تدبیر24: ابعاد و اثرات کوتاه مدت و دراز مدت ماهواره به عنوان یکی از فراگیرترین و موثرترین وسایل ارتباط جمعی، همیشه دارای اهمیت بوده، اما با گذشت زمان و تغییرات اساسی در شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور و جهان، هر روز به این ضرورت افزوده میشود. اگر در گذشته فقط چند شبکه ماهواره ای فارسی زبان مانند بی بی سی یا صدای آمریکا با جهت گیری و اهداف سیاسی خاص و هدایت شده از سوی دولتهای انگلیس و آمریکا وجود داشت؛ اما در چند سال اخیر شبکههای با اهداف کاملاً متفاوت مانند من و تو1 و2، فارسی Farsi1،pmc و… به وجود آمده اند و در مدت زمان بسیار محدود مخاطبان بسیاری در بین مردم و به ویژه کانونهای خانوادگی به خود اختصاص دادهاند.
درمورد بحث ماهواره، چند سوال اساسی وجود دارد: شبکههای ماهوارهای فرصت هستند یا تهدید؟ بایستی از آنها استفاده کرد یا استفاده آز آنها غیرقانونی است و باید ممانعت به عمل آید؟ در عصر ارتباطات و دهکده جهانی بهترین روش مقابله و مواجهه با ماهواره و پیامدهای آن چیست؟
سئوال و بحث اساسی این است که با وجود ممنوعیت قانونی وجود و استفاده از ماهواره در جامعه ایران، در حال حاضر شبکههای ماهوارهای حداقل در تهران و کلان شهرها، با استقبال زیادی مواجه شده و استفاده از آن روز به روز بیشتر میشود. به طوریکه مسئولان و سازمانهای مسئول را به فکر چاره اندیشی برای حل مشکل انداخته است. مثبت یا منفی بودن اهداف و کارکردهای شبکههای ماهوارهای و بودن یا نبودن آنها خود موضوع مفصلی است اما در حال حاضر و در جامعه ایران بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در 23 بهمن ماه 1373، ورود، تولید، نصب، نگهداری و استفاده از تجهیزات ماهوارهای ممنوع است.
رقابت در عرصه رسانه باعث کشش و گرایش مخاطب به رسانه میشود، چنانچه صدا و سیما فرهنگ رسانههای برون مرزی را مغایر با اصول جامعه میداند باید به تولید فرهنگ در برنامههای خود بپردازد، طبیعتاً زمانی که این تولید وجود ندارد تهاجم فرهنگ این رسانهها روز به روز افزایش پیدا خواهد کرد.
بنابراین عواملی همچون، محیط بسته، رقابتی نبودن، عمل نکردن براساس نیاز مخاطب، دروازه بانی یک طرفه پیام، آزاد نگذاشتن ذهن مخاطب در انتخاب، قطره چکانی اطلاعات به مخاطب، باعث روی آوردن مخاطبان به سوی رسانهها و شبکههای برون مرزی و عدم استقبال از شبکههای داخلی میشود.
برنامههای ماهواره موجب تخریب اعتقادات جوانان میشودسردار جلیل بابازاده فرمانده سپاه حضرت عباس(ع) استان اردبیل در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) میگوید: استکبار جهانی امروز با حجم عظیمی از برنامههای تبلیغی و ترویجی ضددینی به سراغ جوانان و هویت و اصالت آنها برای تخریب هر چه بیشتر آمده تا بتواند در این عرصه آسیب جدی به هویت ارزشی و اعتقادی نسل آینده ما بزند و اگر مراقبت نکنیم این تهدیدها همه ما را به نقطه تسلیم میکشاند.
وی بزرگترین راه مقابله با این هجمه ویرانگر را آگاهی خانوادهها در دور کردن فرزندانشان از پای شبکههای تلویزیونی و تبلیغی بیگانگان توصیف کرد و گفت: در این شبکهها به صورت گسترده به نسل آینده خشونت، بیبند و باری، روابط نامطلوب جنسی و همچنین استعمال دخانیات، مواد مخدر و مشروبات الکلی را آموزش میدهند تا در حقیقت با جایگزین کردن این مفاهیم و تغییر ذائقه جوانان، آنها را برای اهداف خود تربیت کنند که هوشیاری و مراقبت بیشتر اجازه تحقق این تهدید را نمیدهد.
ضریب نفوذ 70 درصدی ماهواره در میان ایرانیاناصغر عباس زاده مسئول فرهنگی اجتماعی سپاه حضرت عباس(ع) استان اردبیل با بیان اینکه جنگ نرم شکل توسعه یافته و عمومی تهاجم فرهنگی است، افزود: جنگ نرم شیوه امنتری از تهاجم فرهنگی را دنبال میکند.
عباس زاده با بیان اینکه تغییر رفتار، عقاید و ذائقه فرهنگی از عواقب و آثار تهاجم فرهنگی است، تصریح کرد: اگر روزی طلاق در ایران به عنوان ننگ افراد، عیب، معضل و ناهنجاری اجتماعی مطرح بود، امروزه در اثر فعالیت رسانههای دشمن به عنوان یک ارزش در جامعه محسوب شده و حتی جشن طلاق نیز در جامعه برگزار میشود.
مسئول فرهنگی اجتماعی سپاه استان با اشاره به ابزارهای متفاوت و گوناگون جنگ نرم، خاطرنشان کرد: امروزه ماهواره به عنوان تنهاترین ابزار جنگ نرم در جامعه مطرح نیست، بلکه ابزارهای متفاوتی از جمله بازیهای رایانهای خارجی نیز به عنوان ابزار جنگ نرم محسوب میشوند که بیشتر این بازیها سه هدف ترویج خشونت، ترویج بی بندوباری و فساد و فحشا و اسلام هراسی و ایران هراسی را دنبال میکنند.
وی با اشاره به ضریب نفوذ 70 درصدی ماهواره در بین خانوادههای ایرانی گفت: یکی از اهداف اصلی برنامههای ضد فرهنگی ماهواره، تغییر نگرش و افکار جوانان، زنان و دختران به عنوان مخاطبان اصلی برنامههای ماهوارهای است.
وی از ترویج و گسترش بی حجابی در جامعه ابراز نگرانی کرد و افزود: نزدیک 40 درصد بانوان مخاطب برنامههای ماهوارهای، نوع پوشش، لباس و آرایش خود را از ماهواره تقلید میکنند که این خود عامل اصلی ترویج و افزایش بی حجابی و بی عفتی در سطح جامعه است.
عباسزاده افزایش طلاق، ترویج وهابیت و ایجاد تفرقه دینی، اعتیاد به مواد مخدر و شرب و خمر، خیانتهای زناشویی، بلوغ زودرس و ترویج سبک زندگی غربی را از آسیبهای جدی ماهواره در جامعه برشمرد.