افراطی‌تر از افراطی‌ها

تدبیر24: رهبر جدید طالبان پاکستان انتخاب شد؛ ملا فضل‌الله، کسی که حتی با استانداردهای خشن این گروه هم افراطی است. دیدگاه‌های او هرچه مقامات پاکستان برای مذاکرات صلح رشته بودند را پنبه کرد. فضل‌الله که احتمالا در سال‌های پایانی دهه‌سوم زندگی‌اش قرار دارد، در گذشته تلاش کرد کنترل سرزمین مادری‌اش «سوات» را در دست گیرد. تلاش‌های او به ثمر نشست و فضل‌الله از سال 2007 تا سال 2009 دولت سایه را در این منطقه تشکیل داد. یادآوری دوران حکومت او لرزه بر اندام شهروندان این منطقه می‌اندازد؛ دورانی که زنان در خانه‌ها محبوس بودند و حتی کودکان نیز امنیت نداشتند. او در آن دوران قوانین سخت شریعت را بر ساکنان منطقه تحمیل کرد؛ مردان او فروشگاه‌های موسیقی را آتش می‌زدند و آرایشگاه‌ها را از تراشیدن ریش مردان منع می‌کردند. مخالفت با قوانین شریعت هم تنها یک پاسخ داشت: مرگ. در نهایت با عملیات ارتش پاکستان ملا فضل‌الله از آن منطقه فرار کرد و به کنر و نورستان افغانستان رفت. همین سال گذشته هم ملاله یوسف‌زی، دانش‌آموز نوجوان پاکستانی به دلیل فعالیت‌هایش برای تحصیل کودکان با دستور فضل‌الله ترور شد اما ملاله زنده ماند و در انگلیس تحت درمان قرار گرفت. حالا ملا فضل‌الله پس از کشته‌شدن حکیم‌الله محسود در حمله هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا، رهبر ‌طالبان پاکستان شده و هم تهدیدی برای مردم منطقه است و هم دولت پاکستان. احتمالا موفقیت فضل‌الله در راه‌اندازی پایگاه عملیات در کنر و نورستان، دو استان شرقی افغانستان که دولت کابل کنترل کمی بر روی آن دارد، زنگ خطری برای دولت پاکستان است. محسود تحریک طالبان پاکستان را از وزیرستان شمالی هدایت می‌کرد و حالا اگر فضل‌الله در افغانستان باقی بماند دور از دسترس‌تر است و نزدیک‌شدن به او سخت‌تر. ماندن او در افغانستان بر فعالیت‌های صلح در افغانستان نیز بی‌تاثیر نیست. رهبری تحریک طالبان پاکستان از سال 2007 در دست قبیله محسود بوده و بسیاری از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند که این بار نیز شخصی از این قبیله رهبری را برعهده بگیرد. با این وجود برخی ناظران بر این باورند که بعضی از اعضا در درون جنبش از سلطه قبیله محسود بر این گروه انتقاد می‌کردند و انتخاب فضل‌الله می‌تواند جو داخلی را کمی آرام کند.  به گزارش گاردین، به گفته یک روزنامه‌نگار پاکستانی 46نفر از 60 چهره ارشد طالبان به رهبری خان سعید سنجا، عضو قبیله محسود رای داده بودند اما فرماندهان دیگر مخالف دیدگاه‌های نرم او در مقابل دولت پاکستان بودند و در نهایت فضل‌الله به‌عنوان رهبر این گروه انتخاب شد. با این حال عصمت‌الله شاهین بیتانی، رهبر شورای رهبری طالبان مدعی شده فضل‌الله به اتفاق آرا از سوی فرماندهان تحریک طالبان سمت رهبری را بر عهده گرفت. سنجا موافق مذاکرات صلح با دولت پاکستان بود و می‌خواست فعالیت‌های «تحریک طالبان پاکستان»را به سمت حمله به دولت تحت‌الحمایه غرب در افغانستان متمرکز کند.
به گفته ناظران انتخاب‌نشدن سنجا می‌تواند نشانگر اختلافات درونی این گروه و دیدگاه‌های مختلف درخصوص مذاکرات صلح باشد. در عین حال همین ناظران می‌گویند انتخاب ملا فضل‌الله که به دلیل استفاده از موج اف‌ام برای پخش سخنانش در دره سوات به «ملا رادیو» یا «ملا اف‌ام» مشهور است، می‌تواند نشانگر انتقال قدرت به جناح تندرو‌تر در شبکه طالبان باشد.  به‌نظر می‌رسد اکنون در درون این گروه هیچ اراده‌ای برای آغاز مذاکرات صلح وجود ندارد. عصمت‌الله شاهین بیتانی، رهبر شورای رهبری طالبان که ملا فضل‌الله را انتخاب کرد، گفته است: «ما انتقام حکیم‌الله را خواهیم گرفت.» او نگاهی منفی به مذاکرات صلح دارد و در این‌باره گفت: «گفت‌وگوها میان پاکستان و رهبران طالبان درباره صلح تله‌ای، از سوی دشمنان، بیش نیست تا افکار توده‌ها را منحرف کند. همه احزاب سیاسی که بخشی از دولت هستند دشمن ما محسوب می‌شوند.» «شهیدالله شهید» یک سخنگوی دیگر تحریک طالبان پاکستان به خبرگزاری فرانسه گفت: «برگزاری گفت‌وگوهای صلح حتی موضوع بحث نیست. این دولت هیچ مرجعیتی ندارد، یک دولت مستقل ملی نیست، برده است، برده آمریکا. برگزاری گفت‌وگوهای صلح وقت‌کشی است.» مناطق قبیله‌ای بی‌قانون پاکستان توسط گروه‌های شبه‌نظامی از جمله تحریک طالبان پاکستان، القاعده و شورشیان افغان کنترل می‌شود و هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا مهم‌ترین مخالف آنهاست. حال طالبان گفته هر حمله‌ای را با حمله دیگری پاسخ می‌دهد. روزهای پیش‌روی طالبان احتمالا خونین‌تر از همیشه است. در تحولی دیگر از پاکستان پرویز مشرف، رییس‌جمهوری سابق این کشور، از حبس خانگی آزاد شد. آزادی مشرف پس از آن قطعی شد که چند روز پیش دادگاهی در اسلام‌آباد برای وی بر سر پرونده حمله به مسجد سرخ اسلام‌آباد، قرار وثیقه صادر کرد.
سودابه رخش