تلاش براي صلح در فضاي جنگ

 تدبیر24 » شرايط، سياست‌ها و منافع حاصل از آن عامل تعيين كننده دشمني‌ها و دوستي‌هاست. عميق‌ترين كينه‌ها خصوصا در صحنه سياست و دولت‌داري با مد نظر گرفتن منافع، بسياري از اوقات به حاشيه رانده شده و فراموش مي‌گردند. نبايد آنچه را امروز جاري است و باور داريم، هميشگي بپنداريم. فردا روز ديگري است. جنگ‌ها تلخند، اگرچه بعضا اجتناب ناپذير باشند. جنگ‌ها بيش از آنكه حاصل اختلاف ميان ملل باشد، نتيجه سياست‌هاي دولت‌ها هستند. بزرگ‌ترين تلخي جنگ كشته شدن انسان‌ها به دست انسان‌هاي ديگري است كه اگر خصومت ميان دولت‌ها نبود نه تنها هيچ دشمني ميان آنان نبود، بلكه با يكديگر نيز مي‌توانستند دوست باشند. نزديك‌ترين جنگ تاريخ معاصر ما جنگي بود كه صدام به ايران تحميل كرد. تكه و قطعه‌اي از ما در آن جنگ مانده است. نسلي كه جنگ را ديد و درك كرد سخت بتواند به زندگي عادي بازگردد. در جنگ تحميلي با آنكه مي‌دانستم غالب جمعيت عراق شيعي است با اين وجود دست يافتن به وصيتنامه يك نظامي عراقي در كربلاي ۲ برايم يك شوك بود. در درگيري يك شيعي عراقي كشته شده بود. او پس از شهادتين با ابراز به حقانيت ائمه اطهار، ليست قروض خود و... اعلام كرده و از خداوند براي خود رحمت و از بازماندگان خواهان حلاليت شده بود. دريافتم او در بخش مهمي شبيه من است، اما بالاجبار درگير جنگ گرديده است. عربيت نقطه تهييج صدام براي جنگ بود، در حالي كه طرف مقابل ما نه يك كافر، بلكه مسلماني بود كه خدا، كتاب، پيامبر و حتي امامانش با ما مشترك بود. امروز كه منطقه خاورميانه درگير بحراني وسيع و فراگير است، در وسعتي بزرگ‌تر در اين انديشه ام كه سعودي‌ها و... نيز چون من يك قبله، يك پيامبر، يك كتاب و يك معاد دارند. حتي آمريكايي‌ها نيز در نگاه تعاملي همان خدايي را دارند كه من دارم. بي شك يكي از اهداف گفت‌وگوي تمدن‌ها در فضاي جنگ تمدن‌ها، قبول راه‌هاي متفاوت براي رسيدن به خداي واحد بود، اما نشد، اما اين نشدن پايان اميد نبود. جنگ و تخريب كاري سهل و صلح و گفت‌وگو، امري دشوار و زمانبر است. نسل ما از جنگ هراسي ندارد، اما عموما كهنه سربازان، بيش از جنگ، منادي صلح مي‌شوند. شايد تلخي جام زهر و درك بخشي از دردهاي ناشي از شعب ابي طالب، عاملي مهم در رسيدن به اين نگاه باشد. آناني كه بر طبل جنگ كوبيده و به استقبال آن مي‌روند، بدانند هيچ جنگي مقدس نيست، مگر آنكه طرف مقابل نيز براي آن تقدسي ايجاد نمايد. امروز كه ديوانه‌اي به‌نام ترامپ، بر مسند كشوري نشسته است كه همراه شدن با ديوانگي او، مي‌تواند جهان را به ويراني بكشد؛ آزموده را آزمودن خطاست. جهان ما را با جنگ آزموده است، اما صحنه سياست و بشر گرفتار تكرار تاريخ است. ما قرن‌هاست كه آغازگر جنگي نبوديم، اما در دفاع نشان داده ايم كه ايران بيشه شيران است. مظلوميت ناشي از مورد تهاجم واقع شدن خود عامل كربلايي شدن اين سرزمين و عاشورايي شدن مردم اين ديار بوده و مي‌باشد، لذا ما نبايد فرصت يا بهانه‌اي براي تحميل يك جنگ ايجاد كنيم. نكته آنكه ماندگاري و نفوذ ايران بيش از قدرت نظامي، برخاسته از مزيد فرهنگي آن بوده و مي‌باشد. تاثيرگذاري ايرانيان فرهيخته در جامعه آمريكا نيز حاصل اين مزيد است. نبايد ما بسترساز تكرار تاريخ شده و سهمي در ديوانگي ترامپ داشته باشيم. يكي از راهكارهاي گريز از تله‌هاي دشمن، هموار كردن يا ساختن راه‌هاي گفت‌وگو و تعامل با كشورهاي منطقه در دولت تدبير و اميدي است كه با برجام نشان داده است اهل گفت‌وگو و تعامل است. در فضاي جنگ تلاش براي صلح، خود شجاعت مي‌خواهد.