فیلم های توقیفی به جشنواره فجر می آیند؟

تدبیر24: سال 1391 و سي‌و‌يکمين جشنواره فيلم فجردرحالي با اميد‌ها به نام‌هاي رنگانگ و گوناگون همراه بود که سياست‌هاي جاري رياست سازمان سينمايي وقت سبب شد تا بسياري از اين فيلم‌ها پشت درهاي جشنواره بمانند و هم خود از شرکت در اين جشن بزرگ فرهنگي محروم شوند و هم مخاطبان و منتقدان جشنواره را از ديدن اين فيلم‌ها محروم کند. اما درهرحال دوره دولت دهم و رياست سازمان سينماي‌اش تمام شد و اکنون دولت يازدهم با شعار تدبير و اميد و اعتماد به هنرمندان روي کارآمد تا اميدها را به جشنواره سي‌و‌دوم و نمايش فيلم‌هايي که در جشنواره سي و يکم پشت در ماندند افزايش دهد . به ويژه آن که روزگذشته عليرضا رضاداد دبير سي و دومين جشنواره فيلم فجر از بررسي شرايط فيلم‌هايي که در دوره‌هاي گذشته امکان ديده شدن در اين رويداد سينمايي را پيدا نکرده‌اند، خبر داد وگفت: اگر نگاهي به مقررات جشنواره فيلم فجر بيندازيم متوجه مي‌شويم درباره بخش‌هايي از فراخوان همه چيز قطعي و طبيعتا تکليف با اين بخش‌ها مشخص است. البته ممکن است مواردي هم وجود داشته باشد که مقررات جشنواره درباره آنها ساکت است يا موضوع جديدي است. اين موارد قاعدتا شامل آن بندي است که دبير بايد تکليفش را روشن کند که مي‌گويد «تفسير يا رفع ابهام‌هايي از اين دست به عهده دبير جشنواره است».ما با بررسي حضور فيلم‌هايي که در دوره‌هاي گذشته درخواست حضور در فجر را داشته‌اند ولي به دلايلي پذيرفته نشده‌اند در شوراي اجرايي و يا اگر لازم باشد در شوراي سياستگذاري جشنواره آن را مطرح و سپس تصميم‌گيري مي‌کنيم. ما فعلا نمي‌دانيم با مواردي از اين دست که نياز به بررسي ويژه دارند، روبرو هستيم يا خير؟ زيرا ثبت‌نام‌ها هنوزبه اتمام نرسيده است. همه ساله در پايان ثبت‌نام‌ها اين موارد مکشوف مي‌شود و دبيرخانه طرح موضوع مي‌کند و سپس تصميم‌گيري مي‌شود. گرچه انواع آنها از همين الان قابل حدس هستند اما فيلم‌ها با توجه به شرايطشان درگروه‌بندي‌هاي مختلف جاي مي‌گيرند. البته دراين سخنان رضا داد اشاره مستقيمي‌به فيلم‌هايي که به دليل مميزي و يا توقيف در جشنواره سي و يکم رنگ پرده نمايش را به خود نديد ، نشده است اما اين اميد را دردل‌ها زنده مي‌کند که شايد دولت تدبير و اميد به وعده‌هاي انتخاباتي خود عمل کند و زمينه اعتماد‌سازي را بين دولت و روزنامه نگاران از يک سو و مسئولان دولتي از سوي ديگر فراهم کند . درزيرنگاهي مي‌اندازيم به فيلم‌هاي پشت درمانده جشنواره سي‌و‌يکم و دلايل عدم حضور آنان درآن دوره از جشنواره که چشم اميدشان را به سي ودومين جشنواره فيلم فجر دوخته‌اند .
گروه اول فيلم‌هايي که به دليل مشکلات فني به جشنواره نرسيد:
«آشغال‌هاي دوست داشتني» ساخته محسن اميريوسفي به دليل طولاني شدن مراحل توليد، «آينه شمعدون» به کارگرداني بهرام بهراميان و «چ» ساخته ابراهيم حاتمي‌کيا که تا پايان مهلت مقررو حتي پس ازآن مراحل جلوه‌هاي ويژه و تدوين آن‌ها تکميل نشد، سه فيلمي‌بودند که از جشنواره جا ماندند و هيأت انتخاب موفق به ديدن نسخه نسبتاً کامل و قابل قضاوتي از آثار نشدند.
اين اتفاق در حالي رخ داد که به نظر مي‌رسيد در صورتي که آخرين ساخته ابراهيم حاتمي‌کيا با محوريت چند روز از روزهاي حساس زندگي شهيد چمران به جشن پارسال مي‌رسيد، آقاي کارگردان با تعدادي سيمرغ در اين دوره کم رقيب ميدان را ترک مي‌کرد و احتمالاً از مخاطبان نيز عنوان فيلم بر‌تر را دريافت مي‌کرد؛ اما درهر حال اين فرصت، ناخواسته از دست رفت و اين فيلم هم که با حواشي بسيار و قهر کردن فريبرزعرب‌نيا از پروژه و حاضر نشدنش بر سر صحنه آخر فيلمبرداري همراه بود به آن دوره ازجشنواره نرسيد .
دسته دوم فيلم‌هاي مميزي شده:
«پرويز» اثر مجيد برزگر و «لرزاننده چربي» ساخته محمد شيرواني نيز دو فيلمي‌هستند که پشت در کاخ جشنواره ماندند و به ظاهر نتوانسته‌اند به واسطه ملاحظات مميزي در کليت اثر و يا در جزييات متعدد فيلم موفق به دريافت مجوز حضور در بخش اصلي يا نگاه اول جشنواره شوند. اگرچه در اين ميان فيلم «داستان عوضي» فريدون جيراني که بر خلاف ساخته‌ قبلي‌اش تم ملتهبي نيز نداشته و «فرزند چهارم» به کارگرداني وحيد موسائيان به گفته علي معلم عضو هيأت انتخاب، از سوي اين هيأت پايين‌تر از سطح ساير فيلم‌هاي بخش اصلي تشخيص داده نشده و به جشنواره راه نيافته است. اگرچه اين سخنان علي معلم هرگز از سوي منتقدان و هنرمندان پذيرفته نشد و اين سخنان را به دليل پنهان کردن اعمال مميزي براين فيلم‌ها دانستند. به ويژه اين که فيلم آخر جيراني «من مادر هستم» نيز از سوي برخي از نيروهاي انصار حزب‌الله مورد انتقاد تند قرار گرفت و با تحصن جلوي وزارت ارشاد خواستار پايين کشيدن اين فيلم از پرده شدند که در نهايت نيز به مميزي دوباره اين فيلم درزمان اکران روبرو شد.
دسته سوم فيلم‌هاي توقيف شده:
«زندگي مشترک آقاي محمودي و بانو» سومين ساخته بلند سينمايي روح‌الله حجازي از معدود فيلم‌هاي بازمانده از سي و يکمين جشنواره بين المللي فيلم فجر است که با عنايت دبير جشنواره هم هنوز به هيچ بخشي راه نيافت.
جليل عرفان‌منش سرپرست اداره کل نظارت ارزشيابي ارشاد تاکيد کرد که «زندگي مشترک آقاي محمودي و بانو» در هيات انتخاب راي لازم براي حضور در بخش سوداي سيمرغ را به دست نياورده است.البته خبرهاي تاييدنشده حاکي از آن بود که هيات انتخاب 4 راي مثبت به اين فيلم داده بودند ولي در نهايت موضوع آن باعث رد آن شد. عرفان‌منش که از اعضاي هيات انتخاب نيز بوده است، تاکيد کرده بود که درباره اين فيلم فقط بحث به حد نصاب نرسيدن آرا مطرح بوده و مميزي در کار نبوده است.
البته اين سوال مطرح است که چطور فيلمسازي مانند حجازي که فيلم «زندگي خصوصي آقا و خانم ميم» را در کارنامه دارد که در آن در کنار مهتاب کرامتي و حميد فرخ نژاد، ابراهيم حاتمي‌کيا نيز بازي کرده است، در فيلم بعدي خود اثري را ساخته که به دليل نداشتن کيفيت مناسب راي هيات انتخاب را به دست نياورده است. همچنين شنيده مي‌شد که چند سينماگر معتبر اين فيلم را ديده و پسنديده‌ بودند. البته در همان زمان در راهروهاي ارشاد نيز شنيده مي‌شد که تنها فيلم توقيفي اين دوره از جشنواره فجر، «زندگي مشترک آقاي محمودي و بانو» بود. اما به دليل برگزاري جشنواره فجر مسئولان سازمان سينمايي ترجيح داده‌بودند، اين خبر را رسانه‌اي نشود. مشکلات پارسال حجازي به نوعي سال پيش از آن نيز وجود داشت. فيلم «زندگي خصوصي آقا و خانم ميم» ابتدا به بخش مسابقه فجر راه نيافته بود اما با تلاش اهالي رسانه، عوامل فيلم و دبير جشنواره در يک سانس در برج ميلاد به نمايش در آمد و با استقبال خوبي نيز از طرف منتقدان روبرو شد اما در جشنواره سي و يکم دبير جشنواره و مسئولان سازمان سينمايي در مقابل هرنوع درخواست هنرمندان و منتقدان ايستادگي کرده و اجازه اکران حتي ويژه منتقدان اين فيلم را در جشنواره سي‌و‌يکم ندادند.
البته به اين ليست مي‌توان «همه چيز براي فروش» اميرحسين ثقفي را نيز افزود که مشخص نيست کدام يک از سه عامل سطح کيفي، نقص اثر ارائه داده شده يا مميزي علت قرار نگرفتن در ليست نهايي بوده است. اکنون سه ماه تا آغاز سي ودومين جشنواره فيلم فجر باقي مانده و بايد ديد آيا اميدها به اين جشنواره محقق خواهد شد؟