حضرت علی (ع) اسوه کتابت و خوشنویسی

مراسم نکوداشت محمدولی الله پروانه از خوشنویسان فقید در شب 19 ماه رمضان، مصادف با ضربت خوردن امیرالمومنین برگزار شد و در این مراسم از حضرت علی (ع) به عنوان اولین کاتب قرآن و اسوه کاتبان و خوشنویسان یاد شد.
به گزارش تدبیر24 به نقل از همشهری آنلاین، سی و چهارمین نشست پژوهشی هنر، عصر روز 6 مردادماه به نکوداشت محمد ولی الله پروانه اختصاص داشت که با حضور جمعی از هنرمندان، خوشنویسان، محققین و پژوهشگران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم محمد حسن حامدی درباره برپایی این نشست گفت: امروز سی و چهارمین نشست پژوهشی هنر به هنرمندی اختصاص دارد که سهم عمده ای در معرفی هنر خوشنویسی به عموم جامعه داشت.
زنده یاد پروانه در تمام زندگی هنری خود راه طریقت و شیفتگی به دین اسلام، پیامبر (ص) و ائمه اطهار را در پیش گرفت و این ارادت را در هنر خود متجلی کرد.
امروز با همکاری کتابخانه و مرکز اسناد ملی مجلس شورای اسلامی که بیشتر آثار این هنرمند را در اختیار دارد این مراسم نکوداشت و نمایشگاه آثار را برگزار کردیم تا به معرفی این هنرمند پس از سالها خاموشی اش بپردازیم.
وی در ادامه با اشاره به برپایی نشست‌های پژوهشی هنر گفت: امروز بیش از 4 سال است که این سلسله نشست‌ها ادامه یافته و تاکنون موفق شدیم بسیاری از هنرمندان را با گردآوری آثارشان به جامعه هنری بیش از پیش معرفی کنیم.
یکی از مزایای برپایی این نشست ها این بود که در این مراسم نکوداشت ها برخی از هنرمندان که در مکتب کمال الملک تحصیل کرده بودند را شناسایی کردیم و به همت سازمان زیباسازی شهر تهران، توانستیم بسیاری از آثار استاد کمال الملک و شاگردانش را در موزه ای در باغ نگارستان گردهم آوریم تا مردم نیز از این آثار دیدن کنند.
در ادامه این مراسم کاوه تیموری از محققین و پژوهشگران عرصه خوشنویسی با اشاره به مصادف شدن شهادت امیرالمومنین با این برنامه از حضرت علی (ع) به عنوان اسوه کتابت و خوشنویسی یاد کرد و گفت: امام اول شیعیان اولین کاتب قران بود که با خطی خوش نمود صوت کلام الله را کتابت کرد، از این رو امام علی (ع) اسوه خوشنویسان است و همین طور که در آثار محمد ولی الله پروانه شاهدیم، می‌بینیم که این هنرمند فقید نیز چگونه شیفته قرآن، پیامبر و امیرالمومنین است.
تیموری در بررسی آثار پروانه گفت: او خوشنویسی از جنس هنرمندان مردمی بود و نباید او و آثارش را تنها با متر و معیار زیبایی شناسانه سنجید بلکه نقش او در معرفی هنر خوشنویسی به عموم مردم بیشتر قابل بررسی است.
زیرا او به دلیل تربیت شاگرد، کتابت چاپ شده و داشتن آثار بسیار شهره نیست، بلکه عمل او در هنر باعث شد تا او به هنرمندی واقعی بدل شد.
مرحوم پروانه در حجره ای که در حمام باب همایون داشت اقدام به خوشنویسی در مقابل مردم می‌کرد و بر همین اساس سنت خلوت نشینی خوشنویسان را به میان مردم برد و بر همین اساس باعث آشنایی بیشتر مردم با هنر خوشنویسی شد.
در ادامه این برنامه محمد رجبی رئیس کتابخانه و اسناد مجلس شورای اسلامی ضمن تقدیر از برپایی نکوداشت محمدولی الله پروانه و همت خانواده این هنرمند به سپردن آثارش به کتابخانه مجلس گفت: هنر خوشنویسی پس از موسیقی دومین هنر جهان اسلام است.
زیرا قرآن با زبان موسیقیایی و آوازی نازل شد و به همین طریق نیز بر دل و جان مخاطبان تاثیر گذاشت.
احسان الله شکراللهی از محققین خط نیز در ادامه این برنامه گفت: سالهاست که من در کتابخانه مجلس شورای اسلامی مشغول به کار هستیم و در این مجموعه با آثاری برخورد داشتم که با خط جلی و در ابعاد نامتعارف نگاشته شده بودند.
در بررسی ها متوجه شدم که این آثار توسط علی اکبر پروانه فرزند محمدولی الله پروانه به کتابخانه مجلس سپرده شده است.
به خاطر ویژگی آثار به بررسی زندگی این هنرمند خوشنویس پرداختم و اتفاقا زمانی که از من مشورت گرفته شده تا نکوداشتی برای یک خوشنویس برگزار کنیم من مرحوم پروانه را پیشنهاد دادم. زیرا ارزش هنری و ویژگی رفتار هنرمندانه او مثال زدنی است.
این پژوهشگر با معرفی پروانه به عنوان پیشگام جلی نویسی با قلم های درشت گفت: پروانه پیشگام جلی نویسی در اندازه های غیر معمول در عصر و زمانه خود بود.
در آن زمان جلی نویسی بیشتر با قلم های یک سانت یا یک و نیم سانت نگارش می‌شد اما اغلب آثار مرحوم پروانه با قلم سه سانتی است.
در نمونه ای از آثار او شاهد هستیم که از قلم های 9 و 10 سانتی نیز استفاده کرده که به این ترتیب می‌توان وی را راهگشای خوشنویسانی قلمداد کرد که کار جلی نویسی را سر لوحه آثار خود قرار دادند و در این حوزه شاخص شدند.
وی در مورد بررسی آثار این هنرمند افزود: 100 اثر از این هنرمند در کتابخانه مجلس حضور دارد که تنها دو اثر آن بر روی کاغذ ابر و باد نگاشته شده است.
استاد پروانه جملگی آثارش را بر روی مقوا معمولی نگاشته است و هرگز تزئینی برای کارهای خود در نظر نمی‌گرفته است.
تزئین در آثار پروانه به چند ضرب قلم زر و نقره در برخی از آثارش بسنده شده و در مورد قاب آثار نیز به همین روش ساده عمل کرده است.

مراسم نکوداشت محمدولی‌الله پروانه با نمایش فیلمی از زندگی این هنرمند و با افتتاح نمایشگاه آثارش در گالری برگ سازمان زیباسازی شهر تهران به پایان رسید.
علاقمندان می‌توانند از 6 تا 16 مردادماه از آثار این نمایشگاه در نگارخانه برگ واقع در میدان هروی، خیابان وفامنش، خیابان جمالی، عمارت عین الدوله دیدن کنند.