365 روز علمی در سال 2014 از نگاه نیچر

تدبیر24: پیشرفت هایی در حوزه سلول های بنیادین که پس از مدتی به اشتباه بودن آن پی برده شد؛ پیشرفت هایی در کیهان شناسی که به سرعت بی اعتبار شدند‎ و بالاخره سفر فضایی تجاری که با مشکلات اساسی همراه بود.

با وجود این سال 2014 با دستاوردهای علمی شاخصی درباره ستاره های دنباله دار، شناسایی خاستگاه انسان و کسب درک بهتری از عملکرد مغز انسان همراه بود.

***گسترش مسابقه فضایی

در سال 2014 کشورهای آسیایی وارد فضا شدند. سازمان تحقیقات فضایی هندوستان ماموریتی را برای ارسال فضاپیما به مدار مریخ انجام داد و به اولین سازمانی تبدیل شد که در نخستین تلاش خود موفق به انجام این کار شد.

ژاپن دومین کاوشگر خود را به منظور نمونه برداری از اجرام فضایی با استفاده از فضاپیمای Hayabusa-2 به فضا فرستاد. همچنین با وجود این که ماه نورد چین با نام Yutu، گردآوری اطلاعات از سطح ماه را متوقف کرد، کنترل کنندگان آن به واسطه ارسال آزمایشی یک فضاپیما به دور ماه و باز گرداندن آن به سطح زمین، گامی به جلو برداشتند.

سال 2014 برای سفر تجاری به فضا چندان خوشایند نبود. فضاپیمای توریستی موسسه Virgin Galaxy که با عنوان SpaceShip2 معرفی شد‏ در یک پرواز آزمایشی بر فراز کالیفرنیا دچار نقص فنی شد و در نتیجه یکی از خلبان های آن جان خود را از دست داد.

این اتفاق تنها سه روز پس از انفجار یک سکوی پرتاب در ویرجینیا رخ داد. در این مامویت قرار بود یک راکت بدون سرنشین، تجهیزات و ملزومات موردنیاز ایستگاه فضایی بین المللی را به آن انتقال دهد؛ اما در اثر انفجار سکوی پرتاب تمام این تجهیزات نابود شد.

***تماس با ستاره دنباله دار

فضا پیمای روزتا Rosetta که توسط آژانس فضایی اروپا به منظور کاوش سطح ستاره های دنباله دار به فضا ارسال شده بود، پس از یک سفر طولانی 10 ساله بالاخره در مدار ستاره دنباله دار 67P قرار گرفت و پس از سه ماه توانست در اولین ماموریت فرود بر سطح ستاره دنباله دار، کاوشگر Philae را روی سطح 67P پیاده کند. قبل از این که ارتباط با کاوشگر به دلیل اتمام توان آن قطع شود، به مدت 64 ساعت اطلاعات علمی را درباره ستاره دنباله دار مخابره کرد.

در همین هنگام ناوگان کوچک فضاپیمای مریخ – شامل کاوشگرهای هندی، آمریکایی و اروپایی- تصاویر نزدیکی از ستاره دنباله دار Siding Spring را که از فاصله 139.500 کیلومتری مریخ عبور کرد، به ثبت رساندند. این مسافت تقریبا معادل یک سوم فاصله زمین تا ماه است.

در سال 2014 جستجوی سیارات خارج از منظومه شمسی نیز پیشرفت عظیمی داشته است. در ماه فوریه گروه هدایت کننده فضاپیمای کپلر اعلام کردند که این فضاپیما، مدارک محکمی را از وجود 715 سیاره خارج از منظومه شمسی فراهم کرده است. همچنین کپلر اولین سیاره هم اندازه زمین را شناسایی کرد که دارای فاصله مناسبی از ستاره خود برای شکل گیری حیات است. این دستاورد گام دیگری در راه شناسایی سیارات دوقلوی زمین است.

***رمزگشایی ریشه های انسان

با وجود این که انسان ناندرتال در حدود 30 هزار سال قبل منقرض شد، سال 2014 برای آن سال پرباری بود. دی ان ای انسان ناندرتال در ژنوم انسان های غیر آفریقایی باقی مانده است و در این سال دو محقق موفق شدند میراث ژنتیکی انسان ناندرتال را ثبت و طبقه بندی کنند.

محققان پس از تحلیل و بررسی سوابق دو مورد از قدیمی ترین انسان های هومو توانستند اطلاعات زیادی را درباره برخوردهای جنسی انسان های اولیه و هوموناندرتالنسیس به دست آورند.

این سوابق مربوط به دو مرد بود که یکی از آن ها حدود 45 هزار سال قبل در جنوب سیبری و دیگری در حدود 36 هزار سال قبل در روسیه امروزی زندگی می کرد. اطلاعات حاصل از بررسی دی ان ای، وجود گونه های ناشناخته ای از انسان ها را همزمان با جفت شدن انسان ها هومو و ناندرتال ثابت کرد.

به اعتقاد محققان، جفت گیری این دوگونه از انسان ها بین 50.000 تا 60.000 سال قبل در خاور میانه رخ داده است. درپی سن یابی چندین سایت باستان شناسی در اروپا که با استفاده از کربن پرتوزا انجام گرفت، نشان داد که انسان ها و ناندرتال ها برای مدتی بسیار طولانی تر از چیزی که پیش این تصور می شده در آن مناطق در کنار یکدیگر زندگی کرده اند. این همزیستی در برخی از مناطق به چندین هزار سال می رسد. بخش های بعدی این گزارش متعاقبا منتشر خواهد شد.