روابط حماس و ایران در سایه اوضاع پر تلاطم منطقه

تدبیر24: کارشناسان معتقدند که جنبش حماس در راستای پروژه آزاد سازی فلسطین هرگز به جمهوری اسلامی ایران پشت نخواهد کرد و مواضع ارزشمند آن در حمایت از مقاومت فلسطین را فراموش نخواهد کرد.

تشکر و قدردانی حماس از حمایت‌های ایران تنها در جریان سخنرانی ابو عبیده، سخنگوی گردان‌های شهید عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس در مراسم بیست و هفتمین سالروز تاسیس این جنبش نمود پیدا نکرده است، بلکه قبل از آن نیز حماس در پایان جنگ "سنگ های سجیل" در سال 2012 به صراحت این قدردانی خود از حمایت های ایران را اعلام کرده بود.

به گزارش مرکز اطلاع رسانی فلسطین، در کل می‌توان گفت که سابقه روابط حماس با ایران به سال 1991 بر می گردد که این جنبش در کنفرانس حمایت از انتفاضه نخست فلسطین در تهران شرکت کرد و پس از آن روابط دو طرف گسترش یافت و می توان دوران انتفاضه الاقصی را بهار این روابط دانست، اما بی شک این مناسبات حماس با ایران پس از پیروزی آن در انتخابات پارلمانی سال 2006 فلسطین به اوج خود رسید.

واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران و حماس مشترکات زیادی دارند، چرا که حماس یک جنبش آزادی بخش است که سعی در آزادسازی سرزمین تاریخی فلسطین از چنگال پروژه صهیونیستی را دارد و در این راه ایدئولوژی و رویکرد اسلامی را در پیش گرفته است که تا حد زیادی با رویکرد نظام جمهوری اسلامی ایران تناسب و همخوانی دارد؛ به طوری که ایران مساله آزاد سازی فلسطین را موضوعی عقیدتی می‌داند که تمامی شیعیان آن را قبول دارند.

در همین راستا، دکتر محمود زهار از رهبران ارشد حماس خاطر نشان کرد که ایران رژیم صهیونیستی را دشمن خود می داند و به تبع آن دفاع از خود در برابر این دشمن را حق مسلم خویش می داند. ایران همچنین منافع مشترکی با جنبش حماس در این زمینه دارد و علاوه بر این، هر دو طرف اسرائیل را رژیمی بیگانه و جسمی غریب در منطقه می دانند که هیچ سنخیتی با اقشار مختلف امت اسلامی اعم از عرب، مسلمان و شیعه ندارد.

وی همچنین تصریح کرد که حماس و ایران رژیم صهیونیستی را پروژه ای استعماری می دانند که کشور انگلیس به عنوان بخشی از بدنه استعمار "کاتولیکی پروتستانی غرب" بذر آنرا در منطقه کاشت و حال این رژیم به خطری برای پروژه اسلامی تبدیل شده است.

زهار با تاکید بر اعتقاد راسخ حماس و ایران به مقاومت مسلحانه به عنوان راهکاری اساسی برای مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی خاطر نشان کرد که موضع تهران در قبال مساله فلسطین فراتر از مسائل صرفا سیاسی است و این کشور از همان زمان آغاز انقلاب اسلامی، محور مقاومت را برای مقابله با آمریکا و رژیم صهیونیستی تشکیل داد و هرگز این محور را در برابر تهاجم سیاسی و فرهنگی غرب تنها نگذاشته است.

وی افزود حماس پس از آنکه استقلال در تصمیم گیری خود را نشان داده است، هیچ مشکلی برای همکاری با حامیان مقاومت در نقاط مختلف جهان ندارد و همان طوری که همگان می دانند سلاح کلاشینکوف توسط همین حامیان مقاومت که منافع سیاسی مشترک با جنبش های آزادی بخش داشتند، به دست مبارزان این گروه ها رسید.

دکتر عبد الستار قاسم تحلیلگر برجسته مسائل سیاسی فلسطین هم درباره موضع ایران در قبال مقاومت فلسطین و به ویژه جنبش حماس به عنوان پرچمدار مقاومت و بزرگترین گروه مقاومتی در فلسطین تصریح کرد که شیعیان بیشتر از اینکه به مساله فلسطین رویکرد سیاسی داشته باشند، نگاه عقیدتی دارند و کوتاهی در حمایت از آنرا مغایر اصول عقیدتی خود می دانند؛ لذا، همه شیعیان جهان آزاد سازی فلسطین را در راس اولویت های خود قرار داده اند.

مصطفی صواف روزنامه نگار برجسته فلسطینی هم ضمن تایید این نظر عبد الستار قاسم تاکید می کند که مساله اصلی در روابط حماس و ایران این است که ایران یک کشور اسلامی و فلسطین سرزمینی تحت اشغال است که آزادسازی آن جز از طریق مقاومت ممکن نخواهد بود و از سوی دیگر، جنبش حماس محور اصلی جریان مقاومت در فلسطین به شمار می رود.

روابط حماس و ایران طی سال‌های گذشته فراز و نشیب های متعددی را پشت سر گذاشته است، اما هرگز قطع نشده است. این فراز و نشیب ها بیشتر ناشی از اوضاع سخت حاکم بر منطقه خاورمیانه است که باعث شکل گیری ائتلاف های منطقه‌ای متضاد و مخالف هم شده است و در این میان، مواضع حماس و ایران در قبال بهار عربی و به ویژه بحران سوریه با هم مغایرت دارد.

محمود زهار رهبر ارشد حماس در همین راستا تاکید می کند که حوادث و تحولات منطقه بر روی روابط حماس و ایران تاثیر منفی گذاشت که بخشی از این مساله مربوط به بحران سوریه بود.

اما عبدالستار قاسم ضمن انتقاد از جنبش حماس به خاطر دوری از محور ایران طی سال های گذشته می گوید فلسطین و مقاومت همواره نیازمند کمک ها و حمایت های ایران است و کمک های حامیان حماس در منطقه خلیج فارس و نیز ترکیه هرگز فراتر از کمک های مالی و بشردوستانه نبوده است.

وی تصریح کرده است که دیدارهای اخیر میان رهبران حماس و مسئولان جمهوری اسلامی ایران ضروری بوده است؛ چرا که ما نمی توانیم نقش ایران را نادیده بگیریم و این مساله ناشی از منافعی است که ایران در زمینه تقویت محور مقاومت در برابر برخی نظام های عربی وابسته به آمریکا و اسرائیل دارد و از سوی دیگر، حماس نیز در جریان جنگ 51 روزه غزه به عینه دید که کشورهای عربی چطور از حمایت از آن دست کشیدند.

مصطفی صواف نیز خاطر نشان کرده است که جمهوری اسلامی ایران سعی در تقویت نقش خود در عرصه منطقه ای دارد و این حق آن است و از سوی دیگر، مقاومت نیز سعی در بهره گیری از تمامی طرف های حامی مساله فلسطین را دارد؛ به ویژه که نوعی تقابل میان دو محور که رهبری محور نخست را ایران بر عهده دارد و محور دوم متشکل از رژیم صهیونیستی و همپیمانان آن هستند، شکل گرفته است.

صواف در پایان تاکید کرده است که جمهوری اسلامی ایران با درک صحیح معادلات و تحولات منطقه ای، به این واقعیت پی برده است که حماس طرف مهمی در فلسطین به شمار می رود که می توان روی آن حساب کرد.