ريشه تناقض گويي مقامات دولتي

تدبیر24: منتقدین- سخنگوي سازمان انرژي اتمي صراحتا اعلام کرد که درز اطلاعات محرمانه هسته اي ايران توسط آمريکا صورت گرفته است.

 

به گزارش رجانیوز بهروز کمالوندي شنبه شب (9/5/95) در بخش خبری ساعت ۲۱ صراحتا اتهاماتي که پيش از اين توسط مقامات کشورمان عليه آژانس انرژي اتمي درباره درز اطلاعات محرمانه مطرح شده بود را ناديده گرفت و انگشت اتهام را سوي سه کشور غربي خصوصا آمريکا نشانه گرفت. بهروز کمالوندي پيش از اين (3 مرداد 1395 ) گفته بود :

 

«بخش هایی منتشر شده که محرمانه بوده و قرار بوده محرمانه بماند. تلقی ما این است که از آژانس درز کرده است.»

 

خبرگزاري آسوشيتدپرس حدود ده روز پيش سندي را منتشر کرد که بخش هايي از اظهارنامه اوليه ايران به آژانس بود.

 

پس از انتشار اين سند مقامات دولتي با متهم کردن سازمان انرژي اتمي مسئوليت انتشار اين اطلاعات محرمانه را متوجه مديرکل آژانس دانسته و حتي با ارائه نامه اي به صورت رسمي به اين موضوع اعتراض کردند.

 

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با صدور بیانیه‌ای از دریافت نامه جمهوری اسلامی ایران در خصوص درز اطلاعات مربوط به این کشور و ارسال پاسخی قوی خبر داد.

 

در بیانیه‌ای که آژانس در پاسخ به این نامه منتشر کرد، آمده است: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این هفته نامه‌ای از ایران دریافت کرد که به احتمال درز اطلاعات ارائه شده به آژانس از سوی ایران در قالب اعلامیه ابتدایی پروتکل الحاقی این کشور اشاره شده است.آژانس در پاسخ نامه‌ای نوشت و قویاً با هر اظهارنظری که به درز این اطلاعات از سوی آژانس اشاره کرده باشد، مخالفت کرد.»

 

پس از اعلام مخالفت صريح آژانس بهروز کمالوندي در بخش خبري ساعت 21 صراحتا از مواضع پيشين مقامات ايراني مبني بر دخالت آژانس در انتشار اسناد محرمامه ايران عقب نشست و آمريکا را مسئول اين اقدام معرفي کند.

 

البته کمالوندي در ابتدا سه کشور را مسئول درز اطلاعات محرمانه ايران عنوان کرد:

 

« تلقی ما این است که سه کشور در افشای این اطلاعات نقش دارند و ما نیز به این موضوع اعتراض کردیم که البته اگر همه این اسناد هم افشا شود، ترسی نداریم اما نباید این قدر سریع در اختیار رسانه‌های بین‌المللی قرار بگیرد.»

 

کمالوندي اما در ادامه مشخصا آمريکا را مسئول درز اطلاعات محرمانه ايران دانست:

 

مشخصا دولت آمریکا با توجه به شرایط انتخاباتی که دارد، این اقدامات را انجام می‌دهد.

 

اما سوالي که مطرح مي شود آمريکايي ها چرا بايد اسنادي را منتشر کنند که به گفته مقامات ايراني بيانگر موفقيت ديپلمات هاي هسته اي ايران در مذاکرات است؟

 

در پاسخ به اين سئوال دو  فرضيه مطرح مي شود:

 

  بر خلاف ادعاي مقامات ايراني ، انتشار اسناد محرمانه يا همان اظهارنامه اوليه نه تنها نشان دهنده موفقيت ديلپلمات هاي ايراني نبوده بلکه بالعکس ابعاد جديدي از محدوديت هاي جدي براي برنامه هسته اي ايران را عيان مي کند. به همين دليل مقامات آمريکايي اقدام به انتشار اين اسناد کرده اند.

 

فرضيه دوم آنکه مقامات ايراني ضمن بيم ازعيان شدن ابعد جديدي از محدوديتهاي برنامه هسته اي براي جلوگيري از افشاي محتواي موافقت نامه دوجانبه مونيز – صالحي خواستار عدم افشاي اطلاعات محرمانه مربوط به اظهار نامه اوليه شده اند.

 

اظهارنامه اوليه و موافقت دوجانبه مونيز- صالحي

 

اظهار نامه اوليه  سندي است که کشورها پيش از به اجرا گذاشتن پروتکل الحاقي بايد آن را به آژانس ارائه بدهند.

 

با توجه به توافق هسته اي ميان ايران و 1+5 يکي از مباني اصلي اظهارنامه ايران ، موارد مورد پذيرش ايران در برجام بوده است . البته برجام تنها سندي نبود که به عنوان مبناي اظهارنامه ايران مورد استفاده قرار  گرفته است بلکه در جريان مذاکرات هسته اي علي اکبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي ايران با مونيز وزير انرژي آمريکا به يک توافق فني دوجانبه با موضوع اصلي نقشه راه و چگونگي غني سازي ايران در 15 سال آينده دست پيدا کردند که البته توافق دو جانبه مونيز صالحي محرمانه ماند .

 

اين توافق دو جانبه در کنار برجام دو سند اصلي و مبنايي براي تدوين اظهارنامه ايران در چارچوب تعهدات پذيرش پروتکل الحاقي بودند.

 

همانگونه که آقاي صالحي در گفتگو با خبرگزاي صداوسيما (30 تير 1395) به آن اشاره کرده است اين اظهارنامه پيش از ارائه به آژانس مي بايست به تاييد شوراي عالي امنيت ملي مي رسيد.

 

در جلسه شوراي عالي امنيت ملي ، اما اعضاي شوراي برخي از موارد اظهارنامه را اصلاح کردند و همين نسخه اصلاحي به عنوان اظهارنامه ايران و تقريبا در حالي که فرصت کمي به پايان مهلت ارائه اظهارنامه توسط ايران باقي مانده بود، به آژانس ارائه شد.

 

گفتني است مديرکل آژانس انرژي اتمي قرار بود پس از دريافت اظهارنامه ايران و در اختيار گذاشتن اين اظهارنامه به  کشورهاي 1+5 و تاييد اين اظهارنامه توسط آنان، گزارش خود را درباره تایید انجام تعهدات ایران در راستای اجرای برجام منتشر کند تا مرحله «اجراي برجام» يا همان «روز اجراي برجام» آغاز شود.

 

اتفاقات محرمانه و مبهم 

 

پس از ارائه اظهارنامه ايران به آژانس ، آمانو اين اظهارنامه را در اختيار 1+5 قرار داد اما آمريکا با مفاد اين اظهارنامه مخالفت کرد.

 

آمريکايي ها دليل مخالفت خود با اظهارنامه ارائه شده را نقض مفاد توافق صورت گرفته ميان صالحي – مونيز عنوان کردند.

 

مخالفت آمريکايي ها با اظهارنامه به معناي مخالفت آنان با انتشار گزارش مديرکل بود و اين يعني آغاز مرحله «روز اجراي برجام» در هاله اي از ابهام قرار مي گرفت.

 

در نهايت و ساعت يک بامداد روز 27 دي ماه ، آمانو پس از گرفتن تاييديه از سوي کشورهاي 1+5 گزارش خود را منتشر کرد و از همين روز (27 دي 1394) مرحله «روز اجرا»ي برجام آغاز شد.

 

اما انچه که همچنان مبهم مانده آن است که آمريکايي ها چگونه و چرا موافقت خود را با اظهارنامه ايران اعلام کردند.

 

در اين باره دو فرضيه وجود دارد.

 

اولين فرضيه که با توجه به قرايني که بعدهد در اظهارنظر مقامات آمريکايي و در گزارش آسوشيتدپرس منتشر شد، ضعيف به نظر مي رسد آن است که مقامات آمريکايي در گفتگو و مذاکره با مقامات ايراني ، استدلات آنان را پذيرفته و همان نسخه اصلاح شده توسط شوراي عالي امنيت ملي را قبول کردند.

 

دومين فرضيه اينکه مقامات ايراني براي جلب نظر مقامات آمريکايي و به تاخير نيافتادن گزارش آمانو، موارد درخواستي مقامات آمريکايي براي اصلاح اظهارنامه را پذيرفتند.

 

توافق فني صالحي – مونيز به چه ميزاني در تدوين اظهارنامه اوليه ايران دخيل بوده است؟

ايا مقامات آمريکايي براي تاييد اظهارنامه ايران امتيازاتي طلب کردند؟ اين امتيازات چه بو ده است؟