سالمندی از نگاه پدر علم ژنتیک ایران

تدبیر24 :پدر علم ژنتیک ایران و عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی در خصوص برخی اختلالاتی که ممکن است سالمندان را در دوران پیری مبتلا کند گفت: یکی از اختلالاتی که در سالمندی بروز می‌کند، تغییرات حسی مانند بینایی است. برخی افراد بزرگسال ممکن است از دهه چهارم زندگی به بعد، با افت بینایی مواجه شوند.
پروفسور داریوش فرهود در گفت‌وگو با خبرنگار «آستان»، در خصوص دیگر اختلالات حسی در دوران سالمندی افزود: شنوایی یکی دیگر از اختلالات در این سن به شمار می‌رود و تقریبا بیش از 30 درصد افراد سالمند تا سن 80 سالگی با کاهش شنوایی رو به رو هستند. از سوی دیگر حواس چشایی، بویایی و ... نیز ممکن است در سالمندی با تغییراتی همراه شود. این اتفاق معمولا در گیرنده‌های بویایی رخ می‌دهد.

وی با اشاره به تغییرات پوستی عمده در این دوران نیز گفت: حس لامسه یکی از دیگر از اختلالات این دوران محسوب می‌شود و افراد سالمند با تغییراتی چون نازک شدن، خشک شدن، پوسته پوسته شدن رو‌به‌رو می‌شوند که در این سنین برای آنها درد و آسیب ایجاد می‌کند.

پروفسور فرهود در مورد تغییرات استخوانی و ماهیچه‌ای در سالمندی که از جمله اختلالاتی است که اغلب افراد سالمند از آن رنج می‌برند، اظهار کرد: قد سالمندان به دلیل فشرده شدن دیسک‌های بین‌مهره‌ای و کوتاه شدن ستون فقرات کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین زنان در 70 سالگی و مردان در 60 سالگی با افزایش وزن و چاقی مواجه می‌شوند و در دهه‌های بعد از این سنین به تدریج رو به کاهش وزن می‌روند.همچنین کاهش حجم عضلاتی مانند آتروفی عضلانی و افزایش چربی نیز در این سنین عمومیت پیدا می‌کند که در نهایت قدرت عضلانی افراد را کمتر می‌کند.

وی با اشاره به کاهش سطح کلسیم در سنین بالا افزود: به دلیل کاهش سطح کلسیم، استخوان‌های سالمندان در معرض شکستگی قرار می‌گیرد و دچار پوکی استخوان می‌شوند؛ همچنین شایع‌ترین بیماری که سالمندان را در دهه پنجم زندگی درگیر می‌کند آرتروز مزمن است.

این استاد دانشگاه با اشاره به این مساله که افراد در سنین بالا دچار نقص در عملکرد حرکتی می‌شوند، تصریح کرد: با افزایش سن، توانایی رفتارها و حرکات پیچیده در افراد سالمند از بین می‌رود و دیگر توان انجام فعالیت‌های سنگین را ندارند و به تدریج ظرفیت فیزیکی و عصبی‌شان را از دست می‌دهند. مطالعات جدید نشان می‌دهد کنترل ژست با بالا رفتن سن در ارتباط است و ژست افراد در سنین بالا کاهش می یابد. افت کنترل ژست از دهه پنجم زندگی شروع می‌شود و به تدریج تا پایان عمر پیشرفت می‌کند.

به گفته این عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی، در سنین بالا افراد با تغییراتی در سیستم اعصاب مرکزی و کاهش هورمون‌ها روبه‌رو می‌شوند و یکی از شایع‌ترین مشکلات عصبی در این دوران، آسیب به هیپوکامپ بوده که مشکلات عدیده‌ای در یادگیری و حافظه را برای سالمندان به وجود می‌آورد و مشکل طبیعی وابسته به سن به شمار می‌رود.

پدر علم ژنتیک ایران در ادامه اظهار کرد: با افزایش سن و پا گذاشتن به 80 سالگی حدوداً 17 درصد وزن مغز کاهش پیدا می‌کند و عملکرد مغز به تدریج با مخاطراتی روبه‌رو می‌شود. همچنین افراد سالمند در سن بالا با کاهش دوپامین در استریاتوم واکستراستریاتال روبه‌رو می‌شوند. تغییرات در عملکرد سیستم قلب وعروق در دوران سالمندی به وضوح دیده می‌شود. افزایش ضربان قلب و شدت آن همچنین کاهش برون‌داد قلبی، پاسخ ضربان قلب در شروع ورزش کمتر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در این دوره مهم زندگی الگوی دیاستولیک فشار خون تغییر می‌کند، اضافه کرد: به دلیل وجود فشار خون است که افراد سالمند ظرفیت تحمل حرکات ورزشی‌شان کاهش پیدا می‌کند. آئورت و شاخه‌های اصلی سفت می‌شود و همین سفتی در آئورت باعث بروز بیماری‌های مهلکی مانند مشکلات قلبی و عروقی می‌شود. انجام حرکات ورزشی به خصوص در زنان، فشار خون را به اوج می‌رساند و افزایش فشار خون سیستولیک منعکس‌کننده افزایش فعالیت قلب خواهد بود.

فرهود در پایان با بیان اینکه "شناخت، حاصل عمکرد مغز به شمار می‌رود"، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه مغز در دوران سالمندی تغییرات خود را به طور واضح نشان می‌دهد از این رو شناخت افراد دچار تغییراتی می‌شود که افول در سیستم شناختی را نشان می‌دهد.