انتشار تاریخ شفاهی ادبیات کودک

به گزارش تدبیر24 به نقل از مهر، مهدی کاموس، دبیر مجموعه تاریخ شفاهی از انتشار 5 مجلد از مجموعه 9 جلدی «تاریخ شفاهی ادبیات کودک و نوجوان» خبر داد و افزود: تاکنون گفتگو با محمود حکیمی، غلامرضا امامی، محمد میرکیانی و محمدرضا سرشار انجام شده و به تایید مصاحبه‌شوندگان و امضای ایشان رسیده است؛ افسوس که گفتگو با امیرحسین فردی به امضای او نرسید و پس از رفتن او منتشر می‌شود. این 5 جلد تا پایان سال در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.

به گفته این پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان، با مصطفی رحماندوست، نوش‌آفرین انصاری، فریدون عموزاده خلیلی و مهدی حجوانی هم گفتگو شده که امید می‌رود همزمان با نمایشگاه کتاب آینده (اردیبهشت 93) منتشر شود.

کاموس درباره نحوه انتخاب افراد توضیح داد و گفت: سال 1385 که پژوهش درباره تاریخ ادبیات کودک و گردآوری تاریخ شفاهی را آغاز کردم، ابتدا بر آن شدم تا به گفتگو با کسانی بنشینم که 25 سال حضور پایدار در چهار حوزه مدیریت فرهنگی، مطبوعات، مبانی نقد ادبیات کودک و نوجوان و تالیف (شعر یا داستان) داشته‌اند. برای مثال کسی چون مصطفی رحماندوست، هر چهار شاخه را آزموده یا نوش‌آفرین انصاری دبیر شورای کتاب کودک است؛ نهادی که بیش از 30 سال نهاد پایدار در زمینه ادبیات کودک و نوجوان بوده است.

نویسنده کتاب «مبانی زندگینامه داستانی» به این‌که نمی‌توان، گفتگو با یک شاعر و نویسنده و بیان خاطرات آنها را تاریخ شفاهی نامید، اشاره و بیان کرد: درباره تاریخ شفاهی، بحث‌های بسیاری وجود دارد. خیلی‌ها اسم گفتگو را تاریخ شفاهی گذاشته‌اند؛ در صورتی‌ که اصل در تاریخ بر «بیان» و «تبیین» است؛ به این معنی که روایت تاریخی باید نظم و نظامی داشته باشد و به دقت و روشنی مطرح شود.

کاموس با اشاره به این‌که دو روش  به شکل همزمان در «تاریخ شفاهی ادبیات کودک و نوجوان» دنبال شده است، گفت: در این مجموعه به چگونگی شکل‌گیری نهاد نوپای ادبیات کودک و نوجوان از دهه 20 به این سو، آموزش و پرورش به شیوه نو و مدرن آن در ایران، مهدکودک‌ها و مدارس نو چون «جامعه تعلیمات اسلامی» اشاره شده است.

وی ادامه داد: یکی دیگر از دو روشی که در این مجموعه به آن پرداخته شده، طرح موضوعات بنیادین ادبیات کودک و نوجوان است که از آن جمله می‌توان به چگونگی پیدایش نهادهای کودک و نوجوان در ایران چون کانون پرورش فکری و شورای کتاب کودک و آغاز به کار شاعران و نویسندگان، جوایز، مطبوعات و موج‌های ادبیات این گروه سنی چون ادبیات فانتزی و دفاع مقدس اشاره کرد که همه این موضوعات از راویان مختلف پرسیده شده است. برای مثال همه 9 نفر (عموزاده خلیلی، سرشار، میرکیانی، امامی، حجوانی، رحماندوست، فردی و ...) درباره شورای کتاب کودک صحبت کرده‌اند.

نویسنده «مبانی ادبیات دینی کودکان و نوجوانان» در پاسخ به این‌که مجموعه تاریخ شفاهی تا چه اندازه موازی با «تاریخ ادبیات کودکان و نوجوانان» زهره قائینی و محمدهادی محمدی است، گفت: آن مجموعه تا ابتدای انقلاب اسلامی را دربرمی‌گیرد، اما مجموعه تاریخ شفاهی، دهه‌های 60، 70 و 80 که سه دهه بسیار مهم در زمینه ادبیات کودک و نوجوان است را هم شامل می‌شود. ضمن این‌که آنها تاریخ تحلیلی کار کرده‌اند و من تنها راوی بوده‌ام.

کاموس به ویژگی‌های تاریخ شفاهی کودکان و نوجوانان اشاره و بیان کرد:  تاریخ شفاهی، بزرگ‌ترین منبع دسته اول در زمینه ادبیات کودک و نوجوان است. از سوی دیگر من گرچه تلاش کرده‌ام شیوه بینابین را برگزینم اما به تاریخ‌نگاری هاروارد نزدیک‌ترم تا آکسفورد. در تاریخ‌ شفاهی هاروارد، عین گفته‌ها، بی‌کم و کاست روایت می‌شود، اما در شیوه آکسفورد، مطالب بازنویسی و ویرایش می‌شوند.
او در پاسخ به این‌که هیچ تاریخ نگار بی‌طرفی وجود ندارد و خود او در انتخاب اشخاص و سئوالات و مباحث به بعضی بیشتر و به برخی کمتر پرداخته است، گفت: من تلاش کرده‌ام رویدادهای تاریخی را روشن و جانب انصاف را رعایت کنم.

مجموعه «تاریخ شفاهی ادبیات کودک و نوجوان» را موسسه خانه کتاب منتشر می‌کند.