حسن روحانی، ريیس‌جمهور جدید ایران با دیپلماسی که از آغاز به کار دولتش به کار گرفته، به جهان نشان داده است که پس از هشت سال، بار دیگر کنترل دولت در دست مردی است که غرب مي‌تواند با او تعامل کند.
تدبیر24: مقایسه این موقعیت،
با سال 1985، قیاس نامناسبی نیست، زمانی که میخائیل گورباچف کنترل اتحاد جماهیر
شوروی سابق را بر عهده گرفت، البته نباید این نکته را فراموش کرد که اکنون دیدگاه
بسیاری از روس‌ها در مورد گورباچف و سیاست‌هایش چندان مطلوب نیست.
اوباما
نیز به سهم خود نشان داده که فرصت ایجاد شده را درک مي‌کند. یک راهکار مذاکره‌اي
بر سر برنامه‌هاي هسته‌اي ایران، فشار برای اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته‌اي
جمهوری اسلامی را کاهش مي‌دهد، اقدامی که مي‌تواند پیامد‌هاي غیر قابل پیش‌بینی
برای جهان به همراه داشته باشد.
آسان‌ترین
راه‌حل مذاکره‌اي برای گفت‌وگو‌هاي سه شنبه در ژنو این است که روی پیمان منع اشاعه
هسته‌اي و توانایی دولت روحانی برای محاسبه آنچه به نفع ایران است، تمرکز شود.
پیمان منع اشاعه هسته‌اي به ایران اجازه مي‌دهد در مقابل تعهد هسته‌اي نشدن و
موافقت با بازرسی‌هاي گسترده، از تکنولوژی صلح‌آمیز هسته‌اي استفاده کند. زمانی که
نوبت به برآورد منافع ملی مي‌رسد، روحانی و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه‌اش، یک فرم
دارند. آنها تجربه مذاکره با انگلیس، فرانسه و آلمان در سال 2003 تا 2005 را دارند
که به تعلیق غنی‌سازی اورانیوم و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منجر شد.
من به‌عنوان نماینده سابق انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مي‌توانم تیزهوشی
آنها را تصدیق کنم. ایران دیگر اکنون به ایجاد بازدارندگی هسته‌اي در مقابل رژیم
صدام حسین نیاز ندارد. ایران نمی‌تواند هزینه‌هاي انسانی و اقتصادی عبور از خط
قرمز هسته‌اي و ورود به باشگاه هسته‌اي را تقبل کند. از سوی دیگر هسته‌اي شدن
ایران، ریسک به راه افتادن چرخه هسته‌اي در منطقه را به دنبال دارد که در نهایت
امنیت جمهوری اسلامی را تهدید مي‌کند.
غرب
از ایران مي‌خواهد به طور عملی – و نه‌تنها از طریق تعهد‌هاي شفاهی و کتبی- ثابت
کند تمایلی به ساخت سلاح هسته‌اي به وسیله اورانیوم غنی شده، ندارد. خوشبختانه
روحانی مي‌تواند در این مورد به غرب کمک کند.
یکی
از روش‌هایی که مي‌توان از اهداف هسته‌اي ایران اطمینان حاصل کرد، نظارت جدی‌تر بر
تاسيسات غنی‌سازی اورانیوم ایران است. این به معنی آن است که در صورت تصمیم‌گیری
ایران برای غنی‌سازی، بالاتر از سطح مورد نیاز برای اهداف غیرنظامی، آژانس به سرعت
مطلع مي‌شود و زمان کافی برای عکس‌العمل در اختیار خواهد داشت.
کاهش
ظرفیت غنی‌سازی ایران نیز مي‌تواند یک اقدام اعتمادساز دیگر باشد. به این ترتیب
بخشی از هزاران دستگاه سانتریفيوژ نصب شده در ایران، باید از چرخه تولید خارج شوند.
اما
معمولا در مذاکرات کنترل تسليحاتي ترغیب طرف مقابل به عقبگرد در فعالیت‌هاي هسته‌ای،
دشوار است. بنابراین گزینه جایگزین این است که مذاکره‌کنندگان راهی پیدا کنند که
به موجب آن سانتریفيوژها زمان بیشتری برای تولید اورانیوم غنی شده با کاربرد
تسلیحاتی نیاز داشته باشند. همچنین احتمالا از ایران خواسته مي‌شود، بخشی از ذخایر
اورانیوم غنی شده را تحت مهر و موم آژانس درآورد یا اینکه آن را به خارج از کشور
منتقل کند.
برای
دستیابی به چنین اهدافی، مذاکره‌کنندگان غربی باید دو پیشنهاد روی میز بگذارند.
نخست، لغو تحریم‌هایی که از سال 2007، علیه ایران اعمال مي‌شود. به
خصوص تحریم‌هاي نفتی و مالی. دوم، تضمین این نکته که آمریکا و متحدانش پس از دوره
گذار، آزادی عمل ایران در بهره‌مندی از تکنولوژی صلح‌آمیز هسته‌اي را مي‌پذیرند.
این تکنولوژی غنی‌سازی به منظور تولید سوخت مورد نیاز رآکتورها را نیز شامل مي‌شود.
این
در حالی است که بی‌توجهی به لزوم به توافق رسیدن با ایران مي‌تواند مشكل‌ساز باشد.
اینکه اوباما تحت فشار لابی اسرائیل یا کنگره به طور جدی برای معامله با ایران
اقدام نکند، نگران‌کننده است.
* نماینده سابق انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
منبع: تلگراف/ دیپلماسی ایرانی
ارسال به دوستان 
نسخه چاپی 
