چرخی نان‌آور از منزل تا کارگاه

تدبیر24:  انقلاب صنعتی در دو قرن اخیر تنوع در ساخت دستگاه‌های زنجیره تولید پوشاک از نخ ریسی، پارچه بافی، رنگرزی تا دوخت لباس و... را رقم زده است.
 
 چرخ‌های دوخت یا همان خیاطی نیز یکی از ابزارهای مهم صنعت پوشاک است که انواع آن بر اساس نوع کار از منزل تا کارگاه‌ها و کارخانجات بزرگ، کاربرد دارد و هر سال به تنوع و مدرن شدن آن افزوده می‌شود.
 
رییس اتحادیه ماشین‌های دوخت، بافت و برش اصفهان درباره تاریخ ابداع چرخ‌های خیاطی گفت: در سال 1790 میلادی نخستین ماشین دوخت کارگاهی توسط "سِنت" در انگلستان اختراع شد، اما در سال 1830 نمونه کامل شده این چرخ به بازار آمد.
 
مهدی اصولی افزود: در سال 1870 شخصی به نام "سینکر" در آمریکا مدلی جدید از چرخ خیاطی را ساخت که تا کنون شرکت و برندی معتبر به همین نام از وی در این عرصه به جای مانده است.
 
وی با بیان اینکه در قرن گذشته اولین چرخ‌های خیاطی که وارد ایران شد مکانیکی بود، ادامه داد: دوخت و دوز این ماشین‌ها به وسیله دست انجام می‌شد، اما برخی افراد نیز با نصب اهرمی در پایین میز این وسیله از نیروی پا برای این عمل کمک می‌گرفتند.
 
رییس اتحادیه ماشین‌های دوخت، بافت و برش اصفهان، اضافه کرد: به تدریج در چند دهه قبل در تمام دنیا و ایران چرخ‌های دوخت برقی ساخته شد و به مروز زمان به سمت تخصصی‌تر شدن در زمینه‌های مختلف نظیر صنعتی، کارگاهی، خانگی، گلدوزی و ... پیش رفت.
 
اصولی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 100 نوع چرخ خیاطی تخصصی با برندهای مختلف در جهان وجود دارد، اظهار کرد: دلیل این تنوع زیاد افزایش سرعت و دقت در دوخت و نوع نیاز مصرف کنندگان این محصول است، برای مثال دوخت یک کت و شلوار در یک کارخانه پوشاک نیازمند حدود 50 نوع متفاوت چرخ خیاطی است.
 
80 درصد قطعات در داخل تولید می‌شود
 
وی درباره نحوه ایجاد نخستین کارخانه چرخ خیاطی در کشور، گفت: در اوایل انقلاب و در زمان تحریم‌های اقتصادی دوران جنگ، رایزنی ایران برای وارد کردن تکنولوژی ساخت این ابزار با ژاپن آغاز شد، اما بی نتیجه ماند.
 
عضو هیئت رییسه اتاق اصناف اصفهان خاطر نشان کرد: در سال 1370 مذاکراتی با یکی از شرکت‌های آلمانی انجام شد و در نهایت در همان سال نخستین شرکت سازنده چرخ خیاطی در کشور احداث شد که تا کنون توانسته حدود 50 مدل این ابزار دوخت و ماشین‌های بافت و برش را تولید کند.
 
اصولی تصریح کرد: در ایران فقط یک برند تولید کننده چرخ خیاطی وجود دارد و حدود 80 درصد از قطعات این محصول در داخل تولید می‌شود، اما ساخت برخی از قطعات به دلیل هزینه بالا مقرون به صرفه نیست.
 
وی با انتقاد از واردات قطعات درجه دوم پاکستانی به کشور، خاطر نشان کرد: سازندگان قطعات یدکی این وسیله در کشور زیاد هستند و محصولات با کیفتی هم تولید می‌کنند برای نمونه برخی موفق شده‌اند قطعات خوبی از پلاستیک‌های فشرده تولید کنند، ولی به دلیل هزینه بالا با مشکلاتی مواجه شده‌اند .
 
20 میلیون تومان برای اشتغال 20 کارگر
 
رییس اتحادیه ماشین‌های دوخت، بافت و برش اصفهان درباره ارزش صنعتی و قابلیت اشتغالزایی این ابزار، تاکید کرد: یک تاکسی قیمتی حدود 20 میلیون تومان دارد که با صرف این رقم یک نفر به کار مشغول می‌شود، اما با این میزان پول می‌توان تعداد 20 چرخ دوخت کارگاهی ساده خریداری کرد و همین تعداد فرد را در صورت داشتن مهارت بکار مشغول کرد.
 
اصولی با بیان اینکه کارگاه‌های دوخت به طور سفارشی و دستمزدی لباس می‌دوزند و نیاز به سرمایه گذاری کلان ندارند، افزود: البته معتقدیم که فرهنگ استفاده از پوشاک داخلی با توجه به الگوهای مد اسلامی در راستای مبارزه با اجناس بی کیفیت چینی باید در دستور کار دولت باشد تا این کارگاه‌ها نیز دچار زیان نشوند.
 
وی اضافه کرد: متاسفانه به دلیل پدیده گسترده واردات پوشاک قاچاق در سراسر کشور حدود 50 درصد از کارگاه‌های دوخت لباس در اصفهان در سال گذشته به تعطیلی کشیده شده است.
 
رییس اتحادیه ماشین های دوخت، بافت و برش اصفهان، چرخ خیاطی را ابزاری مناسب برای کار و تولید در منزل دانست و یادآور شد: کاهش خرید این وسیله در سال‌های اخیر به دو عامل کاهش قدرت خرید مردم و عدم تمایل مردم به خصوص زنان به دوخت و دوز لباس همانند گذشته بستگی داشته است .
 
اصولی اظهار کرد: درحال حاضر برخی برندهای معروف در جهان، چرخ‌های خیاطی خانگی و کارگاهی با سیستم‌های رایانه‌ای تولید می‌کنند که قیمتی معادل 10 تا 15 میلیون دارد که البته خرید آن در توان مشتریان ایرانی نیست.
 
نظر سنجی از مردم برای ساخت چرخ دوخت
 
وی گفت: چرخ‌های خیاطی بر خلاف تلویزیون و ضبط صوت از نظر شکل ظاهری تغییر زیادی نکرده‌اند، اما خدمات پس از فروش آن به نسبت لوازم خانگی بهتر است چرا که شرکت‌های فروشنده به تعهدات خود عمل می‌کنند.
 
این عضو هیئت رییسه اتاق اصناف اصفهان، ادامه داد: در حال حاضر بیشترین آمار خرید این ابزار دوخت به ترتیب متعلق به استان‌های تهران، اصفهان، مشهد و تبریز است، اما اصفهان تنها استانی است که در آن از مردم برای مدل چرخ خیاطی نظر سنجی شده است.
 
اصولی تصریح کرد: در سال 1386 این اتحادیه در اصفهان با استخدام تعدادی پژوهشگر، نیازها و سلایق مورد علاقه مردم استان را مورد مطالعه قرار داد و در نهایت از سال 1390 نخستین مدل چرخ خیاطی را با توجه به فراوانی موارد پژوهشی شده به کارخانه مربوط سفارش داد.
 
وی افزود: این عمل هر سال تکرار می‌شود، ولی ممکن است یک سال سلیقه مردم نوع رنگ باشد و سال بعدی نحوه دوخت یا برش مورد توجه بیشتر مشتریان قرار گیرد.