تولد اولین استاد خط شکسته فارسی

به گزارش تدبیر24 به نقل از ایسنا، یدالله کابلی خوانساری در پنجم دی ماه سال 1328 در خوانسار اصفهان متولد شد. علاقه‌اش به خوشنویسی از همان دوران کودکی شکل گرفت و در دوران مدرسه آن را دنبال کرد. سپس به مدت سه سال خط نستعلیق را نزد استاد حسن میرخانی، خوشنویس نامدار ایرانی فراگرفت و پس از آن، بدون داشتن استاد به تمرین خط شکسته مشغول شد. او پس از رسیدن به درجه استادی در این خط، شاگردان بسیاری را در زمینه شکسته‌نویسی تربیت کرد.

کابلی در سال 46 خوشنویسی را به صورت حرفه‌ای آغاز کرد و در سال 50 از انجمن خوشنویسان ایران فارغ‌التحصیل شد. او اولین نمایشگاهش را هفت سال بعد و در سال 57 با ارائه 60 اثر در گالری مهرشاد برپا کرد.

او تبحر خاصی در شکسته‌نویسی (شکسته نستعلیق) داشت و تصمیم گرفت آن را برای مخاطب زمانه احیا کند. او در این هنر طرح‌های نوین و تلفیقی را به وجود آورد. خوشنویسان قبل از او معمولا در ترکیب‌بندی‌ها از یک قلم و اقلام ریز استفاده می‌کردند. از ابتکارات او ترکیب اقلام مختلف از غبار تا جلی و شش دانگ در یک صفحه است. در شیوه او هر قطعه‌ای فرم، فضا و ترکیب خاص خود را پیدا می‌کند و شاید عمده‌ترین تحولی که در خط امروز و در صفحه آرایی خط شکسته پدید آمده، همین تنوع و تازگی باشد.

خط شکسته در قرن یازدهم توسط مرتضی قلی خان شاملو ابداع شد و سپس توسط درویش عبدالمجید طالقانی به اوج خود رسید. کابلی درباره گرایش خود به این هنر گفته است:«زمانی که من به این هنر روی آوردم، اگرچه جوان بودم، اما روحیه جستجوگری و پویایی باعث شد که به سمت و سوی قلم شکسته نستعلیق گرایش پیدا کنم. از این رو به دنبال مطالعاتی که در این حوزه داشتم و از طریق رساله‌ها و مجله‌هایی که در آن سال‌ها به شکل محدود منتشر می‌شد، با خط شکسته آشنا شدم و همواره علاقه‌مندی خود را نسبت به این خط دنبال می‌کردم و برای ادامه این تحقیقات از موزه‌ها نیز بازدید می‌کردم. شاید به این خاطر بود که تصور می‌کردم موزه‌ها عالی‌ترین جایگاه برای معرفی هنر بوده‌اند و با گشت و گذار در موزه‌های معتبر موجود در دنیا با الگوها و نمونه‌های گوناگون خط آشنایی یافتم.»

کابلی درباره خط شکسته معتقد است:«نظر شخصی بنده این است که در خط شکسته تنوعی است که در خط نستعلیق نیست و به هنرمند شکسته نویس این فرصت را می‌دهد که می‌تواند از یک غزل، ده‌ها ترکیب جدید ارائه دهد. کسانی که به نظم تنها چسبیده‌اند یک کار خشک و بی‌روح و بی‌تنوع و یک خستگی در خط نستعلیق ایجاد کرده‌اند، به طور خاص ما شاهد کسانی هستیم که کل عمر خود را سطر یا چلیپا و . . . نوشته‌اند یا فقط کار کتابت تنها انجام داده‌اند، در حالی که این خط دارای زیبایی بی‌نظیری در هندسه است.»

در سال هایی که مجالی برای آموزش حرفه‌ای خط شکسته در ایران وجود نداشت، کابلی با تشکیل کلاس‌های آموزش در انجمن خوشنویسان، این هنر را به علاقه‌مندان آموزش می‌داد. کابلی معتقد است:« هنر، صلح تمام جنگ‌هاست. هدف همه هنرها این است که انسان را از غوغا و آشوب و رنج زندگی آسودگی بخشد و آدم‌ها را به انسان بودن سوق دهد و به تلطیف روح و روان جامعه بپردازد و شفای باطنی و تربیت فطرت بشری بپردازند.»

از آثار کابلی نمایشگاه‌های مختلفی در داخل و خارج از کشور برگزار شده است. انگلستان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، پاکستان، امارات متحده عربی، ترکمنستان، کویت، روسیه و ایالات متحده آمریکا از کشورهایی هستند که این هنرمند در آن‌ها نمایشگاه برپا کرده است. او همچنین در چند دانشگاه خارجی از جمله دانشگاه آکسفورد، جورج واشنگتن، هاروارد و کالیفرنیا به ارائه سخنرانی پرداخته است.

کابلی اولین گواهینامه استادی خط شکسته را در سال 68 از انجمن خوشنویسان ایران دریافت کرد. او عضو عالی انجمن خوشنویسان ایران است و در سال 85 نیز به عنوان چهره ماندگار هنر خوشنویسی ایران برگزیده شد.

این هنرمند در طول فعالیت هنری خود کتاب‌های زیادی نیز تالیف و منتشر کرده است که از جمله آن‌ها می‌توان به «خط شکسته و طرز خواندن آن»، «حس قلم»، «محراب خیال»، «کلک شیدائی»، «باغ نظر»، «رباعیات باباطاهر»، «نقش شوق»، «منحنی عشق»، «دولت قرآن»، «شکسته پیوسته» و «سماع قلم» اشاره کرد.

محمود یارمحمدلو فیلم مستندی از زندگی حرفه‌ای کابلی خوانساری با عنوان «شکسته پیوسته» ساخته است.