسط کاربر و پلت فرم‌های رسانه‌های اجتماعی شد. اکنون، ما در اوج وب 3.0 هستیم که به عنوان وب غیرمتمرکز یا وب معنایی نیز شناخته می‌شود. این مرحله بعدی نوید ایجاد انقلابی در نحوه تعامل ما با اینترنت را می‌دهد و امنیت، حریم خصوصی و شفافیت بیشتری را ارائه می‌دهد. در این مقاله، مفاهیم و فن‌آوری‌های کلیدی را که زیربنای Web 3.0 یا وب ۳ هستند و اینکه چگونه می‌خواهند اینترنت را آنطور که می‌شناسیم تغییر دهند، بررسی خواهیم کرد.

وب 3.0 چیست؟

وب 3.0 یا وب غیرمتمرکز، چشم اندازی برای آینده اینترنت است که بر تمرکززدایی، شفافیت و کنترل کاربر تأکید دارد. برخلاف وب فعلی که به شدت به پلتفرم‌ها و واسطه‌های متمرکز متکی است، وب 3.0 با هدف ایجاد یک اکوسیستم بازتر و بی‌اعتماد با فناوری بلاک چین، برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAOs) طراحی شده است.

فناوری‌های وب ۳ شامل موارد زیر است:

۱. بلاک چین:
بلاک چین فناوری اساسی است که زیربنای وب 3.0 است. این یک دفتر کل توزیع شده و تغییرناپذیر است که تراکنش‌ها و داده‌ها را به شیوه ای امن و شفاف ثبت می‌کند. بلاک چین با فعال کردن تراکنش‌های همتا به همتا و تضمین یکپارچگی داده‌ها از طریق مکانیسم‌های اجماع، نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برد.
۲. برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps):
برنامه‌های غیرمتمرکز یا dApps برنامه‌های نرم افزاری هستند که در یک شبکه غیرمتمرکز مانند زنجیره بلوکی اجرا می‌شوند. برخلاف برنامه‌های کاربردی سنتی، dApps بدون یک مقام مرکزی یا واسطه عمل می‌کند و شفافیت، امنیت و کنترل کاربر را تضمین می‌کند.
۳. سازمان‌های غیرمتمرکز خودمختار (DAOs):
DAO سازمان‌هایی هستند که بر روی شبکه‌های بلاک چین فعالیت می‌کنند که توسط قوانین از پیش تعریف‌شده که به‌عنوان قراردادهای هوشمند کدگذاری شده‌اند، اداره می‌شوند. این سازمان‌ها شفاف، مستقل، و جامعه محور هستند و تصمیمات از طریق مکانیسم‌های رای گیری گرفته می‌شود.
۴. وب معنایی (Semantic Web):
وب معنایی یا Semantic Web مفهومی‌است که هدف آن قابل فهم تر کردن اینترنت توسط ماشین‌ها، امکان ادغام بهتر داده‌ها، قابلیت همکاری و بازیابی هوشمند اطلاعات است. این شامل استفاده از قالب‌های داده‌های ساخت‌یافته و هستی‌شناسی برای نمایش اطلاعات به‌گونه‌ای است که رایانه‌ها بتوانند آن را پردازش کرده و درباره آن استدلال کنند.
۵. هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (ML):
هوش مصنوعی و ML نقش مهمی‌در وب 3.0 ایفا خواهند کرد و تعاملات هوشمندانه تر و شخصی تر با اینترنت را امکان پذیر می‌کنند. این فناوری‌ها می‌توانند به تجزیه و تحلیل و درک حجم وسیع داده‌های تولید شده در وب غیرمتمرکز کمک کنند و اطلاعات مرتبط و متنی بیشتری را در اختیار کاربران قرار دهند.

مزایای وب ۳

۱. حفظ حریم خصوصی و امنیت پیشرفته:
وب 3.0 با حذف نیاز به واسطه‌های متمرکزی که داده‌های کاربر را جمع آوری و کنترل می‌کنند، حفظ حریم خصوصی و امنیت بیشتری را وعده می‌دهد. شبکه‌های غیرمتمرکز و تکنیک‌های رمزگذاری تضمین می‌کنند که کاربران کنترل اطلاعات شخصی خود را حفظ می‌کنند.

۲. مالکیت و کنترل:
با وب 3.0، کاربران مالکیت و کنترل واقعی بر دارایی‌های دیجیتال، داده‌ها و هویت آنلاین خود خواهند داشت. پلتفرم‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز به کاربران این امکان را می‌دهند که به طور ایمن دارایی‌های دیجیتال خود را بدون اتکا به واسطه‌های شخص ثالث ذخیره، مدیریت و کسب درآمد کنند.

۳. معاملات بدون اعتماد:
فناوری بلاک چین تراکنش‌های غیرقابل اعتماد را امکان‌پذیر می‌کند و نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برد و خطر تقلب یا دستکاری را کاهش می‌دهد. قراردادهای هوشمند، توافق نامه‌ها را خودکار و اجرا می‌کنند و شفافیت و انصاف را تضمین می‌کنند.۴. افزایش نوآوری و همکاری:
ماهیت غیرمتمرکز وب 3.0 با کاهش موانع ورود و ایجاد امکان توسعه منبع باز، نوآوری و همکاری را تقویت می‌کند. توسعه دهندگان می‌توانند برنامه‌ها و پروتکل‌های غیرمتمرکز را بدون تکیه بر پلتفرم‌های متمرکز بسازند و در آن مشارکت کنند.۵. بهبود ظرفیت بهره‌برداری از داده‌ها:
هدف مؤلفه وب معنایی Web 3.0 بهبود قابلیت استفاده از  داده‌ها از طریق توانمندسازی ماشین‌ها برای درک و پردازش بهتر اطلاعات است. این می‌تواند به اشتراک گذاری و ادغام کارآمدتر داده‌ها در سیستم‌ها و پلتفرم‌های مختلف منجر شود.

چالش‌ها و نگرانی‌ها درباره وب 3.0

در حالی که وب 3.0 نویدبخش است، چندین چالش و نگرانی نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد:

۱. مقیاس پذیری و عملکرد: شبکه‌های غیرمتمرکز و فناوری بلاک چین در حال حاضر با مشکلات مقیاس‌پذیری و عملکرد مواجه هستند که ممکن است مانع پذیرش و کاربرد گسترده آنها شود.

۲. تجربه‌ی کاربر: پیمایش برنامه‌های غیرمتمرکز و مدیریت دارایی‌های دیجیتال می‌تواند برای کاربران غیر فنی پیچیده باشد و به طور بالقوه موانعی برای پذیرش ایجاد کند.

۳. عدم قطعیت نظارتی: ماهیت غیرمتمرکز وب 3.0 چالش‌هایی را برای نهادهای نظارتی ایجاد می‌کند و برای تضمین حمایت از مصرف کننده و جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی نیاز به دستورالعمل‌ها و چارچوب‌های روشن وجود دارد.

۴. مصرف انرژی: برخی از مکانیسم‌های اجماع بلاک چین، مانند اثبات کار، انرژی بر هستند و نگرانی‌هایی را در مورد تأثیرات زیست‌محیطی آن‌ها ایجاد می‌کنند.

۵. قابلیت همکاری و استانداردها: در حالی که هدف وب 3.0 بهبود قابلیت همکاری داده‌ها است، نیاز به استانداردها و پروتکل‌های پذیرفته شده برای اطمینان از ارتباط و یکپارچگی یکپارچه بین پلتفرم‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز مختلف وجود دارد.

جمع‌بندی

وب 3.0 نشان دهنده یک تغییر پارادایم در نحوه تعامل ما با اینترنت است و یک اکوسیستم غیرمتمرکز، شفاف و کنترل شده توسط کاربر را ارائه می دهد. در حالی که هنوز در مراحل اولیه خود است، فناوری‌های پشت وب 3.0، مانند بلاک چین، برنامه‌های غیرمتمرکز و وب معنایی، پتانسیل بسیار زیادی برای تغییر صنایع مختلف و ایجاد مدل‌های تجاری جدید دارند.

از آنجایی که پذیرش فناوری‌های وب 3.0 همچنان در حال رشد است، برای توسعه‌دهندگان، کسب‌وکارها و سیاست‌گذاران رسیدگی به چالش‌ها و نگرانی‌های پیرامون مقیاس‌پذیری، تجربه کاربر، مقررات و تأثیرات زیست‌محیطی بسیار مهم خواهد بود. با تقویت همکاری، نوآوری و توسعه مسئولانه، می‌توانیم از قدرت Web 3.0 برای ایجاد اینترنت امن‌تر، شفاف‌تر و عادلانه‌تر برای همه استفاده کنیم.

منبع: تانوما