جایگاه نخبگان در ساختار دولت روحانی

 تدبیر24: حمیدرضا تقوا تحلیلگر- آقای دکتر حسن روحانی در غیاب دولتمردان بزرگ دوران سازندگی و اصلاحات و علقمه و معجونی از افکار تکنوکراتی و سیاسی در انتخابات خردادماه سال1392با وجود جناح اصولگرا که دارای تشتت فکری بوده و همگرایی آرمانی وعملی نداشتند وامتحان پس داده نیز بودند و با وجود چهره نخبه و سیاستمدار کارکشته لیکن محافظه کاری چون دکتر علی اکبر ولایتی، با رای قاطع ملت ایران و با حمایت نخبگان فکری و اهل هنر و قلم، دولت جدید را، بدست گرفت و نظریه‌پردازان و تحلیلگران سیاسی و اجتماعی با یادآوری دوران پر فترت گذشته و بعضا مقایسه آن با دوران فترت انقلاب مشروطه به یاری او آمده و با انذار و هشدار به ملت ایران از تکرار فاجعه بار 

تاریخ و در نهایت در بهت و ناباوری ایران و جهان، روحانی پیروز انتخابات شد! ایشان در نظرسنجی‌های اولیه تنها 8 درصد آراء ملت را به خود اختصاص داده اما در غیاب آیت ا... هاشمی رفسنجانی معلوم شد که با سیاست‌ورزی‌ها و موضع‌گیری‌های این پیر سیاست و کارکشته و مدیر بحران‌های سخت چه کسی برنده انتخابات خواهد بود! والحق که روحانی کاریزما، حرکات و سکناتش و حتی نحوه قیام و قعودش و کلامش نشان می داد که لایق این امر خطیر است وحمایت

سیاست ورزان، اندیشوران و اهل قلم و هنرمندان از وی نیز مزید بر علت شده بود و شد آنچه که می‌بایست می شد وطرف مقابل با خلسه به پستو خانه فکر خرید تا فکری برای مراحل آتی بکند! چرا که البته بحران سازی‌های خود ساخته در دوران جدید پاسخگو نبود. با این وجود بی محابا بگویم ایشان درطول این مدت برای مردم و قشر نخبه حامی خود، کار خاص وشاقی انجام نداده است! از تورم وکاهش آن می‌گویند بنده به عنوان یک قلم به دست و کارشناس حقوقی و اقتصادی به تجربه میدان کاری می گویم ما هنوز با وجود کاهش اندک تورم به مصیبت رکود مبتلا

هستیم و از فشارها و تشریفات زاید در بروکراسی اداری برای اخذ تسهیلات بانکی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان چیزی کاسته نشده است. از آزاد شدن دارائی‌ها و منابع مالی بلوکه شده ایران در خارج از کشور ناشی از فروش نفت جز مقدار اندک خبری نیست و مذاکرات هسته‌ای با وجود کارشکنی‌های کدخدا! با وجود آنکه جناب روحانی قول حل و فصل 6 ماهه آن را داده بودند خبری نیست و فعلا همه چیز منوط بر راستی آزمایی و منوط به بازرسی‌های دوره‌ای است و چانه زنی ها ادامه دارد تا بار گرانی که دولت قبل به این ملت بواسطه عدم تدبیر و پذیرش نظر نخبگان سیاسی، فرهنگی واجتماعی تحمیل کرده بود به نحوی کاسته گردد.دولت پیشین به نظرات کارشناسان اصلا اهمیت نمی‌داد و به نقل قول از آیت الله ری شهری: احمدی نژاد می گفت، امام زمان شخصا او را هدایت می کند! و این ثلمه‌ای بزرگ بر اعتقادات راستین مردم و به سخره گرفتن باورهای قلبی و مذهب رسمی کشور بوده و هست!! و آثار این ادعاهای توهم زا بزودی از دامان کشور زدودنی نیست. من شنیده بودم از هویدا نخست وزیر معدوم دوران ستمشاهی پرسیده بودند آیا شما به حرف و افکار کارشناسان سازمان برنامه و بودجه برای اداره اقتصاد ایران توجه می‌کنید؟ و وی پاسخ داده بود بله حتما البته هر چه آنان بگویند من برعکسش را عمل می‌کنم و نتیجه اش 

را دیدیم و دیدند!! اکنون در این دوران فترت اقتصادی هنوز 

خیل عظیمی از فارغ التحصیلان عالی خالی از تجربه و علم فایده مند بیکارند که قسمت اعظم آن میراث قبل است . حتی ساختمان سازی که می‌تواند چرخه عظیمی از صنایع تولیدی و وابسته را به خود اختصاص دهد و می‌تواند در دسترس همگان نیز باشد در رکود و اغماء بسر می برد. اخیرا جناب آقای دکتر رزاقی از اقتصاددانان برجسته در روزنامه آفتاب یزد سه شنبه 15 اردیبهشت ماه 1394 در صفحه 12 ابراز داشته است که سود دلالی 300 تا 500 درصد است!! واین فاجعه‌ایست و حال شما در این میان پیدا کنید پرتقال فروش را! راستی دولتمردان حاضر که میراث شومی را به ارث برده اند چه تدبیری حتی موقت برای حل مطلوب این چرخه اندیشیده اند؟

بنده نگارنده و محققی هستم که بعد از ثبت نام آقای روحانی در همان اوایل گفتم و نوشتم ایشان مرد میدان است وحتما مجموعه مقتضیات جامعه ایشان را به ریاست جمهوری خواهد رسانید بدون برو و برگشت و آقای قالیباف با همه وسمه کشیدن به شهر و زحمات کشیده شده ره به جایی نخواهد برد! مردم مطالبات اجتماعی وسیاسی خفته و وانهاده شده را طالبند و آرامش سیاسی وتعامل با جهان را می خواهند و خواستیم آنچه که شد و بنده با سوابق پژوهشی و تحلیلگری ارگان هایی که در آنجاها خدمت می کردم به عینه آنرا پیش بینی می‌کردم. اما اکنون دولتمردان فقط دوست دارند تنها سخنان شاه کلید خود را بشنوند و به حلقه‌های سیاسی واجتماعی دوم و سوم جامعه کاری ندارند! برای همین است که رئیس دولت قبل اخیرا بر افکار پوپولیستی جمعی از مردم مازندران که فرماندار آن شهر و حتی استاندار مستقبل آن بودند انگشت تحریک بر خواسته ای

بخشی از مردم می‌نــهد تـــا با جمع‌آوری کرسی‌های مجلس و جمع‌کردن عده‌ای از خواص سیاسی متاسفانه آب رفته را به جوی برگردانند. مردم عزیز متوجه باشید تجربه گرانقیمت گذشته تکرار نگردد و ما به 30 سال گذشته که نه به عهد قرون وسطی برنگردیم! ملت عزیز ما از مغاک خاک یکباره سر به افلاک می کشد مردم به سیاستمداران نطاق بی منطق بفهمانیدکه: آن سبو بشکست وآن پیمانه ریخت!! 

واما آقای روحانی عزیز ! 

شما که دائما دم از کرامت اهل علم مردم و نخبگان می‌زنید هنوز عقبه دولت قبلی زمینه ساز افکار پوپولیستی هستند و این خطری است که دم بیخ گوش شماست الا اینکه به افکار مردم و نقش نخبه راهبرنده که خیر خواه شما ومردم هستند توجه درخور و شایسته نمایید. شما گفته بودید مگر دست خودمان است که اهل نظر و نخبه را از چر خه تصمیم سازی و تصمیم‌گیری کنار بگذاریم. اما در عمل شاهد یک پارادوکس سنگینی هستیم که بعضی از اطرافیان وحلقه دوم وسوم دولت نمی خواهند اهل نظر به اعتلاء برسند وشما را مددرسان باشند وسخن رساندن به شما و عزیزان نزدیک شما نیز بسیار سخت است. و این شاه کلید سخن با جنابعالی و نکته مغفول و مقفول! دولت شماست است. آری:

شمس درخشنده چو پنهان شود

شب پره بازیگر میدان شود!

بدین روی بنده حدود بیش از یک سال ونیم پیش یا همه سوابق پژوهشی، برنامه‌ریزی و مدیریتی، مرقومه‌ای را به امضاء و تایید بزرگان علم و مدیریت برای آقای دکتر نهاوندیان ارسال کردم .

دوستان و سرورانی که قبلا قطب دوستان ایشان بودند و بنده نیز هنگامی که سرپرست هیئت بازرسی کل کشور در وزارت بازرگانی بودم به عینه و به راحتی ایشان را ملاقات می‌کردم و به روانی و سادگی پاسخگو بودند. اما اکنون کشتی ما را کشتی بان دیگر آمده است! به جای اینکه دولت تدبیر و امید با این شعار ارزنده و کاشتن نهال امید به دل محرومان و نخبگان بخواهد امید و راستی را بیازماید ولی ویروس بوروکراسی چنان در دستگاه حاکمیت به معنای اعم ودولت به معنای اخص ریشه دوانیده است که تاکنون حتی در اجلاس های عمومی هم نتوانسته ام ایشان را ببینم و ملاقات کنم !! البته این دیدارم نه از در یوزه گری

ونیاز بوده ونه چیز دگر چرا که گفته اند:

تکلف گر نباشد خوش توان زیست 

تعلق گر نباشد خوش توان مرد!

ما و قشر ما، طبقه متوسطی هستیم که با کد یمین وعرق جبین ارتزاق نمی کنیم. تنها منبع ارتزاق ما تدبیر وگذران زندگی از اندیشه وقلم است که می تواند دولت تدبیر و امید را راهگشا باشد. اما مارگس وانگلس در اعتقادات و مانیفست سیاسی خود طبقه خرده بورژوا را کمک کار طبقه سرمایه‌دار و بورژوا ودولت طرفدار سرمایه‌داران می دانند. اما به نظرم و براساس تجربه تاریخی ثابت شده، طبقه متوسط که اهل قلم و روشنفکر خط ده و راهبرنده هستند عامل دوام و قوام دولت‌های برآمده یا جلب رضایت مردم هستند و دوام ملک و قوامشان به قول خواجه نظام الملک وزیر به دوات آنان است و چون این دوات بشکند آن دولت نیز فرو ریزد! قوبیلای خان امپراطور بزرگ چین صدها سال پیش گفته بود: دنیا را بر روی زین اسب می توان فتح کرد اما بر زین اسب نمی‌توان اداره کرد. بدین سبب است که هلاگو خان مغول خواجه نصیر الدین طوسی را به وزارت گرفت تا از تدبیر او بهره مند شود و قوام بگیرد. اگر خواجه نصیر نبود نمی دانیم از ایران نام و مملکتی بر جای می‌ماند یا نه؟! البته ما سخنانی ارزنده‌تر از این در بین پیشوایان داریم و دشمن و دوست اعتراف می کنند که فقط همین منشور و فرمان امیرالمومنین علی(ع) به عنوان مالک اشتر نخعی برای اداره کل بشریت کفایت می‌کند! 

آقایان دولتمردان تدبیر و امید!

اگر شما به مردم و نخبگان آنان، توجه نکنید فردا معلوم نخواهد شد چه راه هست و چه کاره‌اید؟ و احساس نکنید که بر توسن سر کش قدرت دائما سوارید و بدانید رقیبان امتحان پس داده 

شما هنوز بر احساسات پوپولیستی مردم موج سواری 

می کنند! جایی که برای سخنرانی آقای حاج سید حسن خمینی 

و فرزند ایدئولوگ انقلاب اسلامی امن نیست برای رقیب شما در مازندران فرش قرمز پهن می کنند و بدنه حاکمیت اسمش را می‌گذارند رعایت قواعد دموکراسی! در صورتیکه یک سر فتنه به قول بزرگان نظام اینها هستند. بنابراین به فرمایش معصوم (ع)

آنچه را که برای خود نمی پسندی برای دیگرا نیز مخواه و این بزرگترین درس اخلاق و وام داری مردم است اگر نیک بیندیشیم! طعم قدرت شیرین در عین حال گزیده و گزنده نیز هست و غالبا آنهائی که بر توسن قدرت سوارند گمان می‌برند همیشه پاشنه قدرت بر یک آشیل می چرخد و این آنها را از نگاه به دیگران و همفکران و هم‌قطاران بازدارنده است. فراموش نکنیم برخی از مردم درعین نجابت فراموشکار نیز هستند و عقد اخوت با شما نبسته اند! وقتی بنده با عالی‌ترین سطوح تحصیلی و تجربی در عین بی نیازی مالی و مادی نتوانم با 

رئیس دفتر رئیس جمهور ارتباط برقرار کنم وضعیت دیگر مردمان و رنجوران با کرام الکاتبین است!! به قول حافظ:

دل به امید ندایی که مگر برتو رسد

ناله ها کرد در این کوه که فرهاد نکرد

کاغذین جامه به خوناب بشویم که فلک

رهنمونیم وبه پاس ملک داد نکرد

مطربا پرده بگردان و بزن راه عراق

که بدین راه بشد یار و زما یاد نکرد!

بنده پیش از این در مقاله « اما و اگرهای وزیر محترم کشور!» آنچه شرط بلاغ بود گفتم عدم توجه به نخبگان خطر بالقوه دولت است. عرض کردم چون این امید رخت بربندد و این دوات و قلم بشکند آن دوام و ماندگاری دولت نیز فرو ریزد. مهم چند و چون و ماندن چند صباحی بیشتر در دولت و قدرت نیست. مهم اثرگذاری در افواه و افکار عمومی است که سری بی باک ومردم مدار می خواهد که بعدها امیرکبیر که نه، که بقول شهید مدرس حتی مستوفی الممالک نیز شود! ما را کفایت می کند. وگر نه بقول سنایی غزنوی:

عمرها باید که تا یک کودکی از روی طبع

عالمی گردد نکو یا شاعری شیرین سخن

سالها باید که تا یک سنگ اصلی زآفتاب 

لعل گردد در بدخشان یا عقیق اندر یمن

قرنها باید که تا از پشت آدم نطفه ای

بوالوفای کرد گردد یا شود ویس قرن

گر نمی خواهی که پرها رویدت زین دامگاه

همچو کرم پیله جز گرد نهاد خود متن!

پس فاعتبروا یا اولی الابصار! چون هنوزم امید دارم که آقایان دولت تدبیر وامید را مجالی می باید تا از نخبگان علمی برای دوام وبقا و ماندگاری بیشتر اثرات دولت تدبیر امید در صفحات پر فراز نشیب تاریح بهره بجویند، سخنان را با تعالیمی از حکیم کنفوسیوس در« کتاب آموزش بزرگ خود » برای تذکار به دولتمردان به پایان می‌برم: 

«....پیشینیان که می خواستند فضیلت اعلی را در سراسر امپراطوری پخش کنند، نخست امارتهای خود را به خوبی انتظام می بخشیدند برای این مهم، ابتدا به خانواده‌های خویش نظام می دادند و برای این کار ابتدا به پرورش نفوس می پرداختند وبرای آن هم قلوب خویش را پاک می کردند ، برای پاک کردن قلوب ابتدا می‌کوشیدند تا درافکار خویش صادق و مخلص باشند و برای این منظور نیز دانش خود را تا برترین ودورترین مرزها می گستردند. از کمال یافتن دانش، افکارشان خلاصی می‌یافت و از خلوص آنان، قلوبشان نیز پاک می‌گشت. از پاکی قلوب، نفوسشان پرورش می یافت و از این پرورش ، خانواده هایشان نظام می گرفت و از نظام گرفتن خانواده‌ها امور امارات قوام

می پذیرفت و از این قوام سراسر امپراطوری به آرامش وسعادت می رسید. 

در پایان اینکه ژاپنی ها براساس این حکمت اخلاقی و اجتماعی و در سایه خودباوری و خود اتکایی که اکنون به این اندازه از توسعه وترقی دست یازیده اند به این سخن معتقد وپایبند بوده وهستند که هر ژاپنی ابتدا خود باید یک ژاپن باشد و اینهمه به روح حاکمیت رهبران ژاپن برمی‌گردد که این فرهنگ را آموخته بودند که ژاپن و ملت او را بیشتر از خود و منافع شخصی دوست داشته باشند! 

و دوست خوب به قول امیر المومنین علی(ع) کسی است که تورا بگریاند وبه تفکر وادار نماید و بنده نیز تلخی برخورد صادقانه را بر شیرینی برخورد کاذبانه و منافقانه ترجیح می دهم!