برجام و بلاتكليفي ترامپ

تدبیر24: مهدی محمدی- دونالد ترامپ در زمان تبليغات انتخابات رياست جمهوري آمريكا بارها و بارها عليه برجام حرف زد و حتي از پاره كردن آن نيز سخن گفت. او معتقد است كه «ايران به دليل عملكرد واشنگتن در حال قدرتمندشدن است.» از طرفي روزنامه بلومبرگ در گزارشي به بررسي توافق هسته‌اي ايران پرداخت و نوشت كه «دستاورد مهم سياست خارجي باراك اوباما، توافق هسته‌اي ايران، به دردسر افتاده است.»

همچنين يك منبع نزديك به كاخ رياست جمهوري فرانسه گفت است فرانسوا اولاند در تماس تلفني با دونالد ترامپ درباره مشخص شدن مواضع آمريكا در قبال توافق هسته‌اي، سوريه و اوكراين با يكديگر توافق كردند.

خبرگزاري فرانسه مي‌گويد كه اولاند و ترامپ در اين گفتگوي تلفني درباره مشخص شدن مواضع واشنگتن در قبال يك سري مسائل، شامل مبارزه با تروريسم، اوكراين، سوريه، برجام، توافق آب و هواي پاريس توافق كردند و قرار است با يكديگر همكاري كنند.

اما بسياري معتقدند كه ايالات متحده همان راه اوباما در خصوص تهران را ادامه مي‌دهد و خيلي نگران گفته‌هاي تند او نيستند. به وجود آمدن زاويه بين ترامپ و جمهوري‌خواهان نيز مي‌تواند براي برجام مفيد باشد. به هر حال ايالات متحده اگر بخواهد به صورت يك طرفه برجام را لغو كند در جامعه بين‌المللي، وجه خود را از دست مي‌دهد.

امريكن اينترپرايز نوشته است كه ترامپ به طور قانوني مي‌تواند توافق برجام را كنار بگذارد، اما آيا اين كار عاقلانه‌اي خواهد بود؟ پاسخ به اين سئوال منفي است و توافق هسته‌اي هر چقدر هم كه ناقص باشد، ترامپ اگر مي‌خواهد منافع آمريكا را حفظ كند بايد اين توافق را اجرا كند اما در ازاء، فشار را بر ايران افزايش دهد، دسترسي اين كشور به دلار را محدود كند، با رفتارهاي ايران مقابله و حضور نيروي دريايي آمريكا در خليج فارس را تقويت كند.

توافق صورت گرفته را شايد اسم و عنوانش 1+5 باشد، اما در واقع توافق بين ايران و آمريكا است. يعني نقش كشورهاي آلمان، فرانسه، انگليس، روسيه و چين به اندازه آمريكا پر رنگ نيست؛ اين يك واقعيتي است كه نبايد درباره برجام فراموش كرد. توافق و قرارداد برجام بين ايران و كشور آمريكا است و با آمدن دولت‌ها در ايالات متحده خيلي تحت تاثير قرار نمي‌گيرد.

شعار‌ها و گفته‌ها دونالد ترامپ در زمان تبليغات انتخابات رياست جمهوري آمريكا مصرف داخلي داشت و براي جذب راي بوده است. تغيير خيلي خاصي در روند و قرار برجام به وجود نمي‌آيد. نگاه ترامپ به برجام خيلي سخت يا آسان‌گيري نخواهد بود و همان رويه قبل را با كمي تفاوت ادامه خواهد داد. برجام و توافق 1+5 روند قبلش را طي خواهد كرد.

معتقدم كه ايران بايد از فضاي به وجود آمده استفاده كند. تقويت اهرم‌هاي فشار در مقابل ترامپ، يكي از ابزار‌ها است. استفاده از صحبت‌های تند او در رابطه با ايران و برجام در اين مقطع لازم است.

ديپلماسي دولت يازدهم در اين مقطع زمانی مي‌تواند با نگاهي جدي‌تر و حتي خشن‌تر با آمريكا گفتگو كند و نگاه تعاملي كه دوران اوباما بود كه كنار بگذارد. با اين رويكرد مي‌توان حداكثر بهره‌برداري را از صحبت‌ها و برنامه‌هاي تند ترامپ كرد.

با توجه به رابطه خوبي كه اين روزها با اتحاديه اروپا و روسيه و چين داريم مي‌توان به آنها هم فشار بياوريم تا خدشه‌اي به برجام وارد نشود. ادبيات تند ترامپ در خصوص برجام اهرم فشار را هم براي ايران به وجود آورده است كه بتوان از آن استفاده كرد.

از آنجا كه داعش دست پرورده سعودي و با حمايت آمريكا به وجود آمده و تجربه نشان داده است كه آمريكا پس از استفاده از يك گروه تروريستي، آن را حذف مي‌كند. اين روند به آن سمت مي‌رفت كه آمريكا داعش را حذف كند. به هر حال منفعت آمريكا در ناآرامي منطقه است و همين روند را ادامه خواهد داد.»