سفر به ترکیه در پساکودتا

تدبیر24:به رسم اینکه پس از هر تحول و رخداد غیرمنتظره‌ای مقامات مسئول و وزرای سیاست خارجه به ويژه در کشورهای همسایه از یکدیگر دلجویی و دیدار به عمل می‌آورند، ظریف نیز پس از کودتای اخیر در ترکیه برای نخستین بار با دو هدف دلجویی از ترکیه و سپس ابهام‌زدایی در روابط ترکیه و ایران در پی بهبود روابط آنکارا و مسکو و پس از آن برای گفت‌وگو درباره مباحث مختلف اقتصادی و اوضاع سوریه و تروریسم البته با دعوت رسمی وزیر امور خارجه ترکیه به آنکارا سفر کرد و در این سفر ظریف و مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در رابطه با همکاری‌های اقتصادی و منطقه‌ای به نتیجه‌های مشترکی رسیدند. رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان ۲۹اسفند ماه سال گذشته (۱۳۹۴) نیز سفری یک روزه به ترکیه داشت و با مقامات این کشور از جمله اردوغان دیدار و گفت‌وگو کرد.

استقبال ایران از نزدیکی روابط میان ترکیه و روسیه

روز پنجشنبه رسانه‌ها چنین نوشتند که سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود تلفنی گفت‌وگو کرد. در این تماس تلفنی طرفین درباره آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. حالا در روز جمعه وزیر خارجه ایران در اولین سفرش به ترکیه پس از کودتای اخیر در این کشور که به نقل از سخنگوی وزرات امور خارجه ایران بهرام قاسمی با دعوت رسمی مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه صورت پذیرفته بود، در گفت‌وگو با خبرنگاران با اشاره به محکومیت کودتای نافرجام اخیر ترکیه از سوی ایران در همان ساعت‌های اولیه خاطرنشان کرد: ما معتقدیم دوران زورگویی و کودتا دیگر سپری شده و در منطقه ما جایی ندارد و رای، اراده و خواست مردم را نمی‌توان با اقدامات یک گروه نظامی سرکوب کرد و به همین دلیل همه مقام‌های ایران از جمله مقام معظم رهبری، ریاست‌جمهوری، رئیس مجلس و من و سایر مقامات ایران کودتا را محکوم کردیم. وی تصریح کرد: حرکت و ایستادگی مردم ترکیه در از بین بردن مبانی کودتای نافرجام در ترکیه اقدام بسیار مهمی بود. حضور مردم در صحنه درس مهمی به کودتاگران بود. وی با اشاره به تحولات منطقه و رایزنی با کشورهای تاثیرگذار افزود: ایران، روسیه و ترکیه از بازیگران مهم در منطقه به ‌شمار می‌آیند و نیاز است با یکدیگر گفت‌وگو و همکاری داشته باشند. او در عین حال خاطرنشان کرد: اگر اختلاف ‌نظری هم میان کشور‌های منطقه وجود داشته باشد می‌توان آن را از طریق گفت‌وگو برطرف کرد. وزیر خارجه کشورمان همچنین در کنفرانس مشترک مطبوعاتی با همتای ترکیه‌ای با اعلام اینکه ایران از نزدیکی روابط میان ترکیه و روسیه استقبال می‌کند گفت: مبارزه مشترک با تروریسم، افراط‌گرایی و فرقه‌گرایی اهداف مشترک تهران و آنکارا هستند. محمدجواد ظریف ادامه داد: برای مبارزه مشترک با تروریسم، افراط‌گرایی و فرقه‌گرایی دو کشور نظر و هدف مشترکی دارند و هر چند در برخی مسائل اختلاف نظرهایی وجود دارد ولی درباره وحدت ارضی سوریه و اینکه باید با داعش و جبهه النصره و دیگر تروریست‌ها برخورد شود دیدگاهمان مشترک است.

تقدیر چاووش اوغلو از همراهی ظریف

وزیر امور خارجه ترکیه نیز ضمن ستایش از مواضع تهران در حمایت از دولت ترکیه گفت: وزیر امور خارجه ایران از همان لحظات اول کودتا بارها با تماس تلفنی حمایت خود را از دولت و ملت ترکیه در قبال کودتاچیان ابراز کرد.مولود چاووش اوغلو افزود: امروز میزبان برادر عزیزم جواد ظریف هستم. به ایشان خوشامد می گویم. از برادر عزیزم به خاطر حمایت مردم و دولت ایران تشکر می کنم. آن شب من در سامسون بودم، تا صبح نخوابیدم. برادرم ظریف نیز در تهران با ما همراهی کرد و نخوابید. در آن شب بیشترین تماس را با ما داشتند . تا صبح چهار یا پنج بار با من تماس گرفتند، در روزهای بعدی نیز به دفعات مکرر گفت‌وگو کردیم. همچنین محمد جواد ظریف درنشست خبری مشترک با مولود چاووش اغلو همتای ترک خود برای بازدید ازمجلس ترکیه که درکودتای ناموفق اخیرمورد هدف بمباران کودتاگران قرار گرفت ابراز تمایل کرده بود از این محل دیدن کند. محمد جوادظریف در این بازدید تاکید کرد: مردم و نمایندگان ترکیه باهدایت ریاست محترم جمهورتوانستند ثابت کنند که با زور نمی شود خواست مردم و دموکراسی را سرکوب کرد.وی ادامه داد:حضورمردم ترکیه درصحنه نشان داد که اراده مردم فوق هر قدرتی است. ظریف تاکید کرد:جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که درهمان لحظات اول کودتا را محکوم کرد همواره درکنار دولت وملت ترکیه ایستاده وخواهد ایستاد. وی با اشاره به بازدید خود ازمجلس ترکیه که هدف حمله کودتاگران قرار گرفت افزود: بازدید من از مجلس ترکیه نماد حمایت ایران از دموکراسی و مردم این کشور است.

دیدار ظریف و اردوغان

وزیر امور خارجه ایران پس از دیدار با چاووش اوغلو با رئیس‌جمهور ترکیه ملاقات کرد.ایسنا نوشت؛ محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان پس از دیدار با مولود چاووش اغلو، همتای ترک خود، شرکت در نشست خبری و اقامه نمازجمعه، با رجب‌طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در مجتمع ریاست جمهوری این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. خبرگزاری آناتولی با انتشار عکسی از حضور ظریف در مجتمع ریاست جمهوری ترکیه و مذاکره وی با رئیس جمهور این کشور خبر داد. در پایان نماز، رئیس جمهوری ترکیه به پشت بلندگو رفت و گفت: امروز دکتر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران مهمان ما است که مردم نمازگزار نیز با گفتن ا...‌اکبر از ظریف استقبال کردند. همچنین ظریف بعد با همراهی مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه، به نهاد ریاست جمهوری رفت. و با رئیس جمهور ترکیه دیدار کرد. دیدار وزیر خارجه کشورمان با رئیس جمهوری ترکیه که با ضیافت نهار همراه بود، بیش از سه ساعت به طول انجامید.

سفر هیاتی بلندپایه از بخش‌خصوصیترکیه به ایران

محمدابراهیم طاهریان‌فرد سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکیه با نمایندگان بخش خصوصی ترکیه دیدار و گفت‌وگو کرد.در این ملاقات جمعی از اعضای شورای روابط اقتصاد خارجی ترکیه (DEIK) و اعضاء شورای اتاق‌های بازرگانی و بورس‌های کالایی ترکیه (TOBB)، رئیس اتحادیه پیمانکاران ترکیه و رئیس شورای بازرگانان ایران و ترکیه و وابسته اقتصادی و تجاری سفارت حضور داشتند. سفیر ایران در این ملاقات با اشاره به حمایت دولت و مقامات جمهوری اسلامی ایران از دولت و ملت ترکیه در رابطه با کودتای نافرجام ۱۵ جولای گفت: ما از همان دقایق اولیه در کنار ملت و دولت ترکیه بوده و معتقدیم در مقابله با کودتاگران، دولت و مردم ترکیه با انتخاب صحیح و شجاعانه از دموکراسی حمایت کردند. طاهریان با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی حسن روحانی با رجب طیب اردوغان که براي اعلام حمایت از دولت قانونی ترکیه انجام پذیرفت، افزود: مردم ترکیه نشان دادند که کودتا و روش‌های زورمدارانه در منطقه ما جایگاهی ندارد. معاون شورای روابط اقتصاد خارجی ترکیه گفت که در آینده نزدیک هیاتی بلندپایه از بخش خصوصی ترکیه به ایران سفر خواهد کرد.

حاشیه یک سفر

گفتنی است به نقل از روزنامه جمهوریت چاپ ترکیه به عنوان یکی از منتقدان تند اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه، انتشار مقاله ظریف در روز دوشنبه این روزنامه حواشی بسیاری به دنبال داشت تا آنجا که از آن به عنوان دلیل اصلی لغو سفر وزیر امور خارجه کشورمان به آنکارا یاد شد. بدین ترتیب اردوغان نیز مقاله ظریف را با لغو سفر او به آنکارا پاسخ داد و به وزیر امور خارجه ایران این پیام را ارسال کرد که او در کاخ رویایی‌اش از ظریف استقبال نخواهد کرد! وزیر امور خارجه ایران که دیروز برای دیدار و گفت‌وگو با مقام‌های ترکیه عازم این کشور شد، برای اقامه نماز جمعه به جمع نمازگزارن پیوست. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان پس از ملاقات با همتای ترک خود و شرکت در کنفرانس خبری با هیات همراه خود برای شرکت در نماز جمعه در محل برگزاری نماز در مسجد ملت ترکیه حاضر شدند.

بازتاب سفر ظریف به ترکیه

سفر ظریف به ترکیه بازتاب‌های بین المللی هم داشت، از جمله روزنامه «الشرق‌الاوسط» که با اشاره به سفر وزیرخارجه ایران به ترکیه تأکید کرد:«تمام شواهد و رویدادهای اخیر حاکی است تشکیل اتحاد سه‌جانبه روسیه- ایران - ترکیه درباره سوریه بسیار محتمل‌تر از گذشته مطرح است».این روزنامه نزدیک به شاهزاده‌های سعودی که در لندن چاپ می شود، در ادامه تأکید کرد:«تئوری شکل‌گیری این اتحاد سه‌گانه نخستین بار زمانی که «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه روز سه‌شنبه گذشته به سن‌پترزبورگ سفر کرده و با «ولادیمیر پوتین» همتای روس خود دیدار کرد، مطرح شد. این دیدار، ماه‌ها تنش روز افزون میان دو کشور را برطرف کرد و برخی تصمیمات درباره همکاری میان ترکیه و روسیه درباره سوریه را حل کرد». در ادامه این گزارش آمده است:«برخی نیز زمانی که حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران در ماه جولای با اردوغان تماس گرفت، موضوع تشکیل این اتحاد سه‌جانبه درباره سوریه را مطرح کرده بودند». الشرق‌الاوسط همچنین نوشت:«توسعه روابط روسیه و ترکیه هیچ تهدیدی برای غرب ندارد. افزایش گفت‌وگوها با هدف توسعه صلح و ثبات احتمالا واکنشی به گمانه‌زنی‌ها درباره این مساله است. این جملاتی بود که سفیر ترکیه در روسیه روز پنجشنبه در کنفرانسی مطبوعاتی بیان کرد».