راهبرد موثر دولت یازدهم در مقوله کتاب و کتاب خوانی

تدبیر24 »یکی از مهم ترین شعارهای انتخاباتی دولت یازدهم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری 92 خورشیدی، حمایت از ناشران و رسیدگی به حوزه فرهنگ و کتاب بود که بررسی عملکرد چهار ساله این دولت نشان از به کار بستن تمام توان مسوولان امر و استفاده از همه ظرفیت ها به بهترین روش ممکن دارد. امروز با نزدیک شدن به پایان کار دولت کنونی به جرات می توان گفت که در مسیر ارتقای فرهنگ کتاب و کتابخوانی گام های روبه جلو و مثبتی برداشته شده که بیانگر کارنامه موفق دولت در این حوزه است.

بسیاری از اندیشمندان بر این باورند، مطالعه یکی از بهترین راهکارهای مهار و حل معضلات اجتماعی است که با پربار و عمیق ساختن تفکر انسانی می تواند بهترین روش برای بهبود شرایط جامعه قلمداد شود. بنابراین توجه به این حوزه همواره و در طول تاریخ از بزرگترین دغدغه دولتمردان بوده است؛ این امر از نگاه مسوولان فرهنگی دولت یازدهم نیز دور نماند و باعث شد تا اقدام های همه جانبه حمایتی برای نهادینه سازی مطالعه در کشور با جدیت بالایی پیگیری شود.

اینک بازگشایی نمایشگاه کتاب فرصتی است تا به بررسی شعارهای دولت یازدهم و میزان موفقیت تیم فرهنگی آن در زمینه گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی بپردازیم. در این راستا، رسیدگی به موضوع ممیزی و تشکیل هیات ‌های نظارت بر ضوابط نشر یکی از اقدام های موفق دولت یازدهم به شمار می رود که مسیر عبور از مشکلات و موانع بسیاری در حوزه نشر را هموار ساخت. تدبیر اندیشی موثر و نگاه کارشناسانه تیم فرهنگی دولت به مسایل فرهنگی و کتاب باعث شد تا گره مشکلات باز شود و میزان امید در جامعه ناشران و نویسندگان افزایش یابد.

همچنین در چهار سال گذشته شمار 131 هزار و 183 عنوان کتاب چاپ اول و 91 هزار و 306 عنوان کتاب تجدید چاپی پس از دریافت مجوز منتشر شدند. این آمار از رشد 12.5 درصدی تعداد عنوان های چاپی نسبت به دوره گذشته خبر می دهد. افزون بر آن، دولت یازدهم با راهکار اندیشی برای فروش کتاب، به ناشران برای عرضه این محصولات فرهنگی نیز یاری رساند. ارایه تسهیلات و یارانه کتاب، برگزاری چهار دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، چهار دوره جایزه جهانی کتاب جمهوری اسلامی ایران و چهار دوره جشنواره شعر فجر از جمله دیگر اقدام های موفق دولت تدبیر برای ارتقای سطح کتاب و کتابخوانی به شمار می رود.

نگاهی آماری به اقدام های دولت یازدهم نشان می دهد که طی دوره گذشته متوسط رشد سالانه عناوین کتاب های منتشر شده 10.4درصد بوده است. همچنین فعالیت های فرهنگی مسوولان دولت موجب شد تا شمار ناشران با 6.1 درصد و کتابخانه های عمومی با 2,1 درصد با رشد روبه رو شود. در این دوره توجه به کتاب فروشی ها، تفویض اختیار به تشکل های نشر، شفافیت در فعالیت های فرهنگی، اختصاص 30 درصد از بودجه معاونت فرهنگی وزارت ارشاد به فعالیت های فرهنگی استانی و برپایی 85 نمایشگاه کتاب استانی با موفقیت صورت پذیرفت. همچنین وزارت کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت استان ها در صدور مجوز پروانه نشر و حمایت از مولفان استانی توجه ویژه ای کرد و میزان اعتبار حمایت از این مولفان استانی به بیش از 300 درصد افزایش یافت و شعار «ایران تهران نیست» در معاونت فرهنگی این وزارتخانه برای گسترش حمایت از مولفان استانی انتخاب شد.

دولت یازدهم توانست تفاهم نامه هایی به منظور اجرای فعالیت های فرهنگی در کل کشور منعقد کند و 30 درصد از اعتبارات معاونت فرهنگی را که به 25 میلیارد تومان می رسد، به استان های کشور اختصاص دهد. افزون بر آن، توزیع مناسب و یکنواخت فعالیت های فرهنگی علاوه بر تهران در شهرستان های مختلف صورت پذیرفت که در نهایت سبب برگزاری 121 جشنواره و فعالیت فرهنگی شد، از آن میان می توان به جشنواره های مرتبط با حوزه کتاب و کتابخوانی، شعر منطقه، ادبیات و ... اشاره کرد. در چهار سال گذشته توجه به کتاب فروشی ها در زمره عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود که بر این پایه طرح های حمایتی همچون «کتاب فروشی به وسعت ایران»، «عیدانه کتاب»، «تابستانه کتاب» و «پاییزه کتاب» اجرایی شد. همچنین 70 میلیارد ریال یارانه از طرف معاونت فرهنگی این وزارتخانه به بیش از 500 کتاب فروشی شرکت کننده در این طرح ها اختصاص یافت.

اما توجه به کتاب به این موارد محدود نمی شود بلکه در این زمینه فعالیت هایی در ارتباط با ترویج فرهنگ کتاب خوانی صورت پذیرفت که می توان به راه اندازی و ساماندهی 2 هزار و 400 باشگاه کتاب خوانی با 23 هزار عضو کودک و نوجوان، شناسایی و قدردانی از 400 گروه مروج کتاب و کتاب خوانی، راه اندازی طرح انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران به منظور گسترش کتاب و کتابخوانی در سطح استان ها حتی روستاهای کشور و معرفی روستاهای دوستدار کتاب اشاره کرد.

امید است در آستانه بازگشایی نمایشگاه کتاب در سال جاری تمامی اقشار جامعه بیش از پیش به اهمیت و نقش کتاب در روزگار کنونی پی ببرند و در راستای استفاده بهینه از آن برآیند تا اینگونه در کنار توسعه فرهنگی بتوانند از آثار این مهم در بهبود دیگر بخش های زندگی خود استفاده کنند.