خواجه‌ای از کرمان ساکن شیراز

تدبیر24: شیراز امسال نیز همزمان با نوروز، پذیرای خیل گردشگرانی است که از اقصی‌ نقاط ایران زمین، این شهر را برای تحویل سال و گذران ایام نوروز انتخاب خواهند کرد، شهری که از ورودی دروازه‌اش دیدنی دارد.
 
یکی از دیدنی‌های شیراز، در ورودی شمال این شهر قرار دارد، در دامنه یکی از کوه‌های شمالی، در جوار دروازه قرآن، نقطه‌ای معروف به تنگ الله‌اکبر، جایی در نقطه مقابل آرامگاه شهدای گمنام، در دامنه کوه صبوی!
 
آرامگاه خواجوی کرمانی، از عرفا و شاعران قرن هفتم، یکی از مناظر و چشم‌اندازهای زیبا و دلنشین شیراز بشمار می‌رود، جایی که عبور آب چشمه رکن‌آباد، آن را مصفا کرده است.
 
این آرامگاه که در سال 1315 شمسی با اعتبارات اداره فرهنگ فارس ساخته شد. محل آرامگاه در محوطه‌ای بدون سقف قرار دارد. در وسط صفه آن سنگ قبری است که بالای آن محدب و دارای برآمدگی است. روی این سنگ کتیبه‌ای که تایید کننده و بیانگر قبر خواجو باشد، وجود ندارد. تنها بالای سنگ این عبارت درج شده است؛ "کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام" عبارتی به خط زیبای ثلث!
 
در بالا و پایین قبر نیز دو ستون سنگی کوتاه قرار دارد که طبق رسم آن زمان در بالا و پایین قبور عرفا و شعرا بنا می‌شد.
 
در سال 1337 شمسی اداره باستان شناسی فارس اطاقی در قسمت شمالی محوطه آرامگاه خواجو بنا کرد و در پیشانی آن دو غزل از اشعار آن شاعر بنام را با خط نستعلیق بر روز کاشی‌های صورمه‌ای رنگ، خطاطی و نصب کرد.
 
اشعاری با این مطلع؛ دوش می کردم سؤال از جان که آن جانانه کو؟/ گفت: بگذر زان بت پیمان شکن پیمانه کو؟ …
 
و دیگر به مطلع؛ صبحدم دل را مقیم خلوت جان یافتم / از نسیم صبح بوی زلف جانان یافتم …
 
کمی بالاتر از مقبره خواجو 3 غار به چشم می‌خورد. یکی از آنها غاری است که محل عبادت و ریاضت زهاد و مشایخ بوده و خواجو نیز مدتی در آن جا به عبادت مشغول بوده است.
 
غار دیگر که در دهانه آن طاقی ضربی از نوع طاق کجاوه‌ای از سنگ و آجر زده شده، محل قبر خواجه عمادالدین محمود، وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو است.
 
در کنار این غار نقش برجسته‌ای از جنگ رستم و شیر دیده می‌شود که به دستور حسینعلی میرزا فرمانفرمای فارس در سال 1218 ه.ق ساخته شده است.
 
در کنار آن نیز نقش برجسته ناتمامی از فتحعلی شاه قاجار و دو تن از پسرانش به چشم می‌خورد. در دو طرف این نقش برجسته دو نیم ستون به سبک ستون‌های دوره زندیه در درون کوه کار شده است.
 
در سال 1370 به همت دانشکده ادبیات دانشگاه کرمان، کنگره بزرگداشت خواجو در کرمان برگزار و مراسم اختتامیه این کنگره در شیراز انجام شد.
 
با همین انگیزه به همت شهرداری شیراز و استانداری فارس، آرامگاه خواجو مرمت و بازسازی شده که شامل بازسازی کف و بدنه و ایجاد یک سری دیواره‌های عمودی با مصالح سنگ است.
 
هم چنین مجسمه‌ای از سر و صورت خواجه از سنگ تراشیده شده، در این مکان قرار گرفته است. بنای آرامگاه خواجوی کرمانی به شماره 916 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسید.