اشتباه غرب در تحریم اقتصادی ایران

تحریم های اقتصادی غرب علیه ایران به صورت هدفمند و با قصد تضعیف و نهایت فروپاشی اقتصادی اجرا شده تا بتواند بر اساس فشار افقی(تزریق سم و ایجاد خفگی در شریان اقتصادی)،ارکان و نهادهای سیاسی را نیز تضعیف نماید تا تهران در مواجهه با تهدیدات عمودی ( فشار نظامی ) تسلیم شود.

دو مکتب در اصول سیاست جهانی در مورد تحریم وجود دارد، دیدگاه نخست، طولانی شدن تحریم را سبب وفق دادن کشور تحریم شونده با شرایط عنوان می کند که نمونه بارز آن نیز کشور عراق بود که ۱۰ سال در تحریم قرار گرفت اما مردم طی این سال ها خودشان را با شرایط حاکم وفق دادند.

فلسفه مکتب دوم این است که اگر تحریم ها علیه کشوری همه جانبه صورت پذیرد در دراز مدت سبب اعتراض مردم و شورش علیه نظام موجود می شود.

امروزه دولت های غربی با محوریت ایالات متحده به دنبال این هستند که از تعاملات اقتصادی ایران با دنیای خارج به عنوان فرصتی علیه کشورمان بهره بگیرند و به این خاطر تعاملات اقتصادی کشور در معرض انواع تحریم ها و تهدیدات قرار گرفته است.

بطور کلی تحریم غرب علیه ایران در دو معنا فرآیندی است:

۱. دربعد هدف:اول قصد مهار قدرت نرم و قدرت سخت جمهوری اسلامی را دارند.

۲. تحریم فرایند تدریجی است و هیچ گاه نمی توان آستانه ای را برای آن مشخص کرد و مدعی شد که دیگر چیزی برای تحریم باقی نمانده است.

امروزه غرب در این فرایند تدریجی به صورت جدی صادرات و واردات ایران را به عنوان دوبخش اصلی فعالیت های خارجی اقتصاد کشور مورد تحریم و تهدید قرار داده و برای هرکدام از این دو بعد قانون های متعدد و متفاوتی وضع کرده است و می کند.

*تحریم های آمریکا

سه قانون مشخص نسبت به تحریم های یکجانبه در امریکا وجود دارد که اولی قانون منع تجارت با دشمن است که از سال ۱۹۱۷ استفاده شد.

ˈمهار صادراتˈ،دومین قانونی است که آمریکا نسبت به تحریم های یکجانبه خویش اعمال می دارد به گونه ای که محدودیت های جدی در خصوص واردات و صادرات در مورد ادوات نظامی و نفت اعمال می شود.

قانون ˈاختیارات اقتصادی اضطراری بین المللی رئیس جمهوری امریکاˈسومین قانونی است که امریکا نسبت به تحریم های یکجانبه اعمال می دارد.

نگاهی به فهرست تحریم های مصوب آمریکا نشان می دهد که تا چه اندازه این نوع فشارها به اقتصاد ایران ضربه زده است.

بسیاری از دیدگاه های مخالف ایران در غرب به ویژه در آمریکا معتقدند که فشار تحریم به ایران در نهایت به فروپاشی اقتصادی ایران منجرخواهد شد.

بر اساس این نگاه،هیچ تحریمی به کارایی سیاسی نمی رسد مگر آن که در ابتدا به کارایی اقتصادی دست یابد اما انعطاف نظام اقتصادی ایران و همچنین ظرفیت های سیاست های خارجی جمهوری اسلامی سبب شده که آنان به اهداف مورد نظرشان دست نیابند.

آمریکا و متحدان غربی این کشور می دانند که برای تاثیرگذاری کامل تحریم وجود چهار عامل ˈاثرگذاریˈ ، ˈموثر بودنˈ، ˈمطلوبیتˈ و ˈمحدودیت نسبیˈضروری است اما آیا درباره ایران این چهار عامل محقق شده است؟

پاسخ این است:

۱. سناریوی ˈسقوطˈ اقتصادی ایران که موجب هیجان زدگی جناح تندرو در آمریکا و وارد آوردن فشار بر اوباما جهت تشدید تحریم ها شده، در حقیقت این اصل را نادیده گرفته است که برخلاف نظام های سیاسی، نظام اقتصاد سقوط نمی کند، بلکه کوچک شده و انقباض می یابد.

۲.حتی در صورت تشدید تحریم ها، اقتصاد ایران برای یک تا دو سال در سراشیبی قرار گرفته، اما سرانجام تغییر جهت داده و روند معکوس را طی می کند.

۳. دیپلماسی فعال ایران در دولت جدید نه تنها به توقف رشد فزاینده تحریم ها منجر شده بلکه گام های مثبت برای بهبود وضعیت اقتصادی ایران تقویت شده است.

۴. ایران کشوری کوچک با مقدورات محدود نیست که با چند سال تحریم دچار ضعف شود.

مجموعه کشورهای غربی به این ایران - به دلیل موقعیت ژئوپولتیک و ژئو اکونومیک - نگاهی راهبردی دارند و تامین نیازهای آنان در همه حوزه ها به ثبات و تقویت اقتصادی و سیاسی نظام جمهوری اسلامی وابسته است.

تلاش شرکت های بزرگ سرمایه گذاری نفتی ، شرکت های جهانی خودروساز برای حضور و فعالیت در ایران از یکسو و افزایش صادرات غیر نفتی و تقویت تعاملات تجاری تهران با سایر کشورها نشان دهنده شکست رویکرد بازدارندگی و تضعیف اقتصادی ایران توسط غربی ها است.