بدحجابی نشانه مخالفت با نظام نیست

تدبیر24:حجت‌الاسلام رضا غلامی، رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی «صدرا» در همایش بانوان مبلغ و فرصت‌های پیش رو در شهرری درباره «حجاب و منزلت زن مسلمان» سخنرانی کرد.

*حجاب و عفاف یکی از مسلّمات اسلام است

وی با اشاره به اینکه برای هر مسلمانی که مختصری با تعالیم اسلامی آشنایی داشته باشد، کاملاً روشن است که حجاب، یک اصل محکم دینی است، افزود: گذشته از آیات صریح سوره مبارکه نور درباره حجاب، روایات فراوان و معتبری داریم که هم درباره اصل حجاب و هم درباره چگونگی آن، رهنمودهای مشخصی ارائه کرده‌اند.

این کارشناس امور فرهنگی اظهار داشت: در سال‌های گذشته، عده‌ای سعی کردند برای منصرف کردن زنان مسلمان از حجاب، با جمع آوری اسرائیلیات و تحریف آموزه‌های دینی در این زمینه، جا بیندازند که اساساً حجابی که امروز از آن صحبت می‌شود، در اسلام وجود ندارد. حتی یک فرد بی سوادی آمده و کتاب قطوری در این موضوع نوشته تا اثبات کند حجاب به این شکل در اسلام نیست. جالب است که علماء به مدعیّات این کتاب تفصیلاً پاسخ دادند لکن از آنجا که این کتاب‌ها اصولاً با هدف غیرعلمی و با اغراض سیاسی تدوین می‌شود، نویسندگان، گوش‌های خود را پنبه می‌گذارند تا پاسخ ها را نشنوند.

وی در ادامه افزود: لذا بی توجه به پاسخ‌ها، به تکرار این سخنان بی اساس ادامه می‌دهند. جدای از مواجهه نَقلی با موضوع حجاب، اگر با نگاه عقلیِ صرف هم به حجاب نگاه کنیم، در می‌یابیم که حجاب نمی‌تواند در اسلام یک جایگاه اصولی نداشته باشد به بیان دیگر، حجاب به همین قواعد کاملاً با روح تعالیم اسلامی هماهنگ است. موضوع دیگری که باز عده‌ای سعی می‌کنند جا بیندازند، این است که حجاب در کنار سایر احکام و ارزش‌های اسلامی، وزن بالایی ندارد یا حداکثر، یک حکم و یک ارزش در کنار ده‌ها و صدها حکم و ارزش است؛ بنابراین، اگر یک فرد حجاب را رعایت نکند، مثل این است که یک دروغ گفته است یا یک غیبت کرده است؛ با این ملاحظه، نباید اینقدر درباره حجاب در جامعه سخت گیری کرد.

حجت‌الاسلام غلامی در این باره توضیح داد: پاسخ علماء به این ادعا نیز روشن است، بعضی تخلفات اگر چه جنبه فردیِ پُررنگی دارد و یا یک جزء از صدها جزء بدنه احکام و ارزش‌های اسلامی را تشکیل می‌دهد لکن عدم رعایت آن، می‌تواند بخش مهمی از فرد و جامعه را به آلودگی بکشاند. به اعتقاد ما، بی حجابی یا بدحجابی از این نوع تخلفات است که نه تنها دین فرد، بلکه دین جامعه را فاسد می‌کند بنابراین، عقل حکم می‌کند که درباره آن سختگیر باشیم.    

*بی‌حجاب‌ها، همواره در معرض ناامنی اجتماعی قرار دارند

وی یکی از فوائد اصلی حجاب که اسلام هم روی آن تأکید خاصی دارد، امنیتی است که برای زن در جامعه بوجود می‌آورد، توضیح داد: در حقیقت، زن با رعایت حجاب، تا حد زیادی خود را از تعرضات اجتماعی مصون نگه می‌دارد و فرصت حضور اجتماعی امن را برای خود و دیگران فراهم می‌کند. شما ببینید امروز زن در جامعه غربی چقدر امنیت دارد. یکی از نشریات معتبر غربی نوشته بود که از هر پنج زن جوان در انگلیس، 4 زن، تجربه تعرّض به خود را در معابر عمومی تجربه کرده است. خوب، کدام انسان عاقلی از امنیت بدش می‌آید؟ وقتی حجاب می‌تواند تا حد زیادی امنیت‌زا باشد، چرا از آن استقبال نشود؟ آنهایی هم که در غرب به سمت حجاب گرایش پیدا کرده‌اند، همین منطق را قبول دارند.  

*زن بی‌حجاب از مشکلات شخصیتی و روانی رنج می‌برد

وی با اشاره به اینکه کسانی که به بی حجابی و بدحجابی گرایش پیدا می‌کنند، در حقیقت به خودنمایی گرایش پیدا می‌کنند، افزود: اگر بر روی دلایل این خودنمایی مطالعه شود، قطعاً به نوعی کمبود شخصیت و خودباختگی می‌رسیم که فرد خودنما به آن گرفتار است. چه دلیلی دارد که زن زیبایی‌های خودش را دائماً به دیگران نمایش بدهد؟

غلامی با این پرسش که «زن بی‌حجاب و یا بدحجاب با نگاه دیگران به خود، چه سودی می‌برد؟» اداکه داد: غیر از این است که می‌خواهد از این طریق توجه دیگران را به خود جلب کند و کسب شخصیت نماید؟ اگر دقت کنید، حتی مردانی که حاضر می‌شوند همسران آنان به خودنمایی رو بیاورند نیز از اختلالات روانی رنج می‌برند و می‌خواهند از این طریق کمبود شخصیت خود را جبران کنند. البته سبک زندگی غربی در این زمینه نقش کلیدی دارد.

وی در ادامه گفت: در واقع، این سبک زندگی غربی است که با ساخت یک شخصیت جعلی و دروغین، سعی می‌کند افراد فاقد این شخصیت را تحقیر کند. در این صورت، عده‌ای تلاش می‌کنند برای رهایی از این تحقیر که جنبه اجتماعی نیز پیدا کرده است، شخصیت خود را با آن شخصیت جعلی که سبک زندگی غربی ترسیم ساخته است، تطبیق دهند.

* اکثریت زنان ایرانی به حجاب اسلامی اعتقاد دارند

حجت‌الاسلام غلامی با بیان اینکه بعضی‌ها عمداً یا سهواً تلاش می‌کنند درباره بد حجابی در کشور اغراق کنند یا مشاهدات میدانی خود از یک یا چند منطقه را به کل کشور تعمیم دهند، اظهار داشت: واقعیت این است که اکثریت زنان ایرانی به حجاب اسلامی اعتقاد دارند. در نگرش سنجی ملی که سازمان تبلیغات اسلامی در سال 91 با رعایت همه استانداردهای علمی انجام داده بود، نزدیک به نود درصد از زنان اظهار کرده بودند که به حجاب اسلامی عمیقاً باور دارند. البته طبیعی است که همیشه بین اعتقاد و عمل فاصله هست، یعنی همه مردم به باورهای خود عمل نمی‌کنند لکن این میزان باور، فی نفسه نشان دهنده نفود عمیق حجاب اسلامی در جامعه ایرانی است.

در جامعه ما، بیش از پنجاه درصد از زنان ایرانی حجاب کامل دارند و از بین کسانی هم که حجاب کامل ندارند، درصد ناچیزی به عنوان بدحجاب شدید شناخته می‌شوند. در واقع، ما در جامعه با نوعی شُل حجابی از سوی بخشی از زنان روبرو هستیم که عوامل متعددی در آن دخیل است.   

* تنوع بخشی به شکل حجاب در چارچوب احکام شرعی بلامانع است

وی در ادامه افزود: نباید قلمرو حجاب اسلامی را دائماً تنگ کرد و هر کس که از حجاب برتر برخوردار نیست را بدحجاب نامید. البته این اشکال وجود دارد که صنایع پوشاک حجاب در کشور ما وجود ندارد. حقیقتاً زنان محجبه در ایران در این زمینه رنج می‌کشند و کسی هم به این مسأله توجه نمی‌کند. واقعیت این است که با این همه زن محجبه در ایران، صنایع پوشاک حجاب در ایران اگر هوشمندانه عمل کند، قطعاً یک صنعت پُرسود است و جای سئوال است که چرا هنوز این صنعت در ایران شکل نگرفته است؟   

هرگونه بدحجابی را نمی‌توان نشانه مخالفت با نظام اسلامی دانست

حجت‌الاسلام غلامی با تأکید بر اینکه یک رویکرد بدی که در سال‌های گذشته در بعضی بوجود آمده و البته رسانه‌های ضدانقلاب نیز در تقویت آن نقش داشته‌اند، سیاسی دیدن حجاب است، گفت: سیاسی دیدن حجاب یعنی اینکه تصور کنیم هر زنی که بدحجاب است، لزوماً با نظام اسلامی زاویه دارد. با چه دلایلی می‌توان به چنین نتیجه‌ای رسید؟ به نظر ما، بدحجابی در ایران عمدتاً یک پدیده فرهنگی است هرچند ممکن است جنبه‌های سیاسی هم در قسم ناچیزی از آن دخیل باشد. نشانه آن هم حضور خوب همین افراد بدحجاب در صحنه‌های سیاسی است. در راه پیمایی‌های ملی و انقلابی، پای صندوق‌های رأی و در خیلی از عرصه‌ها زنان بدحجاب نیز حضور دارند چرا که به نظام اسلامی و کشورشان دلبستگی دارند.

* با وجود کم‌کاری مراکز فرهنگی در ترویج حجاب، گرایش به حجاب در ایران فزاینده است

وی با بیان اینکه اقدامات فرهنگی مراکز دولتی و غیردولتی در موضوع حجاب و عفاف در طول این 35 سال ناچیز بوده است، یادآور شد: بنده به عنوان یک کارشناس کوچک فرهنگی که اطلاعات نسبتاً خوبی از برنامه‌های فرهنگی مراکز دارم، معتقدم در کشور ما یک- بیستم کاری که باید برای ترویج حجاب کامل می‌شده، انجام نشده است. قسمی از همان میزان که انجام شده نیز کیفیت مطلوب را نداشته است. باید توجه داشت که با کارهای شکلی و تشریفاتی نمی‌توان حجاب اسلامی را رواج داد. چقدر از کارهای فرهنگی کشور در این زمینه کیفی و مبتکرانه بوده است؟

* برای تقویت حجاب، باید به مجموعه باورهای دینی عُمق داد

وی درباره حجاب اسلامی گفت: حجاب اسلامی برآیند عمق عقیدتی فرد و میزان اهتمام او به جمیع احکام و ارزش‌های اسلامی است. با این وصف، نباید تصور کرد برای گسترش حجاب، فقط کار فرهنگی در خود موضوع حجاب لازم است. اگر باورهای دینی از عمق و استحکام لازم برخوردار نباشد، هر قدر هم که بر روی حجاب کار شود، فرد به این سمت گرایش پیدا نخواهد کرد یا گرایش او مقطعی و ضعیف خواهد بود.

* بخشی از دختران و زنان شاغل، در معرض سوء استفاده هستند

غلامی یادآور شد: روشن است که اسلام در چارچوب احکام شرعی و در صورت رعایت حجاب و عفاف، با حضور اجتماعی و همچنین اشتغال زن موافق است لکن باید دید چرا اولاً تا این حد زنان به اشتغال تشویق می‌شوند و ثانیاً امروز به اسم اشتغال چه اتفاقی برای بخشی از زنان می‌افتد؟ عمده دلیل تشویق فراوان زنان به اشتغال که روشن است، جسم زن‌ها می‌تواند ابزاری برای رونق اقتصادی به حساب آید و لذا باید کاری کرد که زن با پای خودش و به اسم کسب شخصیت مستقل و غیره، به سمت اشتغال در محیط‌های مردانه قدم بگذارد. البته بخشی از زنان هم واقعاً به شغل احتیاج دارند لکن تعدادشان به یک-پنجم زنانی که امروز ولع اشتغال پیدا کرده‌اند نیز نمی‌رسد. مسأله دیگر این است که در جریان اشتغال زنان، بسیاری از حقوق آنها حتی در زمینه پرداخت دستمزد، رعایت نمی‌شود.

* خطر اختلاط محرم و نامحرم را باید جدی گرفت

وی با تأکید بر اینکه چه در محیط‌های کاری و چه در محیط‌های فامیلی و دوستانه، موضوع رعایت مرز میان محرم و نامحرم بسیار اهمیت دارد و امروز یکی از خیانت‌هایی که به زنان می‌شود و نام آن را هم ترقی و پیشرفت گذاشته‌اند، همین است که مرزهای محرم و نامحرم را برداشته‌اند. محیط های کاری مختلط، میهمانی‌های مختلط و امثال این‌ها، یک ارزش است خیر، این‌ها ضد ارزش‌هایی هستند که حیاء ذاتی آن را نمی‌پذیرد لکن به وسیله سبک زندگی غربی در میان بعضی‌ها به ارزش تبدیل شده است.  

* باید با ایجاد نهضت تشویق حجاب کامل، گرایش به این رفتار مترقی را افزایش داد

وی با بیان اینکه تشویق حجاب کامل به شکل درست و هنرمندانه، از هر روشی برای گسترش حجاب، کارآمدتر است، توضیح داد: به نظر می‌رسد این موضوع در فعالیت‌های مرتبط با گسترش حجاب کمتر مورد توجه بوده و جا دارد با ایجاد یک نهضت فراگیر در زمینه تشویق حجاب، آثار ممتاز آن را تجربه کنیم. مطمئناً تشویق حجاب نه تنها به تثبیت حجاب در میان دختران و زنان محجبه کمک موثر خواهد کرد، بلکه راهی مؤثر برای دعوت دیگران به حجاب کامل خواهد بود.

برخورد قانونی با هنجارشکنان و مروّجان بی‌حجابی و بدحجابی، وظیفه دولت است

وی با اشاره به اینکه تردید نباید کرد که سیاست اصولی نظام اسلامی در ترویج حجاب، فعالیت فرهنگی است لکن متأسفانه همواره کسانی در جامعه هستند که با شکستن هنجارها و بی‌اعتنایی به ارزش‌های مورد قبول جامعه، زمینه مسموم سازی جامعه را فراهم می‌کنند، یادآور شد: در سال‌های گذشته، جریان ضد انقلاب در داخل و خارج نیز به صورت هدفمند و صراحتاً مشغول اشاعه بی‌حجابی در ایران هستند؛ با این وصف، نمی‌توان گفت چون سیاست نظام در مواجهه با حجاب صبغه فرهنگی دارد، نباید در قبال این رفتارها عکس‌العمل نشان داد. این سخن از هیچ منطقی پیروی نمی‌کند. خیر، ما در کشور در این زمینه قانون داریم و نمی‌توان از یک سو ادعای قانون‌گرایی داشت و از دیگر سو، به قانون دهن کجی کرد و آن را اجرا نکرد. طبق قانون، باید دستگاه‌های مسئول جلوی هنجارشکنی‌ها و اقدامات سازماندهی شده برای رواج بی حجابی در کشور را بگیرند.