رابطه برجام و توان دفاعی ایران

 تدبیر24»آنچه کنگره آمریکا اخیرا تصویب کرده در حقیقت یک راه گریز و گریزگاه قانونی برای خروج آمریکا از برجام تلقی می‌شود. یعنی با توجه به‌اینکه اگر آمریکا بدون هیچ گونه عذر و بهانه‌ای از برجام خارج شود، پیامدهای حقوقی و قانونی بر آمریکا مترتب است و این کشور از نظر افکار عمومی محکوم خواهد شد. کنگره آمریکا برای اینکه افکار عمومی را بفریبد و به دست رئیس جمهور آمریکا بهانه دهد که توافقنامه را ملغی کند، به مساله توان دفاعی و موشکی ایران ورود پیدا کرد و این مساله را مطرح کرد. درحالی که هیچ جای دنیا چنین قانونی وجود ندارد که یک کشور نباید توان دفاعی خودش را ارتقا دهد و به همین دلیل ورود به حوزه نظامی و اینکه ‌ایران نباید آزمایش موشکی انجام دهد، یک بهانه سیاسی و امنیتی است برای اینکه تجربه ثابت کرده هرگاه آمریکا به حوزه نظامی و توان دفاعی یک کشور ورود پیدا کرده، حتما آن کشور را تضعیف خواهد کرد و سپس مورد حمله قرار خواهد داد. این تجربه در لیبی و عراق کاملا مصداق دارد و جمهوری اسلامی ایران به خوبی می‌داند که مساله توان دفاعی و موشکی ایران خط قرمز است و ورود آمریکا به مساله توان موشکی ایران درحقیقت تضعیف امنیت ملی و نقض حاکمیت ملی تلقی می‌شود و جمهوری اسلامی ایران تحت هیچ شرایطی با بازرسی از تاسیسات نظامی و همچنین عدم برخورداری از توان موشکی موافقت نخواهد کرد. لذا اقدام اخیر کنگره آمریکا درواقع دور زدن برجام است و به همین دلیل آمریکا مسئولیت مستقیم این گونه اقدامات را باید برعهده بگیرد. جامعه جهانی هم الان متوجه شده آمریکا به تعهدات خودش در قبال ایران عمل نکرده و اینها بهانه‌جویی است تا از نفوذ ایران در منطقه بکاهد. از طرفی با توجه به‌اینکه فعالیت موشکی و توان دفاعی ایران در چارچوب داخلی و با تکیه بر امکانات بومی ساخته شده و فعالیت‌های موشکی ایران تماما داخلی است و ارتباطی با کشورهای خارجی ندارد. به نظر می‌رسد که‌ این‌گونه تحریم‌ها خیلی تاثیرگذار نیست و بیشتر تحریک و فریب افکار عمومی است. لذا جامعه‌ ایران به‌ این فناوری پیشرفته برای افزایش توان دفاعی خود دست یافته و کمکی از کشورهای خارجی دریافت نمی‌کند. به نظر می‌رسد این‌گونه اقدامات بیشتر فشار و تحریک افکار عمومی و ایجاد یک جبهه منطقه‌ای و جهانی علیه‌ ایران است و تاثیری در توان دفاعی ایران نخواهد گذاشت. اما سیاست اتحادیه اروپا درمورد برجام سیاست دوگانه‌ای است. از یکسو مایل است که برجام حفظ شود و در چارچوب برجام با ایران تعامل داشته باشد اما درخصوص توان دفاعی و نفوذ ایران به نظر می‌رسد که یک نوع هماهنگی میان اتحادیه اروپا و آمریکا وجود دارد. با این حال اتحادیه اروپا با سیاست‌های دونالد ترامپ چندان هماهنگ نیست ولی از آنجایی که ترامپ سعی می‌کند توان دفاعی ایران را به امنیت رژیم صهیونیستی مرتبط بداند، لذا از آنجایی که اتحادیه اروپا هم با اسرائیل رابطه تنگاتنگ دارد، در این خصوص با آمریکا هماهنگ است و احساس می‌کند که توان موشکی ایران ممکن است امنیت رژیم صهیونیستی را مخدوش کند و به همین دلیل موضع دوگانه‌ای اتخاذ کرده است. درواقع موضع اتحادیه اروپا در مورد توان دفاعی و نفوذ ایران در منطقه کاملا با آمریکا هماهنگ است. پیش‌بینی می‌شود که در آینده فشارهای بیشتری در حوزه دفاعی و توان دفاعی از سوی آمریکا به ‌ایران وارد شود. حتی ممکن است که کنگره آمریکا تحریم‌های بیشتری اعمال کند یا آمریکا سعی خواهد کرد که قطعنامه‌ای در خصوص توان دفاعی ایران در شورای امنیت تصویب کند. هرچند ممکن است با وتوی چین یا روسیه مواجه شود ولی به هر حال آمریکا تمام تلاش خود را برای تضعیف ایران به کار خواهد گرفت. به نظر می‌رسد که الان جمهوری اسلامی ایران، مخصوصا وزارت امور خارجه باید نسبت به پیامدهای خطرناک تحریم‌های آمریکا با اتحادیه اروپا وارد مذاکره شود و در حقیقت سطح تعامل با اتحادیه اروپا را بالا ببرد ضمن اینکه با روسیه و چین تعامل بیشتری داشته باشد. اما ایران باید به سیاست‌های خود ادامه دهد و افکار عمومی را روشن کند که آمریکا نمی‌خواهد با ایران صادقانه تعامل داشته باشد و به همین دلیل جمهوری اسلامی ایران با حفظ برجام باید توان دفاعی خود را افزایش دهد.

حسن هانی زاده، کارشناس بین‌الملل