رایزنی در ترکیه درباره سوریه

دبیر24:  محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، دیروز به آنکارا رفت تا با مولود چاوش‌اوغلو، همتای ترک خود و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور، دیدار و گفت‌وگو کند.  این سفر نخستین سفر یک مقام بلندپایه کشورمان بعد از کوتادی نافرجام ٢٥ تیرماه‌ است و در حالی انجام شد که ظریف پیش‌از‌آن با همتای روس خود تلفنی گفت‌وگو کرد. 

به دنبال دیدار رؤسای جمهوری ترکیه و روسیه در سن‌پترزبورگ، رسانه‌های این کشور گمانه‌زنی‌هایی را درباره احتمال برقراری مکانیسم سه‌جانبه‌ای بین ایران، ترکیه و روسیه درباره بحران سوریه مطرح کرده‌اند. 

دیدار اخیر روحانی و پوتین در حاشیه اجلاس سه‌جانبه ایران، روسیه و آذربایجان و گفت‌وگوی تلفنی ظریف و سرگئی لاوروف نیز این گمانه را تقویت می‌کند. به گزارش اداره کل دیپلماسی رسانه‌ای وزارت امور خارجه، در آن تماس تلفنی که عصر پنجشنبه انجام شد، طرفین درباره آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. پس از آن نیز ظریف راهی آنکارا شد تا علاوه بر موضوعات دوجانبه، مسائلی منطقه‌ای را بررسی کند. 

این در حالی است که بنا به گزارش پایگاه خبری اطلاعات نظامی رژیم صهیونیستی،  مذاکرات بین پوتین و اردوغان که در حاشیه نشست جی-۲۰ صورت گرفت و به ۹ ماه خصومت بین دو کشور در پی سرنگونی هواپیمای روسی در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۵ پایان داد، سبب بروز نگرانی‌هایی در اسرائیل شده است. 

در اسرائیل نگرانی‌ها از این است که تلاش‌های اردوغان برای تقویت روابط با روسیه متعاقبا به افزایش همکاری با شریک آن یعنی ایران خواهد انجامید. در‌واقع اردوغان سفر به تهران و دیدارش با روحانی را برای چند روز بعد از مذاکرات با پوتین برنامه‌ریزی کرده است؛ بنابراین به نظر می‌رسد حرکت‌های اخیر رئیس‌جمهوری ترکیه نوعی برنامه‌ریزی برای ایجاد یک بلوک جدید در خاورمیانه باشد که این بلوک شامل روسیه، ایران، ترکیه، عراق و سوریه خواهد بود؛ بنابراین چشم‌انداز حرکت‌های جدید ترکیه سیاست‌های کلیدی اسرائیل در ترکیه و سوریه را بر هم می‌زند. 

دیدگاه‌های مشترک

احتمالا سفر ظریف به ترکیه و گفت‌وگوهای دیروز نیز بر نگرانی رژیم صهیونیستی خواهد افزود؛ زیرا ظریف در بدو ورود به آنکارا، روابط ایران و ترکیه را خوب و مهم توصیف کرد و با تأکید بر لزوم رایزنی بین کشورهای منطقه، ایران، ترکیه و روسیه را بازیگران مهم منطقه خواند. 

او به موضع‌گیری ایران در ساعات اول کودتا اشاره کرد و گفت: «ما اعتقاد داریم کودتا در منطقه ما هیچ جایی ندارد و رأی مردم و خواست مردم را نمی‌شود با اقدامات یک گروه نظامی سرکوب کرد؛ به‌همین‌دلیل همه مقامات جمهوری اسلامی، مقام معظم رهبری، ریاست‌جمهوری اسلامی و دیگر مقامات کشورمان کودتا را محکوم کردند. حرکت بسیار مهمی که مردم ترکیه کردند، در از‌بین‌بردن مبانی کودتای نافرجام، حرکت مبارکی بود. حضور مردم در صحنه درس مهمی بود که نباید با خواست مردم برخورد کرد؛ بنابراین آنچه در برخورد با اقدام کودتاچیان در ترکیه صورت گرفت، مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران بود».

ظریف روابط ایران و ترکیه را بسیار خوب توصیف کرد و گفت: «برخی اختلاف نظرها درباره مسائل منطقه داشتیم که معتقدیم این اختلاف نظرها هم باید به جای تعارض در منطقه، مبنای گفت‌وگو باشد». او در ادامه درباره سفر اخیر رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به باکو و دیدارهای رؤساي جمهوری ترکیه و روسیه در سن‌پترز‌بورگ گفت: «در اجلاس باکو رئیس‌جمهوری کشورمان با ولادیمیر پوتین گفت‌وگو داشتند و وی نیز با سرگئی لاوروف گفت‌وگوهایی را انجام داده است. سه کشور ایران، ترکیه و روسیه بازیگران مهم در منطقه هستند و نیاز است که با یکدیگر گفت‌وگو و همکاری داشته باشیم. اگر هم اختلاف نظری هست، از طریق گفت‌وگو حل‌و‌فصل کنیم. با دوستان ترکیه‌ای از گذشته درباره مسائل منطقه ٬گفت‌وگوهای زیاد و فشرده‌ای داشتیم که امروز می‌خواهیم این گفت‌وگو‌ها را ادامه دهیم».

او در کنفرانس خبری بعد از ملاقات با چاوش‌اوغلو نیز با تأکید بر اینکه «همکاری‌های تهران و آنکارا در زمینه‌های برق، گاز، انرژی و همکاری در زمینه گردشگری با رفع برخی موانع گسترش خواهد یافت»، گفت: «برای مبارزه مشترک با تروریسم، افراط‌گرایی و فرقه‌گرایی دو کشور نظر و هدف مشترکی دارند و هرچند در برخی مسائل اختلاف نظرهایی وجود دارد؛ ولی درباره وحدت ارضی سوریه و اینکه باید با داعش و جبهه النصره و دیگر تروریست‌ها برخورد شود، دیدگاه‌مان مشترک است». به گفته ظریف، همکاری‌مان با ترکیه را  در زمینه‌های مختلف گسترش خواهیم داد. 

امنیت ایران، امنیت ترکیه است

مولود چاوش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه که با انتشار عکس دیدارش با ظریف در صفحه توییتر خود نوشته بود: «میزبان برادرم وزیر خارجه ایران هستم که پس از اقدام ١٥ جولای (کودتا) در کنار ما بوده و اعلام همبستگی می‌کند»، نیز با بیان اینکه «مشکلات را با گفت‌وگوی دوجانبه حل می‌کنیم»، گفت: «این رایزنی‌ها به همکاری‌های انرژی منطقه‌ای و همکاری‌های دوجانبه نیز مربوط بوده است». به گفته وزیر خارجه ترکیه آنها می‌خواهند گاز بیشتری از ایران بخرند. 

او با اشاره به اینکه با ظریف درباره موضوعات منطقه‌ای گفت‌وگو کرده است، افزود: «در زمینه بحران سوریه رایزنی کردیم که با همکاری‌های نزدیک و دوجانبه بیشتری آن را پیگیری می‌کنیم». او با تأکید بر لزوم حفظ تمامیت ارضی سوریه در رایزنی دیروز، خاطرنشان کرد: «لزوم تقویت همکاری از دیگر بحث‌های مهم امروز بود؛ چراکه ما بر این باوریم که ایران نقش بسیار سازنده و مثبتی در آتش‌بس سوریه دارد».

چاوش‌اوغلو امنیت ایران را امنیت ترکیه خواند و گفت: «وزیر خارجه ایران هم همین فکر را می‌کند و امنیت ترکیه را امنیت ایران می‌داند؛ بنابراین ما با گروه‌هایی نظیر پ‌ک‌ک و داعش که امنیت منطقه را به خطر می‌اندازند، مقابله می‌کنیم».

گفتنی است وزیر امور خارجه کشورمان پس از دیدار با چاوش‌اوغلو و شرکت در نشست خبری بعد از آن، به جمع نمازگزاران در مسجد ملت ترکیه پیوست و نماز جمعه را به اتفاق رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری و بن‌علی ییلدریم، نخست‌وزیر ترکیه، در یک صف خواند. مردم نمازگزار نیز وقتی که اردوغان پشت بلندگو رفت و گفت «امروز جناب دکتر محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، میهمان ماست»، با گفتن الله‌اکبر از او استقبال کردند. 

ظریف در ادامه این سفر با اردوغان درباره مسائل دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی کرد.