ایران نباید گروگان روسیه شود

تدبیر24: دکتر افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان،  ضمن بیان این مطلب درباره دیدار اخیر روسای جمهور ایران و روسیه و تاکید دو طرف بر توسعه روابط دوجانبه گفت: همواره روابط تهران – مسکو تابعی از ملاحظات راهبردی روسیه در سطح بین الملل بوده است. تلاش اخیر روس ها برای گسترش روابط با ایران و امضای قراردادهای تازه نیز در همان چارچوب قابل تحلیل و تفسیر است.

وی با بیان اینکه روس ها در روابط خود با ایران عمل های متفاوتی داشته اند که نشان می دهد آنها رویکرد ثابتی با ایران نداشته اند گفت: موافقت با صدور رای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل در چند نوبت، جلوگیری از انتقال تجهیزات لیزری خریداری شده توسط ایران، عدم تحویل سیستم دفاع موشکی اس-300 به ایران، جلوگیری از ادامه تحصیل دانشجویان ایرانی رشته فیزیک هسته ای و رشته های مشابه در دانشگاههای روسیه، تضییع حقوق ایران در دریای خزر، قفقازجنوبی و آسیای مرکزی و... تنها گوشه ای از رفتار روس ها علیه ایران بوده است.

این کارشناس مسائل اوراسیا افزود: مجموعه رفتارهای مسکو در قبال ایران که به برخی از آنها اشاره شد نشان از آن دارد که این کشور نگاهش به ایران یک نگاه ابزارگرایانه بوده است و برای روس ها جمهوری اسلامی ایران یک کارت بازی در راهبرد این کشور در روابط بین المللی محسوب می شود.

سلیمانی با بیان اینکه رویکرد متزلزل در روابط دوجانبه و نگاه ابزارگرایانه روس ها به ایران قابل دفاع نیست، گفت: اینکه مقامات جمهوری اسلامی ایران این رویکرد را کتمان می کنند که روس ها به کشورمان به عنوان یک کارت بازی نگاه می کند صرفا در چارچوب ملاحظات سیاست های اعمالی وگرنه این رویکرد آنها «روشن تر از آفتاب» است.

وی با بیان اینکه روس ها بارها ثابت کرده اند که روابطشان با جمهوری اسلامی ایران تحت تاثیر روابط با آمریکا و غرب است گفت: اگر چنین نیست روس ها امروز معتقدند که حق هسته ای ایران را به رسمیت می شناسند چرا رای به صدور قطعنامه های بین المللی در چارچوب شورای امنیت علیه ایران دادند و یا چرا در اوج تنش در روابط ایران و غرب در موضوع هسته ای که بهار روابط مسکو- واشنگتن بود راه اندازی نیروگاه بوشهر را به تاخیر انداختند و از عمل به توافق فروش سامانه دفاعی اس 300 با وجود دریافت پول سرباز زدند.

سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان افزود: اگر اکنون روس ها دوباره به سمت ایران کشیده شده اند و دست دوستی به سوی کشورمان دراز کرده اند قطعا بی ارتباط با تنش روابط این کشور با غرب نیست.

وی ادامه داد: بحران اوکراین و فشار غرب به روسیه و اعمال تحریم های بیشتر روس ها را به سمت ایران کشانده است تا یکبار دیگر از کارت ایران در برابر غرب به منظور کنترل فشارها و تحریم های غرب علیه مسکو استفاده کند.

سلیمانی تصریح کرد: بر این اساس ضروری است که در دوران جدید که روسیه بنا به نیاز به سمت ایران چرخش پیدا کرده است با هوشمندی، روابط با این کشور به گونه ای تنظیم شود که در وادی عمل دو کشور نفع مشترکی ببرند و ایران به کارت بازی روس ها بدل نگردد.

این کارشناس مسائل اوراسیا افزود: بر این اساس بهتر است که پیش از هر نوع گسترش روابط تازه، رفتار روسیه در دوران جدید مورد آزمون قرار گیرد و ابتدا ایران با تاکید بر عمل این کشور به تعهدات قبلی و اقدامات عملی را ملاک گسترش روابط در دوران جدید قرار دهد.

وی ادامه داد: روس ها از گذشته قراردادهای زیادی با ایران را تحت فشار غرب به حالت تعلیق در آورده است که این کشور می تواند برای اثبات حسن نیست خود به بخش هایی از آن عمل کند. به طور مثال روسیه اعلام کنند که سامانه های موشکی که به ایران فروخته شده بود را تحویل خواهد داد و یا به حقوق ایران در دریای خزر احترام خواهد گذاشت.

سلیمانی تصریح کرد: به این ترتیب باید در دوران کنونی هر نوع گسترش روابط با روسیه را به عمل متقابل این کشور موکول کنیم و با عملگرایی واقع بینانه روابط خود با این کشور تنظیم شود که اگر این اتفاق نیفتد صرفا برنده این روابط روس ها خواهند بود و پس از پشت سر گذراندن بحران روابط با غرب باز هم همان رویکرد گذشته خود با ایران را پیش خواهند گرفت.

سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان تاکید کرد: روس ها در سیاست خارجی یک رويكرد زيگزاگي و نوسان پاندولي بين شرق و غرب، دارند که این رویکرد از آنها کشوری غیر قابل اطمینان می سازد. از این رو چون در روابط بین الملل نه هیچ دوستی دائمی نیست نگاه به توسعه روابط به روسیه منوط و مشروط به گام های عملی این کشور در راستای عمل به تعهدات گذشته از یک سو و نفع مشترک در روابط دوجانبه از سوی دیگر شود.

وی با تاکید بر اینکه همانطور که به روابط با روسیه نباید خیلی خوش بین بود در عین نباید خیلی هم بد بین بود گفت: تا آنجا که منافع ما تامین می شود باید از گسترش روابط با این کشور استقبال کرد. روابط گسترده با کشورهای مختلف جهان می تواند به یک برگ برنده برای ایران به خصوص در برابر غرب و آمریکا تبدیل شود.

سلیمانی در خاتمه گفت: اساسا روابط گسترده در روابط بین الملل، از مولفه های قدرت محسوب می شود و می تواند قدرت چانه زنی را افزایش دهد. بر این اساس تا وقتی که ایران بتواند روابط خود با روسیه را با حفظ منافع توسعه دهد و به نوعی گروگان روسیه در مناسبات این کشور با غرب نشود می توان به این رابطه ادامه داد آن و را تحکیم و توسعه بخشید.