تاکتیک های منطقه ای روحانی

تدبیر24 »"اولویت دولت در سیاست خارجی، روابط دوستانه و نزدیک با همه همسایگان خواهد بود". بیان این موضوع از سوی حسن روحانی آنهم در نخستین نشست مطبوعاتی دولت یازدهم نشان دهنده عزم و جدیت رئیس دولت جدید برای رابطه با همسایگان بود.رابطه ای که به لطف اظهارات غیردیپلماتیک رئیس دولت های نهم و دهم به سردی گراییده بود.

بایسته های سیاست خارجی روحانی

به گزارش سحر- پایگاه اطلاع رسانی دکتر حسن روحانی - براساس دیدگاه های رئیس جمهور ضرورت منطقه‌گرایی در واقع همان توجه به حلقه‌های نخست پیرامونی ایران است که نیازمند بازسازی در شرایط نوین منطقه‌ای و جهانی است.براساس این دیدگاه به موازات بهبود روابط با اتحادیه اروپا، روابط با همسایگان عربی و در راس آنها عربستان و امارات نیز بسیار قابل اهمیت است. سیاستی که در صورت ادامه دوران ریاست جمهوری روحانی باید با توجه به ضرورت تنش‌زدایی در روابط با کشورهای عربی مجددا دنبال شود؛ مرتفع کردن اختلافات با کشورهای عربی یک ضرورت است تا افزون بر ارتقای امنیت و ثبات منطقه‌ای، از اثرگذاری منفی تحولات منطقه‌ای بر روند مثبت اجرای برجام جلوگیری شود.

این دیدگاه آنجا خودنمایی می کند که به یاد داشته باشیم ریاض در تمام دو سال جریان مذاکرات ، تلاش کرد تا دیگر کشورهای عرب منطقه را با خود همسو کند؛ البته برخی از اقدامات از سوی گروه‌های مخالف دولت در داخل هم به مقامات عربستان برای پیش‌بردن پروژه ایران‌هراسی یاری رساند.حمله به سفارت عربستان به بهانه اعدام شیخ‌نمرالنمر، روحانی شیعه از سوی برخی نیروهای خاص و برخی اقدامات خارج از دستگاه دیپلماسی از مسائلی بود که به عربستان برای قطع کامل روابط با تهران کمک کرد. این در حالی است که در همان مقطع زمانی تهران در حال رایزنی با مقامات ریاض برای پیگیری حادثه منا و ماجرای تعرض به دو نوجوان در فرودگاه جده بود و می‌توانست از بی‌مسئولیتی عربستان در قبال زائران ایرانی ادعای غرامت داشته باشد.

جامعه جهانی و افکار عمومی جهان و مسلمانان، اعدام ‌‌دسته ‌جمعی تعدادی از شهروندان سعودی و یک روحانی منتقد غیرمسلح را آن هم با آن شکل‌وشمایل قرون وسطایی محکوم ‌کردند و حتی مقامات ارشد غربی وادار به واکنش شدند اما حمله به سفارت سعودی در تهران باعث شد جهت و روند مسائل بین دو کشور تغییر کرده و ورق را به نفع عربستان برگرداند. البته، قطع روابط، تنها واکنش عربستان نبود. ریاض به این بهانه و شاید با وعده حمایت مالی به برخی کشورهای ضعیف و فقیر عربی همچون سومالی، سودان، جیبوتی، بحرین و کومور، از آنها خواست تا روابط خود را با ایران قطع کنند. همچنین به دنبال این درخواست برخی کشورها چون امارات هم سطح روابط خود را با ایران به «کاردار» تنزل دادند.

میانجیگری های اعراب برای روابط با اعراب

از میان تمامی کشورهای عربی کویت و عمان همواره و در زمانی که روابط ایران با دیگر اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس همچون عربستان، بحرین و امارات تنش آلود و دچار اصطکاک بود، سعی در میانجیگری و بهبود روابط منطقه‌ای با ایران داشته‌اند. نقش‌آفرینی‌های متعدد عمان در روابط ایران با بریتانیا و آمریکا و در مقطع اخیر کویت برای ارسال پیام شورای همکاری خلیج‌فارس نشان از این عزم و اراده سلطان نشین عمان و امیرنشین کویت برای بهبود روابط ایران با اعراب دارد. در همین خصوص، سلطان قابوس پادشاه عمان در سوم شهریور ماه 1392 به‌عنوان اولین میهمان خارجی رئیس دولت یازدهم به تهران سفر کرد و روحانی نیز در نخستین سفر خود به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، در اسفندماه 1392 به عمان رفت. متعاقب این رفت و آمدهای دیپلماتیک، شیخ صباح احمد جابرالصباح امیر کویت نیز در خردادماه 1393 به تهران امد.سفری که متقابلا از سوی رئیس جمهور ایران نیز پاسخ داده شد.

کارشناسان تنش‌زدایی با دولت‌های عربی حاشیه خلیج‌فارس و در راس آنها عربستان سعودی را یکی از اهداف سفر منطقه‌ای حسن روحانی به عمان و کویت می‌دانند که حاوی پیام غیرمستقیم ایران برای رقیب منطقه‌ای‌اش است. به‌خصوص که گفتمان سیاست خارجی دولت یازدهم از همان زمان روی کار آمدن حسن روحانی بر بهبود روابط با همسایگان به‌خصوص سعودی تنظیم شده بود. اما توافق هسته‌ای و تحولات سوریه باعث شد ریاض با درک ناصوابی که از آنچه نفوذ ایران در منطقه می‌پنداشت، به سمت تعارض و تنش بیشتر با ایران حرکت کند که این تعارض در سال گذشته به قطع ارتباط سیاسی و اقتصادی منجر شد.

در این میان اما کشورها و بازیگران زیادی سعی داشتند تا میان این دو دولت میانجیگری کرده و آشتی را برقرار سازند که هر بار با پاسخ منفی ریاض مواجه می‌شدند. در همین ارتباط روحانی چندی پیش گفت که حداقل ۱۰ کشور که کویت هم جزو آنهاست پیشنهاد کرده‌اند میان ایران و عربستان میانجیگری کنند. وساطت و میانجیگری‌ که نشان از اهمیت روابط صلح‌آمیز ایران و عربستان برای ثبات و امنیت منطقه دارد.