شکی در این موضوع نیست که بستر اصلی که موجب بروز نارضایتیها و اعتراضات مردم شده طبیعتا مشکلات اقتصادی و معیشتی است.
تدبیر24»البته در این میان سوء استفادهها و تحریکهایی نیز شکل میگیرد تا ناآرامیهای اخیر را به مسائل دیگری ارتباط دهد، اما باید بدین مساله تاکید داشت که نباید از بستر اصلی این نا آرامیها که صرفا اقتصادی است غفلت شود. باید توجه داشت که نباید به این موضوع به دید امنیتی نگریسته شود که ناخودآگاه موجب بروز برخوردهای سخت شود. در این راستا اگر با نگاه سیستمی به ناآرامیهای اخیر نگاه کنیم خواهیم دید که عوامل مختلف اقتصادی زمینهساز آن بوده و یکی از این عوامل بحث کاهش ارزش پول ملی است که سالیان سال است اتفاق میافتد و اصلاح آن وظیفهای حاکمیتی است. در این راستا گرچه بانک مرکزی جلودار قضیه است، اما به هر صورت تا کنون بدین وظیفه آن طور که باید عمل نشده است. اینگونه است که به تبع کاهش ارزش پول ملی ارزهای خارجی به ویژه دلار افزایش یافته و خود یک شاخص برای قیمت گذاری است. مثلا در مقوله بنزین آن را به دلار میفروشند و بعد دلار را به تومان تبدیل میکنند که این تبدیل نا خودآگاه ارزش پول ملی را کاهش میدهد و در نتیجه هر چه قیمتها بالا میرود بازهم به قیمت اصلی نمیرسیم و متناسب کاهش قدرت خرید مردم، افزایش مستمر قیمتها ادامه پیدا کرده است. البته در این میان مهمترین عامل تاثیرگذار بحث روابط خارجی است. از این رو تا زمانی که روابط خارجی ایران با سایر کشورها حسنه نباشد این فشار فزاینده اقتصادی ادامه خواهد داشت. از طرف دیگر شاهد پمپاژ نقدینگی به بهانههای مختلف هستیم. مثلا مسکن مهر یکی از نمونههای پمپاژ نقدینگی در جامعه بود. بدین جهت هزینه اداره کشور بالاست و بودجه برخی نهادها بیش از آن چیزی است که تصور میشود. این در حالی است که در جامعه شاهد نهادهای موازی هستیم که زمانی ابتکارشان عدم استفاده از بودجه دولت بود، اما اکنون نه تنها از بودجه دولت استفاده میکنند بلکه ردیف بودجه روشنی دارند. این در شرایطی است که شاهد افزایش شدید بودجه هستیم، اما منابع بودجه را نداریم که موجب میشود دولت در آینده با کسری بودجه مواجه شود. از سوی دیگر در چند سال اخیر بحث مؤسسات مجاز یا غیر مجاز که بانک مرکزی مسئولیت نظارت بر آن را داشته، یکی از مسائلی است که موجب نارضایتی مردم شده و در این راستا باید اذعان داشت که برخی از سپردهگذاران در این امر طمع کردند. البته اگر به سپردهگذاران توجه کنیم خواهیم دید که هر کدام با مشکلی خاص مواجه بودهاند، اما اکنون میبینند نه تنها سود سرمایه بلکه اصل پول را نیز به آنها نمیدهند. این مسائل به مردم فشار آورد و چند نوبت در مقابل مجلس تجمع کردند که نتیجهای نگرفتند. اینها مجموعه عواملی است که موجب شد این اعتراضات با چنین شکلی رخ دهد. البته مردم هوشیارند و بهتر میدانند که خود باید جمعکننده این اعتراضات باشند. در این راستا راهکار حل و فصل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم این است که باید در نوع نگاه کشور در تعاملات مثبت با جهان تجدید نظر شود. هزینههای زائد و اضافی بهطور جدی کم شوند. مثلا هزینههای صداوسیما بسیار سنگین است و در عین حال بهتر است که چنین بودجهای در تناسب دقیقتری با کارکرد و بهرهوری باشد و در عین حال میتوان در بودجه برخی نهادهای فرهنگی بازنگری کرد. از این رو باید مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم با همت همه نهادها حل شود چون دولت به تنهایی نمیتواند از پس این مشکل برآید.
غلامرضا حیدری، نماینده مجلس دهم