جایگاه هوش تجاری در ایران

تدبیر24»به طور کلی، هوش تجاری (BI) به فرآیند تبدیل اطلاعات خام به معیارهای معنادار تلقی می شود، در گذشته فعالیت های مرتبط با BI یا بهتر بگوییم "شبه BI" تنها از طریق دستی وارد کردن اطلاعات از منابع مختلف و سپس پردازش آن ها در صفحات گسترده و نهایتا به دست آوردن یک گزارش آماری محض بود، تحمل زحمت طاقت فرسا برای گردآوری اطلاعات  از یک سو و صرف ساعات زیاد برای تولید گزارش از بخش های عملیاتی مختلف از سوی دیگر باعث شد تا این روش کلا منسوخ شده اعلام شود. امروزه این راه حل های هوش تجاری است که سازمان ها را قادر به تدارک گزارش های جامع در کوتاه ترین زمان ممکن کرده است.

به واقع یکی از نقش های تاثیرگذار BI در مدیریت کسب و کارها، روش گزارش دهی هوش تجاری است؛ از دید سنتی، گزارش دهی به عنوان فرآیند ایستا شناخته می شود که برای مثال مدیران در آخر هفته یا در یک زمان مشخص و با استفاده از این گزارشات تنها تصویری کلی از مکان اطلاعات به دست بیاورند. این در حالی است که  نرم افزارهای BI امروزی با خلق محیط پویاتر در مقایسه با گزارش های سنتی، مدیریت اطلاعات را به صورت هوشمندانه تری فراهم می آورند. این قابلیت، اجازه نظارت "به هنگام" اطلاعات را بدون نیاز به استخراج اطلاعاتی محیا می کند.

امروزه در دنیای پیشرفته تکنولوژی، به کارگیری هوش تجاری به عنوان ابزار تصمیم گیری آینده نگرانه امری مرسوم محسوب می شود و این در حالی است که در ایران هنوز BI به چشم ابزاری لوکس و مختص سازمان های بزرگ دیده می شود، اما واقعا جایگاه BI  در ایران کجاست؟

مهران رضایی، متخصص BI و استاد دانشگاه اصفهان به خبرنگار ایسنا می گوید:  BIهنوز نتوانسته به جایگاه واقعی خودش در ایران دست یابد، زیرا سازمان های ایرانی هنوز به قابلیت های BI اعتماد نکرده اند و مدیران هنوز برای اتخاذ تصمیم های مهم تجاری بر تجربه های مدیریتی اکتفا کرده اند.

به گفته وی، مدیران بخش خصوصی در زمینه به کارگیری BI نسبت به سازمان های دولتی در پله های بالاتری قرار دارند، چرا که دولت همواره پشتیبان مالی سازمان های دولتی بوده و به همین خاطر هیچ گاه طعم ورشکستگی برای این سازمان ها محقق نشده است، در واقع صرف هزینه های هنگفت مالی برای حل مشکلات جایگزین به کارگیری روش های موثر علمی نظیرBI  شده است.

این استاد دانشگاه اصفهان می گوید: شرکت هایی در ایران هستند که مدعی استقرار هوش تجاری هستند، اما متاسفانه به صورت تخصصی در این حیطه حرفه ای نیستند و تنها کاری که می کنند لطمه به واقعیت قابلیت های هوش تجاری است، چرا که در صورت عدم صحیح استقرار هوش تجاری، ممکن است پروژه ای به شکست مختوم شود؛ در این صورت کسی متخصص BI را مقصر این رخداد نمی داند بلکه هوش تجاری را مسبب شکست می پندارند و با ادامه این روند است که اعتماد به هوش تجاری کم رنگ و ضعیف تر می شود.

رضایی با بیان اینکه سرمایه گذاری ها در حوزه BI هنوز آن طور که باید صورت نگرفته، می افزاید: ایران در زمینه فناوری اطلاعات حرف زیادی برای گفتن دارد، چه بسا که در دانشگاه های تراز اول ایران نظیر دانشگاه اصفهان، صنعتی اصفهان و شریف دانشجویانی با پتانسیل بالقوه ای وجود دارند که به محض فارغ التحصیلی می توانند بازار فناوری اطلاعات را متحول کنند، اما متاسفانه به دلیل عدم سرمایه گذاری و جهت دهی صحیح به این افراد، با خروج این نخبگان از ایران و استخدام آن ها در سایر کشورها و البته بهترین کمپانی های دنیا مواجه هستیم؛ البته در این بین نیز شرکت های خصوصی نظیر "رهنما کالج" وجود دارند که به طور خیرخواهانه خروجی های دانشگاه ها را پذیرفته و سپس پس از گذراندن دوره های چند ماهه آن ها را به برنامه نویسان حرفه ای و تمام عیار تبدیل می کنند که می توانند کیفیت دنیای فناوری را در ایران به سطح های بالاتری برسانند.

وی که سابقه سال ها مشاوره و مدیریت را در شرکت های بزرگ آمریکایی از جمله بانک Wells Fargo و FDIC دارد، ادامه می دهد: در دنیای پیشرفته، سازمان های مشاوره زیادی در حوزه BI وجود دارند، اما در ایران هنوز نهادی وجود ندارد که به طور ویژه از "هوش تجاری" حمایت کند، چرا که متاسفانه هنوز مفهوم BI در کشور ما به جایگاه درست خود دست پیدا نکرده است و این در حالی است که سازمان های خدماتی بزرگ بسیاری نظیر بانک و بیمه که ارتباط مستقیمی را با مشتری و ارزش های مالی دارند می توانند بیشترین بهره را از آن ببرند؛ البته باید اضافه کرد که با استفاده از self-service BI  یا همان ابزارهای خویش خدمت هوش تجاری، امکان گزارش گیری و مدیریت داده ها بدون نیاز به پشتیبانی مستقیم واحد IT، سازمان های کوچک و متوسط مقیاس نیز می توانند از مزایای BI بهره مند شوند.

این استاد دانشگاه در پایان می گوید: آینده هوش تجاری در ایران خوش بینانه است و این سازمان های مرتبط با فناوری اطلاعات هستند که می توانند در این زمینه یاری رسان باشند و رسالت خود را در حوزه  BI به جای آورند.