تعویق تحریم‌های تازه علیه ایران

تدبیر24: برخی خواهند گفت «اولین اقدام عملی»، شاید هم از برخی دیگر بشنوید «هویجی که پشتش چماق پنهان شده»؛ به هر حال کنگره آمریکا برای تصمیم‌گیری در مورد هر نوع تحریمی علیه ایران، قصد دارد تا پایان مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 دست نگه دارد. روز گذشته یک دستیار کنگره‌ آمریکا گفته کمیته بانکداری سنا قرار بود در ماه سپتامبر (شهریور و مهر) به بسته‌ جدید تحریم‌ها که در ماه ژوییه (مرداد) توسط مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد، بپردازد، ولی اکنون دست‌کم تا چند هفته این کار را نخواهد کرد. آنها قصد دارند منتظر پایان مذاکرات هسته‌ای تهران و 1+5 بمانند که قرار است 15 و 16 اکتبر (۲۳ و ۲۴ مهر‌ماه) در ژنو برگزار شود. این مصوبه تا اواخر ماه میلادی جاری نیز تصویب نخواهد شد. همان‌گونه که پیش‌تر کنگره، تصویب تحریم‌های تابستانه را به تاخیر انداخته بود. منظور از مذاکره ایران و کشورهای 1+ 5، پنج کشور عضو دایم شورای امنیت (آمریکا، روسیه، فرانسه، چین، انگلیس) و آلمان است. این روند با برگزیده‌شدن حسن روحانی با رای مردم ایران به ریاست‌جمهوری، آغاز شد، همان‌گونه که آخرین روز تیرماه، روزنامه «واشنگتن پست» نوشت کنگره قصد ندارد تحریم‌های جدید تابستانه خود علیه تهران را از تصویب بگذراند. این روزنامه آمریکایی نوشته بود: «کنگره آمریکا رویه خود در گذراندن لایحه‌ای جدید برای تحریم‌های ایران را، که در تابستان هر سال انجام می‌گرفت، شکسته است و برای گشودن فضای دیپلماسی تصویب و ارسال چنین مصوبه‌ای به کاخ سفید را به تعویق انداخته است. در گزارش فصلنامه کنگره نوشته شده که مصوبه تحریم‌های جدید، «اگر اصولا در سال‌جاری (میلادی) آماده شود، زودتر از اکتبر به کاخ سفید فرستاده نخواهد شد.» اکنون و در سومین روز اکتبر، قانونگذاران آمریکایی اذعان کرده‌اند که دلیل به تاخیرانداختن تحریم‌های جدید بهبود فضای مذاکرات ژنو است. دستیاران کنگره آگاه از این مساله گفتند که مقامات دولت باراک اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا کنگره را تحت فشار گذاشته بودند تا فعلا دست نگه‌ دارند. مذاکرات پنجشنبه گذشته ایران و اعضای 1+5 در حاشیه مجمع‌عمومی سازمان‌ملل که در سطح وزرای خارجه انجام گرفت، از سوی همه اعضا مثبت و سازنده ارزیابی شد و همه نگاه‌ها را به دور بعدی اجلاس در ژنو معطوف کرد. «کاترین اشتون»، رییس سیاست خارجی اتحادیه‌ اروپا که مسوول گروه مذاکره‌کننده غربی محسوب می‌شود نیز روز دوشنبه با صراحت گفت «ترجیح می‌دهد قانونگذاران ‌آمریکایی و سایرین پیش از مذاکرات هسته،تحریمی علیه ایران اعمال نکنند.»
او گفت: «من مایلم با بهترین فضای ممکن به ژنو برویم تا این مذاکرات را برگزار کنیم.» «جن ساکی»، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفت: «ما به مشورت با کنگره در زمینه‌ همه قوانین مربوط به ایران مثل همیشه ادامه خواهیم داد.»
در همین زمان، «باب کورکر»، سناتور جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا و یک عضو کمیته بانکداری در گفت‌وگو با «رویترز» گفته: «گفت‌وگوهایی درباره اینکه آیا در حال حاضر این بهترین کار است و اینکه در حالی که مذاکرات ادامه دارند فقط تحریم‌های موجود در جای خود باشند، صورت گرفت. کنگره به‌طور کلی همچنان نسبت به ایران مشکوک است و از تحریم‌های شدید‌تر حمایت می‌کند.»
مجلس نمایندگان آمریکا در پایان ماه ژوییه بسته‌ جدید تحریم‌ها علیه ایران را با 400 رای موافق و 20 رای مخالف، تصویب کرده بود، هدف از این تحریم‌ها کاهش بیشتر صادرات نفتی ایران با یک میلیون بشکه در روز در عرض یک سال است. بسته‌ تحریم‌های سنای آمریکا می‌تواند شامل اقدامات بیشتر برای اعمال فشار بیشتر روی صادرات گاز طبیعی و تجارت‌های دیگر باشد. کورکر گفته که اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران و تشدید آنها از حمایت بالایی در بین قانونگذاران آمریکایی برخوردار است گرچه تعدادی از آنها هنوز تردید دارند. رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه گفته «غرب باید در تمام جنبه‌ها تمایل و حسن‌نیت خود را نشان دهد و مذاکره را پیش ببرد و انتظار مشابه از طرف مقابل داشته باشد.» با این همه خانم اشتون صریحا درباره مخالفت یا موافقت خود با وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران صحبت نکرد و گفت: کار من تعیین تکلیف برای کنگره آمریکا نیست.»
درحالی‌که رییس‌جمهوری ایران در دیدار با کاترین اشتون، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا از توافق سه‌تا شش‌ماهه برای حل مساله هسته‌ای خبر داده بود که البته «اشتون» این زمان را تا یک‌سال افزایش داد.
حسن روحانی رییس‌جمهور ایران در سفر خود به نیویورک به رسانه‌های آمریکایی گفته بود: هرچه زودتر به این توافق برسیم، برای همه بهتر است. اگر بشود سه‌ماهه به این نتیجه رسید که این ترجیح ایران است. اما شش‌ماه هم خوب است. به‌هر‌حال حرف همین چند ماه آینده است؛ نه چند سال.
وزارت دارایی آمریکا روز سه‌شنبه ۱۰ سپتامبر، برابر با ۱۹شهریور، اعلام کرد موسسات غیردولتی که فعالیت‌های بشردوستانه دارند و گروه‌های ورزشی را از تحریم‌ها معاف می‌کنند و می‌توانند با ایران مبادلات مالی داشته باشند. دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت دارایی آمریکا (OFAC) با هدف تقویت اقدامات بشردوستانه میان مردم ایران و آمریکا این دو مجوز را صادر کرد.
موج لغو تحریم‌های بشردوستانه، اوایل مرداد‌ماه (۲۵ژوییه) شامل «تسهیل صادرات صدها قلم تجهیزات پزشکی به ایران» نیز شد. آن زمان وزارت دارایی آمریکا نام صدها قلم از تجهیزات پزشکی و درمانی را به فهرست کالاهای مجاز برای صادرات به ایران افزود. این وزارتخانه در بیانیه‌ای اعلام کرد با وجود اجرای تحریم‌های شدید علیه ایران، آمریکا خود را متعهد به «برقراری مبادلات بشردوستانه» می‌داند.
اگر‌چه تابستان با اخبار دیگری نظیر، «لغو تحریم هفت‌بانک و موسسه ایرانی توسط دادگاه اتحادیه اروپا» و «تمدید معافیت ژاپن از تحریم‌های نفتی ایران» گذشت، اما خبرهای حاکی از تحریم نیز همچنان خودنمایی می‌کرد: 10 مرداد، مجلس نمایندگان آمریکا با ۴۰۰رای موافق به این طرح، تشدید تحریم‌ها علیه ایران را به تصویب رساند. این تحریم‌ها که گویی تنها 20نماینده کنگره مخالف آن بودند، موج منفی در کشور ایجاد کرد که با نامه سوم آگوست (12 مرداد 1392) ۷۶ نماینده مجلس سنای آمریکا، افزایش پیدا کرد. آنها خواهان تشدید تحریم‌ها علیه ایران شده بودند. این سناتورها در نامه خود نوشتند: «تا زمانی‌که پیشرفت برنامه اتمی ایران متوقف نشود، فشار آمریکا به این کشور باید افزایش پیدا کند و از احتمال کاربرد گزینه نظامی برای متوقف‌کردن این برنامه با جدیت بیشتری صحبت شود.»
اما موج مثبت حضور حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران در مجمع‌عمومی سازمان‌ملل در نیویورک و تماس تلفنی با باراک اوباما و تلاش‌های دیپلماتیک برای رفع نگرانی‌های جهانی در مورد پرونده هسته‌ای ایران، می‌تواند روزهایی به سمت رفع تحریم را برای ایران رقم بزند.

زینب اسماعیلی

منبع:روزنامه شرق