نشریات اردبیل خوراک کارخانه های کاغذسازی

تدبیر24:  57نشریه در اردبیل مجوز چاپ دارند نشریاتی که بازه زمانی انتشار متغییر از دو هفته نامه تا ماهانه و حتی فصلی دارند.

در عین حال مطابق اظهارات مسئولان ارشاد اسلامی استان از این تعداد 40 نشریه فعال بوده و توانسته اند گره های مشکلات چاپ و نشر را حتی با دندان باز کرده و بقای انتشار خود را به هر قیمت حفظ کنند.

نشریات چاپی بعد از چاپ از طریق یک شبکه نه چندان منسجم در باجه های مطبوعاتی استان توزیع می شود. علاوه بر این تعداد محدودی از یک نشریه به برخی دستگاه ها از جمله ارشاد اسلامی استان با هدف اطلاع از فعالیت نشریه و استفاده از یارانه دولتی ارسال می شوند.

اینکه نشریات در نهایت چه مسیری را پیموده و اگر به دست مخاطب نرسید به چه فرجامی گرفتار می شود در واقع پاسخ به وضعیت پاسداری از بخشی از تاریخ این منطقه و در واقع تاریخ مطبوعات استان است. پاسخی که نه تنها خوشایند نیست بلکه بیانگر بی توجهی به هزینه های گزاف تولید مطلب، آماده سازی، صفحه بندی، چاپ و توزیع یک نشریه است.

 خرید مطبوعات از دکه توسط کتابخانه مرکزی

کتابخانه مرکزی اردبیل به عنوان هسته کتابخانه های عمومی استان بخشی با عنوان نشریات را تدارک دیده است تا تازه های نشر استان و کشور را در اختیار مراجعان خود قرار دهد. در این بخش 225 عنوان نشریه در حوزه های مختلف نگهداری می شود.

در این بخش رسانه هایی با موضوع سینما و رسانه 11 عنوان، علوم اجتماعی 24 عنوان، علوم سیاسی 12 عنوان، علوم و فنون 18 عنوان، فلسفه هشت عنوان، قصه و رمان دو عنوان، کتاب و کتابخوانی سه عنوان، کشاورزی چهار عنوان، کودکان پنج عنوان، گردشگری هشت عنوان، مدیریت و اقتصاد 10 عنوان، مهارت خانه داری 15 عنوان، نابینایان یک عنوان، نوجوان سه عنوان، وروزش دو عنوان، هنر 17 عنوان، ادبیات هفت عنوان، بهداشت 11 عنوان، تاریخ دفاع مقدس 12 عنوان، خردسال پنج عنوان، دین 20 عنوان، رایانه 9 عنوان و روانشناسی 13 عنوان را به خود اختصاص داده اند.



در میان تنوع نشریاتی که حتی شمارش آن از حوصله مخاطب خارج است آرشیو سازی مطبوعات در کتابخانه مرکزی داستان قابل توجهی دارد.

به گفته سرپرست کتابخانه های عمومی استان اردبیل مطبوعات اردبیل نه تنها برای مطالعه مراجعان نشریه در اختیار این مجموعه قرار نمی دهند بلکه کتابخانه مرکزی خود اقدام به خرید نشریه از باجه مطبوعاتی می کند.

اگر سری به وضعیت مطبوعات در این بخش از کتابخانه مرکزی بزنید مشاهده خواهید کرد که نشریات بدون شماره بندی، تفکیک زمانی و به صورت درهم روی هم چیده شده است.

مسئول این بخش معتقد است مراجعان نظم آرشیو را به هم می زنند و در عین حال مراجعان بسیاری حتی تعداد نشریات استان را ندانسته و به صورت جسته گریخته به مطالعه نشریات می پردازند.

آرشیو سازی وظیفه کتابخانه مرکزی نیست

بسیاری از نشریات و هفته نامه های موجود در بخش آرشیو کتابخانه مرکزی بروز رسانی نمی شود. حتی نشریات ارسالی از تهران نیز بروز نیست و می توان شماره های پاییز و بهار سال گذشته را در محل آرشیو مشاهده کرد.

سرپرست کتابخانه های عمومی استان می گوید: بخشی از نشریات طبق قرارداد با نهاد امور کتابخانه ها به تمامی استان ها و تمامی کتابخانه های عمومی سطح کشور خریداری و ارسال می شود.

داریوش سفیدی طولانی بودن پروسه زمانی توزیع و در برخی مواقع لغو قرارداد و یا تاخیر در تمدید را دلیل عدم بروز سازی می داند.

وی در عین حال به نشریاتی اشاره دارد که به صورت رایگان به کتابخانه ارسال می شود و تاکید دارد که طبیعتا باید منتظر بود تا خود دفتر نشریه، شماره جدید را ارسال کند.

سفیدی معتقد است وظیفه کتابخانه های عمومی آرشیو سازی نشریات و مطبوعات نیست و حتی اگر بخواهیم فضای مناسب برای اینکار نداریم.

از شماره چهارم به بعد خمیر می کنیم

به گفته این مسئول نشریات تا سه شماره در کتابخانه مرکزی نگهداری شده و از شماره چهارم جمع آوری و به کارخانه های بازیافت کاغذ ارجاع می شود.

وی حتی اجرای ایده قابل توجهی را نیز با ما درمیان می گذارد. بطوریکه برخی از نشریات در نهایت به مراجعان اهدا شده و عملا چیزی به نام آرشیو سازی ماهیت خود را از دست می دهد.

 



با وضعیت آرشیوسازی کتابخانه مرکزی و نوع نگاه به این موضوع بر آن شدیم نظر دستگاه متولی مطبوعات استان را جویا شویم. نظراتی که با پاسخ های قابل توجهی از سوی معاون مطبوعاتی ارشاد اسلامی استان مواجه بود.

فرزاد شفائی مهر با بیان اینکه تمامی نشریات به دلیل برخورداری از یارانه به صورت خودجوش ملزم به ارائه یک شماره به آرشیو می شوند، اضافه کرد: محل آرشیو چندین بار تغییر یافته و از محل فعلی بی اطلاع ام.

وی افزود: برخی نشریات از جمله همشهری کتاب سال تدوین می کنند و این طرح در مورد نشریات اردبیل اجرا نمی شود.

شفائی مهر تاکید کرد: اگر محققی تصمیم به مطالعه تاریخ مطبوعات استان را داشته باشد می تواند به دفاتر نشریات مراجعه کرده و از آرشیو خود نشریات استفاده کند.

این اظهارات در حالی است که از 57 نشریه در استان به گفته این مسئول فقط 40 مورد فعال است رقمی که بیش از تعداد نشریات چاپ و عرضه شده بر روی پیشخوان دکه های مطبوعاتی است. در این میان تعداد قابل توجهی از نشریات به دلایل مختلف از جمله مشکلات مالی چاپ نشده و حتی آدرسی برای دفتر فعالیت خود ندارند.

نشریات استان هر دو ماه یکبار به وزارت ارشاد ارسال می شود. هر جند در صحت و دقت بسته ارسالی تردید وجود دارد اما باید تاکید کرد حتی بهانه چاپ کتاب سال برای نشریات به دلیل کمبود اعتبار دلیل قانع کننده ای برای غفلت از آرشیو تاریخ مطبوعات استان نیست.

بطوریکه مدیر مسئول نشریه امید اردبیل معتقد است نقش دستگاه های متولی برای آرشیو سازی کلیدی است و حتی ارشاد اسلامی استان به همراه امور کتابخانه های عمومی می توانند خلا کم کاری مطبوعات اردبیل در آرشیو سازی را پر کنند.

انتقال 300 جلد کتاب سال روزنامه به خانه مطبوعات

حبیب احمدی تاکید دارد که ارشاد اسلامی می تواند از بودجه فرهنگی خود برای آرشیو سازی اقدام کند، در عین حال کتابخانه مرکزی نیز به عنوان نهاد فرهنگی می تواند در این امر ورود کند و حتی اعتباراتی برای این حوزه اختصاص دهد.

این در حالی است که کتابخانه مرکزی از ارسال نامه همکاری به دفاتر نشریات جهت مشارکت در آرشیو سازی خبر داده و تاکید می کند که نتیجه مطلوب در این زمینه گرفته نشده است.

بطوریکه سفیدی سرپرست کتابخانه های عمومی استان با تاکید بر بی توجهی نشریات برای مشارکت در آرشیو سازی یادآور می شود که نامه درخواست ارسال یک نسخه از نشریه جهت آرشیو سازی به دفاتر نشریات ارسال شده و جز تعداد محدود مابقی همکاری نمی کنند.

هر چند این گلایه از سوی اهالی مطبوعات پذیرفته می شود اما سردبیر نشریه فروغ آذربایجان از روزهایی یاد می کند که کتاب های سال دو روزنامه کیهان و اطلاعات در کتابخانه عمومی خاک می خورد و خانه مطبوعات استان مجبور به انتقال 300 جلد کتاب سال به ساختمان خود شد.

به گفته احمدی ماندگاری نشریه مکتوب در آرشیو سازی آن است و اگر این اثر نگهداری نشود بخشی از میراث مکتوب از بین خواهد رفت.



وی با بیان اینکه متولیان فرهنگی استان نسبت به این مهم بی توجه اند خواستار مشارکت کتابخانه ملی ایران و آستان قدس رضوی در آرشیو سازی تاریخ مطبوعات اردبیل شد.

کتابخانه ملی در اردبیل نمایندگی ندارد

این فعال مطبوعاتی معتقد است دو نهاد ذکر شده در امر آرشیو سازی به صورت تخصصی ورود کرده اند و حال که مسئولان فرهنگی استان نسبت به این موضوع بی توجه اند باید از توان این نهادها بهره گرفت.

کتابخانه ملی ایران که در 9 استان نمایندگی دارد به عنوان یکی از مهمترین نهادهای کشور در امر آرشیو سازی نشریات است.

با این وجود سرپرست امور کتابخانه های عمومی استان از بی پاسخ ماندن درخواست های مکرر ایجاد نمایندگی کتابخانه ملی در استان یاد می کند و می گوید: اگر بیایند کار آرشیو سازی تهسیل می شود.

سفیدی هم به مانند اهالی مطبوعات معتقد است نمایندگی کتابخانه ملی می تواند انسجام و نظم و انضباط در آرشیو مطبوعات ایجاد کند.

موضوعی که به نظر می رسد ارشاد اسلامی استان تاکنون برنامه خاصی برای آن تدارک ندیده و امروز استان هایی نمایندگی کتابخانه ملی را دارند که علاوه بر سایر شاخص های حتی رقم نشریات آنها به مراتب کمتر از استان اردبیل است.

قدمت مطبوعات اردبیل به بیش از 100 سال می رسد. با این وجود قدیمی ترین شماره های موجود در آرشیو خانه مطبوعات روزنامه های کیهان و اطلاعات قبل از انقلاب و چند شماره از نشریه قدیمی "جودت"، مطبوعه بومی استان است، اما سرنوشت سایر نشریات و حتی شماره های قبلی مطبوعات فعلی نامشخص است.