نگاه ابزاری روسیه به ایران

تدبیر24: افشار سلیمانی - آنچه از زبان سخنگوی وزارت خارجه روسیه مبنی بر عدم همکاری، اخلال، سنگ اندازی یا هر عنوانی دیگر در مسیر حصول توافقات هسته ای ایران در راستای تهدید آمریکا مطرح شده، امر تازه ای محسوب نمی شود.

روس ها در طول تاریخ روابط با ایران چه پیش از انقلاب اسلامی و چه پس از آن نشان داده اند که یک کشور قابل اعتماد برای همکاری های دوجانبه محسوب نمی شود.

موافقت با صدور رای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل در چند نوبت، جلوگیری از انتقال تجهیزات لیزری خریداری شده توسط ایران، عدم تحویل سیستم دفاع موشکی اس-300 به ایران، جلوگیری از ادامه تحصیل دانشجویان ایرانی رشته فیزیک هسته ای و رشته های مشابه در دانشگاههای روسیه، تضییع حقوق ایران در دریای خزر، قفقازجنوبی و آسیای مرکزی و... تنها گوشه ای از رفتار روس ها علیه ایران در سال های نه چندان دور بوده است.
مجموعه رفتارهای مسکو در قبال ایران که به برخی از آنها اشاره شد نشان از آن دارد که این کشور نگاهش به ایران یک نگاه ابزارگرایانه بوده است و برای روس ها جمهوری اسلامی ایران یک کارت بازی در راهبرد این کشور در روابط بین المللی محسوب می شود.

اگر اکنون و به خصوص پس از بحران اوکراین روس ها دوباره به سمت ایران کشیده شده اند و خواستار انعقاد قراردادهای کلان اقتصادی میان دو کشور هستند و به نوعی دوباره دست دوستی به سوی کشورمان دراز کرده اند، قطعا بی ارتباط با تنش در روابط این کشور با غرب نیست که این هم خود نشانه ای از نگاه ابزارگرایانه این کشور به بهبود روابط با ایران است.

بر این اساس ضروری است در دوران جدید که روسیه بنا به نیاز به سمت ایران چرخش پیدا کرده است با هوشمندی، روابط با این کشور به گونه ای تنظیم شود که در وادی عمل، دو کشور نفع مشترکی ببرند و ایران به کارت بازی روس ها بدل نگردد
بنابراین گسترش روابط با روسیه باید مبتنی بر عملگرایی واقع بینانه باشد و اجازه نداد که ایران گروگان روس ها در مناسبات این کشور با غرب شود چرا که روسیه پیش از این نشان داده است که یک کشور عملگرا است و می تواند به سرعت مناسبات خود با کشورها را دستخوش تغییراتی اساسی و بنیادی کند و حتی تهدیدی را که اکنون مطرح کرده است،عملی کند.

اما آنچه که مشخص است روس ها برای عمل به تهدید خود از ابزارهای کافی برای اثر گذاری بر موضوع هسته ای هم برخودار نیستند و تبدیل طرف مذاکره کننده با ایران در موضوع هسته ای از 1+5 به 1+4 نمی تواند تغییری در اصل مذاکرات یعنی تلاش برای رسیدن به توافق جامع ایجاد کند و یقینا تهدید اخیر مقامات روسیه بیشتر جنبه بلوف دارد تا واقعیت.
روسیه امروز به دلیل رفتارهای غیر منطقی خود در اوکراین و الحاق کریمه به خاک خود برخلاف تمام معاهدات بین المللی امروز با مشکلاتی زیادی مواجه است.

نزدیک به 700 میلیارد دلار بدهی خارجی ، خروج بیش از 100 میلیارد دلار خروج سرمایه و... از جمله مشکلاتی است که از حیث تحریم ها و کاهش قیمت نفت برای روسیه ایجاد شده است.
از رو روسیه با حرکت دوباره خلاف جهت آب در نظام بین الملل نمی تواند از بحران های کنونی رهایی پیدا کند و ماهی خود را با گل آلود کردن آب مذاکرات صید کند.