3روز قبل احتمال وقوع اتفاقات غیر‌عادی را می‌دادیم

‌

درباره کاربری پروژه اهالی محل می‌گویند قرار بوده این مکان برای ارایه خدمات عمومی تخصیص یابد؟ آیا این ادعا صحت دارد؟ زمین‌های خریداری‌شده متعلق به کجا بود و این پروژه کلید خورد؟

در طول یک‌ماه گذشته صدها‌هزارکلمه درباره پروژه «ایران‌زمین» روی سایت‌های مختلف رفته اما هیچ‌کس سراغ ما نیامده تا بپرسد واقعیت امر چیست؟ کاربری زمین بر اساس تعاریف شهرداری تجاری بوده و سندش هم تجاری است. از پیش از انقلاب که پروژه طراحی و ساخته شده به‌عنوان مرکز تجاری در نظر گرفته شده بود و در زمان خودش وقتی جمعیت تهران زیر دو‌میلیون‌نفر بود اینجا یک مرکز تجاری بود با سه‌طبقه در محیطی باز. بعد از 40سال که جمعیت تهران چندین‌برابر شده باید پروژه‌ای متناسب با آن طراحی می‌شد تا بتواند پاسخگوی نیازمندی‌های منطقه باشد. پس این ادعا صحت ندارد.
‌

تملک بازارچه چطور انجام شد، ضمن اینکه گفته می‌شود یک پایگاه بسیج هم در این مکان وجود داشته که شما آن را در اختیار خود گرفته‌اید، در پروژه تملک کدام اماکن و به چه قیمتی خریداری شده است؟

کل این زمین در قالب یک سند 16هزارو245متری خریداری شد. پیش از این بخش‌های تجاری در آن مکان فعال بود و بسیج منطقه هم آنجا پایگاهی داشت و استفاده می‌کردند که وقتی زمین خریداری شد، برای بسیج محل دیگری تهیه شد و به پایگاه تازه منتقل شدند. بر اساس پروانه‌ای که در دو مقطع از شهرداری گرفته شد، مجوز شروع به‌کار و پروانه اولیه در اردیبهشت 91 صادر شد.
‌

اشاره کردید به پروانه ساخت. در مورد پروانه گودبرداری حرف و حدیث‌هایی وجود دارد، گفته می‌شود که این پروانه برای گودبرداری تا 15متر و 60‌درصد سطح اشغال بوده است و شهرداری می‌گوید مجوز نداده است و در کمیسیون ماده5 مجوز برای گودبرداری تا 30متر و 100‌درصد سطح اشغال صادر شده است، آیا این حرف‌ها صحت دارد؟

سند زمین با 240‌درصد کاربری تجاری بود و پروانه اولیه بر همین اساس گرفته شد.
‌

توضیح می‌دهید 240‌درصد کاربری تجاری به چه معنایی است؟

یعنی اگر ما آنجا 17‌هزارمتر زمین داریم تا 2/4 برابر مجاز هستیم تجاری بسازیم، یعنی 40‌هزارمتر مفید تجاری به‌علاوه 70 الی هشت‌هزارمتر پارکینگ. در نتیجه پروانه‌ای با حدود 110‌هزارمتر اخذ شد. به این ترتیب که پروژه پنج‌طبقه منفی پارکینگ، 38‌هزارمتر تجاری و 80‌درصد سطح اشغال زمین را شامل می‌شد. اما تیم کار با مطالعاتی که انجام داد به چند دلیل نیاز به تغییرات در زیربنای طرح پروژه را احساس کرد. پروانه اولیه ساختمان تنها مرکز تجاری به‌علاوه پارکینگ بود یعنی چیزی شبیه مرکز خرید گلستان و میلاد نور، با 80‌درصد سطح اشغال در طبقات مختلف که حدود 13‌هزارمتر می‌شد. نوع نقشه طوری بود که با توجه به اینکه مساحتی که زیر سطح اشغال نبود در پشت پروژه قرار می‌گرفت عملا تا بَرِ خیابان ایران‌زمین و گلستان تا چهارطبقه تجاری بالا می‌رفت. در نتیجه به‌لحاظ کارکردی و معماری پروژه ضعیفی بود و حجم زیادی از فروشگاه‌های تجاری را بَرِ خیابان می‌دیدیم که به‌لحاظ معماری خود را به خیابان تحمیل می‌کرد و همچون یک وصله ناجور دیده می‌شد.
‌

معماری اولیه، کار شرکت خودتان بود؟

این پروانه‌ای بود که بر اساس مقررات عمومی و طرح‌های اولیه صادر شده بود. سپس ما گروهی از مشاوران بین‌المللی را به‌کار گرفتیم و مطالعات وسیعی انجام شد که نیازهای منطقه به‌لحاظ منابع تجاری و رفاهی تا شعاع پنج‌کیلومتری شهرک‌غرب چیست. نتیجه این مطالعات و مشورت‌های مشاوران بین‌المللی و مسوولان شهری، ما را بر آن داشت تا تغییراتی در پروژه بدهیم.
بر این اساس یک هتل به پروژه اضافه شد و سطح پارکینگ حداکثر تا چهارهزار اتومبیل در نظر گرفته شد و نکته جالب آنکه سطح اشغال را از 80‌درصد به 50‌درصد تقلیل دادیم. فضای مفید و باز مشاعات افزایش یافت و عملا 25متر از ایران‌زمین و 15متر از خیابان گلستان عقب‌نشینی کردیم و به این ترتیب دیگر معماری ساختمان چهارطبقه به خیابان تحمیل نمی‌شود.
با تغییرات اعمال‌شده، پروژه، هشت‌هزارو300متر سطح اشغال در طبقات تجاری دارد به این ترتیب به‌لحاظ آماری تنها 11‌درصد فضای مفید پروژه تجاری است و 30‌درصد سطح اشغال در انتهای زمین و دور از ساختمان و خیابان‌های اطراف در یک برج 22طبقه به هتل و بخش اداری تخصیص می‌یابد. با احتساب هتل قسمت اعظم پروژه، در حدود 65‌درصد، خدمات عمومی همچون فضای سبز، پارکینگ و خدمات را دربرمی‌گیرد و قسمت‌های قابل فروش و استفاده برای ما کمتر از 35‌درصد است.
‌

با این توصیف آیا تنها 11‌درصد تجاری برای شما مقرون‌به‌صرفه است؟

این پروژه کلا پروژه‌ای مدرن است و ما تصور می‌کنیم خدمات فروشگاه‌ها در یک استاندارد بالاست و ارزش قیمت واحد‌ها را بالا می‌برد و به‌جای اینکه حجم عظیم تجاری با قیمت پایین داشته باشیم حجم کمتری را با قیمت بالا خواهیم داشت.
‌

اما گفته می‌شود که سطح اشغال صددرصد است؟

سطح اشغال پارکینگ صددرصد است و به سطح زمین که می‌رسد 50‌درصد می‌شود. از 300‌هزارمتر بنای پروژه یک‌سومش یعنی 110‌هزارمتر پارکینگ و زیرزمین است که تعارضی برای کسی ندارد.
‌

شما دیدید که این نیازها وجود دارد و این تغییرات باید اعمال شود، بعد برای اخذ دومین پروانه چه‌کار کردید؟

در قالب طرحی به شهرداری منطقه ارایه دادیم و شهرداری منطقه به این دلیل که ما هتل را در پروژه دیده بودیم و شهرداری منطقه هم چون نیاز به هتل را در منطقه احساس می‌کرد با تغییرات موافقت کردند و پروژه به کمیسیون ماده 5 رفت.
‌

پس مسوولان شهرداری موافقت اولیه را اعلام کردند چون مسوولان شهرداری می‌گویند کمیسیون ماده 5 مجوز گودبرداری تا عمق 40متر را صادر کرده است؟

بله اصولا طرح‌ها از طریق شهرداری به کمیسیون ماده5 می‌رود و پس از موافقت اولیه شهرداری طرح به کمیسیون ماده5 رفت. سپس تصمیم‌گیری در کمیسیون ماده5 اتفاق می‌افتد که تمام دستگاه‌های ذی‌ربط شهری در آن حضور دارند.
بحث مفصلی شد و طرح اولیه ما برای 65‌درصد سطح اشغال بود که به 50‌درصد تقلیل پیدا کرد و اینطور هم نبود که هرچه ما گفتیم پذیرفته باشند. تغییرات خیلی اساسی دادند که منجر به پایین‌آمدن صرفه اقتصادی پروژه شد. اما تغییرات در جهت تامین مصلحت مردم منطقه بود و ما پذیرفتیم و طبق مصوبه کمیسیون پروانه را گرفتیم. ما در تاریخ اسفند 91 مصوبه کمیسیون را داشتیم و سپس نقشه تکمیل و به شهرداری ارایه شد و در 12 مرداد سال 92 پروانه‌های کامل را گرفتیم.
‌

شما وقتی نمی‌دانستید با تغییر پروانه موافقت می‌شود، چطور گودبرداری را آغاز کردید؟

ما پروانه‌ای که داشتیم برای منفی 15متر بود اما برنامه‌ریزی و مطالعات و مذاکراتمان با شهرداری و پیگیری‌هایمان از کمیسیون ماده5 برای منفی 35متر بود. در نتیجه مناقصه کار گودبرداری را برای 35متر گودبرداری برگزار کردیم و تمامی اقداماتی که برای پایدارسازی گود طراحی شد برای 35متر بود و شروع به‌کار کردیم. استدلالمان این بود که تا زمانی که پروسه گرفتن مجوز پیش می‌رود گودبرداری را انجام دهیم تا آن زمان اگر نیاز بود گودبرداری را تا 35متر انجام دهیم طراحی 35متر و اقدامات لازم را انجام داده باشیم و اگر موافقت نشد هم هزینه‌ای اضافه شده اما با ضریب اطمینان بیشتری 15متر انجام می‌شود.
‌

از کجا اینقدر مطمئن بودید که موفق به اخذ پروانه گودبرداری تا 35متر می‌شوید؟

ما اصلا نگفتیم مطمئن بودیم، مجوز را می‌گیریم اما احتمال می‌دادیم مجوزمان پذیرفته می‌شود. یا باید پروژه را متوقف می‌کردیم یا کار را با یکی، دو‌میلیاردتومان هزینه اضافه انجام می‌دادیم و اگر مصوب نمی‌شد زمان را از دست نداده بودیم و تنها دو‌میلیاردتومان برای پایدار‌سازی بیشتر هزینه کرده بودیم. در بحث پایدار‌سازی ما مدلی را استفاده کردیم که بسیار ‌گران و مطابق با آخرین استانداردهای جهانی بود. مدل «آنکراژ» که از کابل‌های کششی برای کشیدن دیواره گود به سمت عقب استفاده می‌شود چراکه هر گود یک استاندارد دارد که درازای هر یک‌متر دیوار‌ها چندمیلیمتری حرکت دارند که توسط آنکراژ‌ها مهار می‌شود.
‌

با این تمهیدات پس چرا گود فروریخت؟

الان که حدود یک‌ماه از حادثه می‌گذرد و کمیته‌های تخصصی از طرف دستگاه‌ها مختلف از استادان دانشگاه و کارشناسان درحال بررسی علت حادثه هستند هنوز به جواب قطعی نرسیده‌اند. علت این است که تمام تمهیدات پیش‌بینی شده بود. پیمانکار گود یکی از معروف‌ترین و قوی‌ترین پیمانکاران گودبرداری است که پروژه‌های مشابه همچون فاز دو برج میلاد را در دستور کار خود دارد. اضافه بر آن شرکت‌های تخصصی ناظر کار اینها را رصد می‌کردند درحالی‌که اینها جزو الزامات قانونی نبود و همه‌چیز به خوبی و خوشی پیش می‌رفت.
‌

با وجود این‌همه تمهیدات داستان ترک‌های ایجادشده در ساختمان‌های مجاور و فرونشست گود پس چه بود؟

ما پیش از گودبرداری یکسری آزمایشات ژئوتکنیک انجام دادیم که بسیاری پروژه‌ها انجام نمی‌دهند اما ما داوطلبانه انجام دادیم و حدود 300‌میلیون‌تومان هزینه این آزمایشات شد تا جنس خاک شناخته شود. ما در آزمایشات متوجه شدیم در مکان‌هایی از جمله آن قسمت از خیابان گلستان که ریزش کرده است قبلا گود بوده و بخش‌هایی از شهرک‌غرب قبلا تپه ماهور بوده است و وقتی شهرک در حال ساخته‌شدن است تپه‌ها را مسطح‌کرده و گودها را پرکرده‌اند و در نتیجه آنکه خیابان گلستان تا شعاع صدمتری روی خاک دستی 50سال پیش بنا شده است. در آزمایشات ژئوتکنیک به ما اعلام شد بین سه تا هفت‌متر خاک منطقه دستی است اما وقتی که گودبرداری را شروع کردیم متوجه شدیم در برخی نقاط تا 13متر خاک دستی است و به این علت زهکشی داشته که از شمال گلستان آب‌های زیرزمینی را جمع‌آوری کرده است. به این خاطر چاه‌های عمودی و افقی در اطراف پروژه ایجاد کردیم و از این چاه‌ها مرتب آب تخلیه می‌کردیم. دو، سه‌روز پیش از حادثه حجم آب بسیار زیاد شده بود. تا قبل از حادثه روزانه دو تا سه‌ساعت آب تخلیه می‌شد و از دو، سه‌روز قبل روزانه تا 17ساعت آب تخلیه می‌کردیم و آب تمام نمی‌شد و منشا و منبعش معلوم نبود، هنوز داریم کار می‌کنیم و چاه‌های مختلف در نقاط اطراف می‌زنیم.
‌

الان وضعیت تخلیه آب به چه صورت است؟

الان که آب تخلیه شده و گود را تخریب کرده است. الان مقدار کمی آب وجود دارد و یکسری لوله‌ها هستند که از آنها آب می‌آید اما کنترل شده و لوله‌کشی شده و از منطقه دور شده‌اند. اما آن حجم زیاد آب جمع‌شده فشار آورده بود به دیواره گود و باعث تخریب دیوار گود شد اما اینکه این حجم آب از کجا آمده است مشخص نیست و درحال بررسی علت آن هستیم که تا چندوقت دیگر مشخص می‌شود.
‌

درواقع با آخرین وضعیت خانه‌هایی که ترک برداشته‌اند گفته بودید قصد خرید دارید؟ چه تعداد خانه در دست خرید قرار دارد؟

بخشی از ترک‌هایی که در خانه‌ها وجود دارد به‌خاطر گودبرداری ما ایجاد شده است. بخشی دیگر هم که در خیلی از خانه‌های شمال پروژه تا سه‌کوچه بالاتر هم مشابه آنها وجود دارد ربطی به گودبرداری ما ندارد و عمر 10، 15ساله دارد. این ترک‌ها به دلیل اینکه این خانه‌ها در منطقه خاک دستی ساخته شده است و دیوار حیاطشان فونداسیون ندارد ایجاد شده و گودبرداری ما این ترک‌ها را تشدید و بخشی از آنها را زیاد کرده است. در چهار خانه هم در داخل این ترک‌ها ایجاد شده است. پیش از این اتفاق هم ما به‌طور مرتب مراجعه می‌کردیم و مکانیسم‌هایی را برای اندازه‌گیری ترک به‌کار گرفته بودیم و کنترل می‌کردیم.
‌

همسایه‌ها گفته‌اند در روزهای منتهی به پروژه ماموران شما که با کولیزسنج ترک‌ها را اندازه‌گیری می‌کردند از قطر ترک‌ها متعجب بودند. آیا شما به این هشدارها توجه کردید؟

به‌هرحال از قطر ترک و اتفاقاتی که در گود رخ داده بود ما از سه‌روز قبل احتمال وقوع اتفاقات غیرعادی را می‌دادیم و حتی دوروز قبل از ریزش تمهیداتی در آن منطقه که ریزش صورت گرفت اندیشیده بودیم از جمله اینکه شروع به خاکریزی کرده و سکو‌هایی را درست کردیم و قصد ایجاد آنکراژ‌های بیشتری را داشتیم. تغییرات را می‌شود با دستگاه‌های حساس و دوربین رصد کرد اما بلافاصله نمی‌توان فهمید چه اتفاقی در حال وقوع است. ما سعی کردیم جلوی تغییرات را بگیریم اما سرعت این تغییرات شدید بود. ما از شب قبل پروژه را در وضعیت قرمز قرار داده و در آماده‌باش کامل بودیم. حتی کانکسی که شب اول در گود افتاد خوابگاه کارگران بود که 30کارگر در آن می‌خوابیدند اما به‌خاطر هشدارها تخلیه شده بود. نیم‌ساعت پیش از ریزش گود نیروهای ما به در خانه همسایه‌ها رفتند و به آنها هشدار داده و آنها را بیدار کردند و همسایه‌ها خودشان در مصاحبه‌هایشان گفته‌اند که وقتی از خانه بیرون می‌آیند می‌بینند که در ابتدا خیابان گلستان قبل از گود فرومی‌رود و چند دقیقه بعد دیواره گود شکافته می‌شود و ریزش خاک صورت می‌گیرد و علت هم همان آب‌های عظیمی است که منشا آن مشخص نیست و باعث می‌شود خاک زیر شاه‌لوله اصلی آب که از زیر خیابان رد می‌شده اشباع شده، نشست کند و لوله را تحت فشار قرار داده و بشکند.
‌

خبری منتشر شده بود مبنی بر اینکه علت حادثه، شکستن لوله فاضلاب قدیمی است که در نقشه‌هایی که به شما ارایه شده است نبوده. آیا این خبر صحت دارد؟

ما هیچ‌کدام از خبرها را نه تایید و نه رد می‌کنیم. ما از روز اول یک چیز را گفتیم و تا یکی، دوهفته دیگر هم علت نهایی حادثه مشخص می‌شود. ما فیلم‌های لحظه ریزش گود را در اختیار داریم. حجم زیادی از آب همچون شکستن یک سد از دیواره خارج شده است و از لوله مذکور تا هشت‌ساعت بعد آب می‌آمد و با تمهیداتی آبفا اقدام به بستن لوله و عوض‌کردن مسیر آن کرد. در ادامه متوجه شدیم در زیر سطح حجم زیادی خاک خیس است حتی بالادست قسمتی که لوله شکسته بود. در آن قسمت‌ها لوله‌های خیلی کوچکی بود که متعلق به فاضلاب شهری هم نبود؛ لوله‌های خیلی کوچکی که احتمال می‌دهیم برای خارج‌کردن و دورکردن آب گودبرداری برج‌های بالادست این پروژه از مناطق شمالی توسط آمریکایی‌ها و مهار آب‌های زیرسطحی به‌کار رفته است. این آب‌ها در زیر زمین لجن بسته بود و نشان می‌داد ماه‌ها این آب آنجا بوده است و جنس خاک هم طوری بود که آب را به زهکش‌های ما در پشت گود منتقل نمی‌کرد و همان‌جا در فاصله هشت تا 10متری دیواره گود مانده و خاک را خیس کرده بود و باری که به دیواره منتقل شده بود به 168تن می‌رسید درحالی‌که آنکراژهای ما برای خاک خشک تا حداکثر 150تن طراحی شده بود ضمن اینکه باید بگویم ما هنوز هم داریم آب‌های جدید کشف می‌کنیم. درباره شکست دیواره گود هم باید بگویم لوله‌ای 16اینچی با سه‌اتمسفر فشار آب شکسته که حجم زیاد آب را داخل گود می‌ریزد و باعث می‌شود حجم این خاک‌های دستی کم شود. در ادامه آسفالت سنگین خیابان فرونشست می‌کند و این فشار به پشت دیواره گود منتقل می‌شود و فرو می‌ریزد حال آنکه آنکراژ‌های ایجادشده همگی سالم هستند و پاره نشده‌اند. ابعاد گود ریخته‌شده ابعاد خاصی است. عرض 18متر در طول 60متر و عمق 20متر ریزش خاک داشتیم و اگر این پروژه به حال خود رها شده بود و مهندسی‌ساز نبود این تغییرات عظیم خاک با خودش می‌توانست حوادث ناگواری به‌بار بیاورد. اصل دلیل حادثه مشخص نیست اما تمهیدات لازم برای آن در نظر گرفته شده بود.
‌

چطور نیم‌ساعت پیش از ریزش متوجه شدید؟

از اتفاقات و صداهایی که می‌شنیدیم و رصد دستگاه‌ها. من اینها را هم باید متذکر شوم که تونل توحید هم در زمان ساختش فرونشست داشته است، خط سه مترو هم همین‌طور. مرتبا این اتفاق می‌افتاد و چندسال پیش هم خیابان شریعتی در نزدیکی دولت فرونشست و اگر بخواهیم هیچ اتفاقی نیفتد باید هیچ‌کاری نکنیم و مهم مدیریت اتفاق است. یک مدیریت قبل حادثه بود که ما انجام دادیم تا خسارت جانی نداشته باشیم و دیگری مدیریت در حین و بعد از حادثه است که ما کاری که کردیم این بود که همسایه‌ها را بیدار کرده و به فاصله سه، چهارساعت آنها را در بهترین هتل تهران مستقر کردیم. این مسوولیت و تعهد اجتماعی را داشتیم آن هم در شرایطی که در آن حجم حادثه که اتفاق افتاد باید به فکر مسایل مهندسی، مالی و کاری خودمان باشیم اما نخستین اقدام ما این بود و به این موضوع اصلا در رسانه‌ها توجهی نشد. سپس سریعا تغییرات گود مهار شد و کنترل کردیم که آیا تاثیری روی منازل گذاشته اما نگذاشته بود و همه ترک‌ها مربوط به قبل از ریزش بود و بعد از ریزش تنها در یکی از منازل 1/6 میلیمتر تغییر در قطر یک ترک را داشتیم.
‌

پس قضیه خرید خانه‌های اطراف منتفی است؟

بحث این نیست که منتفی است یا نه، بحث امنیت ساکنان است. بعد از اینکه کارشناسان فنی ما اعلام کردند که این خانه‌ها امن است و ریزش تاثیری بر آنها نداشته است، ما به همسایه‌ها اعلام کردیم به منازل خود برگردند. تعدادی از آنها به ما اعلام کردند که در عین حال که مهندسان گفته‌اند ایمن است ما نگران هستیم. دیگری گفت من می‌خواستم خانه‌ام را بفروشم و برنامه‌ای داشتم اما حالا به‌خاطر اتفاقات رخ‌داده خریدار پیدا نمی‌شود. ما اعلام کردیم کسی که نگران است و با وجود تایید کارشناس رسمی دادگستری و مهندسان ما نگرانی‌اش رفع نشده است می‌تواند خانه‌اش را تحویل ما بدهد، معادلش را جای دیگر اجاره کند و پول اجاره‌اش را تا یکی، دوسال آینده، ما پرداخت می‌کنیم. آن دیگری که گفت قصد فروش داشته خریدار پیدا نمی‌شود گفتیم ما حاضریم از شما بخریم از کل 18واحد آپارتمانی که شش‌قواره ملکی است سه‌قواره به ما اعلام کردند که ما ترجیح می‌دهیم بفروشیم و الان درحال مذاکره برای تعیین قیمت و تامین بودجه هستیم که ظرف چندروز آینده انجام می‌شود.

قیمت‌گذاری‌ها متری چند‌میلیون  است؟

نرخ روز هرچه باشد حتی تا‌ درصدی بالاتر هم پرداخت می‌کنیم چرا که ما باعث شدیم ناچار شوند خانه‌شان را بفروشند. قیمت‌گذاری کارشناسی بین 16 تا 17میلیون قیمت هر مترمربع زمین را تخمین زده است.
‌

دادستان کل کشور در مصاحبه مطبوعاتی‌اش از وصول شکایت اهالی ایران‌زمین از آقای زنجانی خبر داده است. آخرین وضعیت شکایت به کجا رسیده است؟

طبیعتا هر شهروندی حق دارد اگر حس می‌کند به حقوقش تجاوز شده شکایت کند. این شکایت لزوما به این معنا نیست که طرف دشمنی دارد یا متشاکی حتما مقصر است. این پروسه‌ای دارد و به شکایات رسیدگی می‌شود و ما تابع قانون هستیم و شکایت به هر مرحله‌ای رسید به لحاظ قانونی پاسخگو هستیم. ضمن اینکه شکایتشان از این بابت است که می‌گویند به ما خسارت رسیده است و ما هم این را قبول داریم و بالاتر از عرف هم آمادگی داریم جبران کنیم و در عین حال برخی از اینها گفته‌اند شکایتمان را پس گرفته‌ایم و شکایتی نداریم اما باز اگر کسی هنوز فکر می‌کند به حقوقش آسیب رسیده است ما تابع قانون هستیم و هر چیزی قانون مقرر کند عمل می‌کنیم اما اینکه شکایت کرده‌اند چرا چنین مجوزی داده شده است درست نیست چرا که بر اساس قانون به ما اعطا شده و جزو حقوق مالکانه ماست و ما هم همان‌طور که همه حق دارند از حقوقشان دفاع کنند از حقوقمان دفاع می‌کنیم و بر اساس مجوزی که داریم عمل می‌کنیم و با رعایت تمام اصول ایمنی و قانونی به‌کار خود عمل می‌کنیم.
‌

الان وضعیت گود به چه صورت است؟ آیا به ثبات رسیده است؟

ما بلافاصله بعد از حادثه به پیمانکار دستور دادیم که فرض کند کل گود جای نگرانی دارد. بر اساس آن تمهیدات جبرانی و مضاعف را رعایت کنید و در 20روز گذشته 180 آنکراژ جدید به عمق 30متر با کار مهندسی سنگین نصب شده است. درحال حاضر سه‌نیروی مختلف در حال کنترل هستند. علاوه بر کارشناسان و دستگاه‌ها و دوربین‌های ما که تغییرات را میلیمتری رصد می‌کنند مهندس ناظر ما هم در حال کنترل است. نیروهای شرکت مشاور هم مستقر شده‌اند تا اگر کسی هم خطا کند بقیه رصد کنند. اضافه بر همه اینها دستگاه‌های حساس در گود نصب کرده‌ایم که ربطی به ریزش نداشت و از قبل پیش‌بینی شده بود اما قبل از نصب آنها ریزش اتفاق افتاد و هر روز نتیجه اینها به مراجع ذی‌ربط نظام مهندسی، شرکت مشاور و ناظر اعلام می‌شود. الان وضعیت کاملا ثابت مانده است و هیچ تغییری در دوهفته گذشته نداشته‌ایم.
‌

الان گودبرداری کاملا متوقف است؟

بله در حال حاضر در حال تجدیدنظر هستیم. طرح‌ها درآمده و قرار است تیم نظارتی مطالعه و تایید کند و ما روش‌های تکمیلی جدیدی را داریم مطالعه می‌کنیم.
‌

در دوره دو، سه‌روزه‌ای که هشدارها زیاد بود آیا گودبرداری ادامه داشت؟

خیر، ما به مرحله‌ای رسیده بودیم که از سه‌ماه قبل گودبرداری انجام نمی‌شد و ما سه‌ماه قبل از حادثه به عمق 38متری رسیده بودیم. در این سه‌ماه در حال تحکیم‌پاشنه‌ها بودیم.
‌

آیا از نظام مهندسی هشداری داشتید؟ چون اعلام کردند ما هشدار دادیم اما به هشدارها بی‌توجهی شده است؟

نیمی از این حرف صحت دارد و نیمی نه. ما تنها یک نامه از نظام مهندسی داشتیم که در آن اعلام شده بود گود ایران‌زمین پرخطر است. پرخطر معنی‌اش این نیست که در آن گود خطر خاصی است بلکه در اصطلاح مهندسی گودهای عمیق‌تر از 20متر را پرخطر می‌نامند و اعلام می‌کنند پرخطر است، مواظب باشید و ما هم مواظب بودیم و تمهیدات لازم را اندیشیدیم اما اینکه بیایند بگویند این مشکل خاص است در اینجا به این دلیل خیر، بعد هم گفتند چرا گودبرداری را متوقف نکردید؟! گود را که نمی‌توان متوقف کرد و معنایی ندارد. گود مانند یک موجود زنده است و حرکت دارد، باید کاملش کرد و اگر مشکلی دارد مشکل‌اش را حل کرد. درحال حاضر گودهای زیادی در تهران به حال خودشان رها شده‌اند؛ اتفاقا آنها خطرآفرین است.
‌

شهرداری چطور؟ از طرف شهرداری هشداری داشتید؟

خیر، تنها ترک‌هایی که در ساختمان‌های اطراف ایجاد شده بود هشدار عملی برای ما بود و نخستین کسی هم که پیگیری کرد خود ما بودیم و به همین دلیل سه‌ماه گودبرداری را متوقف کردیم. از زمانی که ترک‌ها را مشاهده کردیم گودبرداری را متوقف کرده بودیم و شروع به‌کار مهندسی و جبرانی کردیم. در زمان وقوع حادثه هم درحال تکمیل کارهای ایمنی بودیم.
‌

تمهیدات در حال حاضر چیست؟ خب این همه هزینه کردید و درحال حاضر به این مشکل برخوردید، آیا فکر نمی‌کنید در آینده هم برای امنیت پروژه ایجاد مشکل می‌کند؟

اولا که این مشکل یک مشکل استثنایی است. دوما غیرقابل پیش‌بینی بوده اما غیرقابل حل نیست. راهکارها با هماهنگی شهرداری درحال انجام است؛ به‌عنوان مثال در فاصله دورتر از پروژه میله‌ها و کوره‌هایی را تعبیه می‌کردیم و یک شبکه فاضلاب در فاصله 50 تا 80متری پروژه طراحی کرده‌ایم تا این آب‌های سرگردان از طریق این کوره‌ها جمع شود و به بیرون برود تا آب به نزدیکی پروژه نیاید، ضمن اینکه فرض می‌کردیم که اقدامات برای دورکردن آب‌ها از پروژه بی‌اثر بوده و دیوار پروژه را با فرض اینکه پشتش دریاچه‌ای از آب قرار بگیرد در مدلی جدید طراحی کردیم و دیواره‌ای بتنی دورتادور گود تا عمق 10متری طراحی کردیم.
‌

این مجموعه اتفاقات چقدر هزینه‌های شما را برای پروژه زیاد کرد؟

هنوز حجم ریالی را برآورد نکردیم اما حدودا 10 تا 15‌میلیاردتومان. اما این خسارت در برابر خسارت‌های روحی این اتفاق ناچیز است. تلاشمان این است که از این اتفاق به‌عنوان فرصت مطالعاتی استفاده کنیم. ما بعد از این اتفاق دو گروه واکنش را دیدیم؛ یکی واکنش‌های هیجانی، جوی روانی و رسانه‌ای که بدون توجه به این اتفاق، دایما می‌گفتند گود فلانی فرو ریخت. واکنش دوم واکنش شهرداری و شورای شهر بود؛ مبنی بر اینکه علت حادثه چه بود و چه اقداماتی باید انجام شود که این اتفاق تکرار نشود. چندین کمیسیون تخصصی در این راستا ایجاد شده است. پیشنهاد ما برای تبدیل این اتفاق به مورد مطالعاتی با استقبال اعضای شورای شهر مواجه شده و قرار است با همکاری استادان دانشگاه امیرکبیر و تهران اتفاق را مطالعه کنیم تا دستورالعمل‌هایی برای سایر پروژه‌ها تدوین شود و از اتفاقات گود ایران‌زمین برای تامین ایمنی حداکثری پروژه‌های دیگر استفاده شود.
‌

حجم سرمایه‌گذاری در این پروژه چقدر است؟

هزینه اولیه ساخت این پروژه حدود ‌هزار‌میلیاردتومان است. برخلاف بحث‌هایی که مطرح‌شده اتفاقا این پروژه جزو پروژه‌هایی است که تمام مراحل قانونی را برای اخذ مجوزهایش طی کرده است، درحالی که مطرح می‌شد این پروژه غیرقانونی و غیراصولی است. در مورد غیرقانونی بودن باید مراجع قضایی نظر بدهند و پروژه ما پروانه‌اش را به‌طور کامل گرفته و به لحاظ اصولی هم بالاتر از اصول ساخته شده است. در مورد سرمایه‌گذاری هم، سرمایه اولیه از سوی اس‌تی‌سی‌بانکرز گذاشته شده، زمین خریداری‌شده و کل پول شهرداری پرداخت شده است، ما بدهی به شهرداری نداریم درحالی که برخی پروژه‌ها برای پرداخت بدهی‌شان از اقساط 30ماهه استفاده می‌کنند اما ما بدهی‌های دولتی و شهرداری را صد‌درصد پرداخت کردیم و از چندماه آینده پروژه را در معرض فروش عمومی می‌گذاریم و این فرصت را به سایرین می‌دهیم تا سرمایه‌گذاری کنند. بر اساس مطالعات اولیه و فراخوان اولیه تا امروز نزدیک هزارنفر علاقه‌مندند در این پروژه سرمایه‌گذاری کنند.
‌ پروژه قرار است کی به اتمام برسد؟
‌ 22 بهمن 97.
‌

این پروژه را تحت عنوان پروژه بابک زنجانی می‌شناسند. ارتباط ستسا (شرکت شما) با آقای زنجانی چیست؟ وی سرمایه‌گذار است؟

بله، این پروژه سرمایه‌گذاری‌اش توسط اس‌تی‌سی‌بانکرز متعلق به هلدینگ‌سورینت بابک زنجانی انجام شده و کار برنامه‌ریزی، طراحی، مدیریت و ساخت توسط ما انجام می‌شود. حدیثی می‌گوید: نگاه کن که چه می‌گوید، نگاه نکن که «که» می‌گوید، کاری نداشته باشید که پروژه متعلق به چه کسی است. وقتی یک سرمایه‌گذار پولش را در وسط مملکت تبدیل به ساختمان می‌کند ارزش افزوده برای شهر و کشور ایجاد می‌کند و حجم زیادی سرمایه در این پروژه برای شهر تهران ماندگار می‌شود. این پروژه چندین‌هزار‌میلیاردتومان سود برای شهر تهران به ارمغان می‌آورد. برای چندین‌هزارنفر بازار کار ایجاد می‌کند. در طول پروژه از زمانی که کار ساخت شروع می‌شود نزدیک به چهارهزارنفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول به‌کار می‌شوند و وقتی کار تمام شود حدود هزارنفر به‌طور مستقیم مشغول به‌کار می‌شوند.
‌

رابطه شرکت شما با اس‌تی‌سی‌بانکرز چیست و چطور شما وارد این پروژه شدید؟

ستسا شرکتی است که توسط ما برای اس‌تی‌سی‌بانکرز طراحی‌شده تا کار انجام پروژه‌های ملکی اس‌تی‌سی‌بانکرز را مدیریت کنند.
‌

چرا این پروژه به شما پیشنهاد شد؟

ما به‌عنوان مشاور آقای زنجانی در بحث سرمایه‌گذاری با توجه به تجربیاتمان در زمینه توسعه پروژه‌های ساختمانی به وی پیشنهاد دادیم که بخش اعظمی از سرمایه‌هایشان را در قالب صنعت ساختمان سرمایه‌گذاری کنند چراکه صنعت ساختمان از یک طرف بالاترین گردش اقتصادی در کشور را دارد و بزرگ‌ترین صنعت ما در کشور است و از سوی دیگر نیازهای بسیاری در این حوزه داریم. برای همین موضوع شرکت ستسا طراحی و اجرا شد و ماموریتش این است که به‌دنبال پروژه‌های ویژه برود.
‌ از زمان اتفاق ایران‌زمین تاکنون بیش از 20روز گذشته است، چرا در این مدت سکوت کرده بودید؟
ما با دو موضوع بعد از وقوع حادثه سروکار داشتیم؛ یکی دنبال‌کردن چرایی بود و دوم، کنترل شرایط بحرانی. در مقابل بخش زیادی از بحث‌ها رسانه‌ای بود که ما دیدیم اگر بخواهیم پاسخ بگوییم از کار اصلی باز می‌مانیم و آنقدر اطلاعات نادرست از منابع ناآگاه درحال انتشار بود که فضا را غبار گرفته بود و صدای ما شنیده نمی‌شد، ضمن اینکه علت حادثه برای ما مشخص نبود و امکان داشت هر صحبتی به فضا دامن بزند. در 20روز اول بعد از حادثه، شبانه‌روزی در محل حادثه حضور داشتیم و بالاخره توانستیم شرایط را کنترل کنیم و به طرف عادی‌سازی شرایط پیش برویم.
فاطمه جمال‌پور

منبع:روزنامه شرق