آيا روسيه زير ميز مذاكره مي‌زند؟

تدبیر24: تمايل بيش از اندازه روسيه براي رابطه با ايران در اين برهه زماني تعجب بسياري از كارشناسان آشنا به مسائل روسيه را برانگيخته است. مبادلات تجاري ميان ايران و روسيه طي 3سال اخير 3ميليارد دلار بوده است. نسبت اين مبادلات حدود يك به 10 است يعني روسيه سهم بيشتري از صادرات كالا به ايران را به خود اختصاص مي‌دهد.تصميم اخير براي افزايش بيش از 10برابري مبادلات دو كشور خيلي آرماني محسوب مي‌شود. همان گونه كه همگان به درستي مي‌دانند براي افزايش مبادلات تجاري و بهره گيري از بازارهاي هدف بايد زمينه هاي آن فراهم شود.

نوع كالا، خدمات مهندسي ارائه شده به بازارهاي هدف بايد به درستي مشخص شود. به همين سبب تعيين سطح براي افزايش سطح مبادلات كار عاقلانه‌اي به نظر نمي‌رسد. نكته دوم كارشكني احتمالي روسيه در مذاكرات ايران و 1+5 است. برخي كارشناسان بر اين باورند كه روسيه، موقعيت ژئوپلتيك جديد ايران را پس از موفقيت احتمالي مذاكرات هسته‌اي برنمي‌تابد. ايران داراي منابع گاز فراوان و موقعيتي فوق‌العاده در منطقه است. بالطبع توافق هسته‌اي و رفع تدريجي تحريم‌ها اين فرصت را به ايران مي‌دهد تا از موقعيت ژئوپلتيك خود بيشترين بهره را ببرد. به همين دليل روسيه موقعيت جديد ايران را در شرايطي كه بحران اوكراين و تحريم‌هاي اين كشور پا برجاست برنمي‌تابد؛ چرا كه روسيه از اهرم انرژي براي تحت فشار قرار دادن اتحاديه اروپا بيشترين بهره را مي‌برد، اما تصور كساني كه فكر مي‌كنند، ايران به روسيه در قرارداد اخير امتیاز داده تا در مذاكرات هسته‌اي كارشكني نكند نادرست است.

 بايد دانست، با توجه به موقعيت كشورمان دستگاه اجرايي ايران لزومي نمي‌بيند كه همراه و همسو با روسيه در مقاطع بين‌المللي گام بردارد يا به اين كشور امتياز دهد. همگان به خوبي مي‌دانند كه ايران داراي سياست خارجي تعريف شده است اما اينكه روسيه در شرايط تحريم به سوي ايران گرايش پيدا مي‌كند نكته درستي است و اين توافق نشان مي‌دهد فدراسيون روسيه از ظرفيت‌ها و قدرت اقتصادي خود در رابطه با ايران به درستي بهره نگرفته است. گسترش ارتباطات براي ايران يك امتیاز مثبت محسوب مي‌شود چرا كه ما سال‌ها انتظار داشتيم روسيه سطح مبادلات خود را با ايران افزایش دهد و بازارهايش را براي كالاهاي ما بگشايد. اكنون روسيه بازار واردات مواد غذايي خود را به روي ايران گشوده است هرچند نبايد فراموش كرد كه ايران به دليل موقعيت جغرافيايي خود فاقد منابع آبي فراوان براي توليدات كشاورزي است بنابراين نبايد چندان به افزايش مبادلات ميان ايران و روسيه با اين مبلغي كه ذكر شده است دل بست.

از سوي ديگر روسيه وارد كننده تكنولوژي از غرب است بنابراين نمي توان اميد داشت كه فدراسيون روسيه، تكنولوژي جديدي را به كشورمان صادر كند؛ روسيه سال‌هاست كه صنعت هوايي خود را دگر گون كرده است. اين كشور در خطوط هوايي داخلي خود ديگر از هواپيماي توپولف استفاده نمي‌كند. بنابراين صادرات هواپيماي روسي به اين ايران قراردادي شبهه‌انگيز است. اما در نهايت نبايد نسبت به قرارداد اخير ميان ايران و روسيه بدبين بود؛ چراكه دولتمردان قطعا منافع ملي را در جريان مذاكرات مدنظر قرار مي‌دهند و بر اساس اين منافع قرارداد عظيم تجاري با فدراسيون روسيه را به امضا رسانده‌اند.
* كارشناس مسائل روسيه