نگذاریم نسخ تعزیه تحریف شود

تدبیر24»مدیر گروه تئاتر دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر که مهمان یکی از اجراهای سوگواره نمایشی «رکعت به رکعت عاشقی» بود با بیان این که "قدم نهادن روی صحنه تعزیه به عنوان یک شبیه خوان اعتقاد قلبی و ایمان الهی نیاز دارد" به ایسنا گفت:بازسازی اتفاقات مقدسی همچون واقعه عاشورا و صحرای کربلا نیازمند انسان‌های مومن و پاک است. ضمن اینکه شبیه‌خوانان تعزیه به هیچ عنوان توان جایگزینی یک شخصیت والامقام و مقدس را ندارد اما با بهره‌وری از جزئیات سازنده یک تعزیه امکان باور پذیری مخاطب از اجرای خود را فراهم می‌آورد.

وی در عین حال خاطرنشان کرد: البته باید توجه داشت که باورپذیری یک تعزیه به ایمان و اعتقاد قلبی مخاطب هم نیاز دارد. این در حالی است که اگر مخاطب از ایمان قلبی برخوردار نبوده اما دلی پاک، صاف و ساده داشته باشد، با تماشای مظلومیت اشخاص واقعه عاشورا و صحرای کربلا ناخودآگاه وارد ارتباط عاطفی با داستان می‌شود. این ارتباط را شیوه روایت دقیق و درست هنرمندان تعزیه با آن فنونی که می‌دانند، ایجاد می‌کنند.

ناصربخت با نگاهی به تاریخ تعزیه توضیح داد: بررسی تاریخ تعزیه حاکی از ارادت شبیه خوانان به امام حسین(ع) و یاران ایشان است. ایمان و اعتقاد شبیه‌خوانی که شخصیت یکی از یاران یزید را ارائه می‌داد به همان میزانی است که شبیه خوان شخصیت معصومین در دل داشتند. در نتیجه ریشه تعزیه بر اساس اعتقادات، ایمان و باورهای قلبی است، پس بهتر است تا گروه‌های تعزیه که امروزه در این عرصه فعالیت دارند به این مسئله توجه داشته باشند.

وی افزود: تاریخ تعزیه نشان از عشق مردمی به این هنر دارد. شبیه‌خوانان و مسئولین برگزاری چنین آیینی حرفه اصلی‌شان معمولا با تعزیه مرتبط نبوده است. عشق و علاقه آنها و همراهی مردم سبب راه‌اندازی گروه‌های تعزیه می‌شد. اما پس از گذشت سال‌ها از آغاز این آیین به هر حال با تغییر شیوه زندگی مردم و پیشرفت تجهیزات کاربردی در میان جامعه تعزیه را نیز تحت تاثیر قرار داد. همانطور که هر کسی به شکل جدی‌تر و تخصصی‌تر به کار خود می‌پرداخت، تعزیه هم وارد فضای حرفه‌ای خود شد. ما امروزه شاهد حضور و فعالیت گروه‌های شبیه‌خوانی دائمی و حرفه‌ای هستیم.

این پژوهشگر تئاتر و هنر تعزیه‌خوانی گفت: معمولا در روزگار قدیم افراد خوش سابقه و شناخته شده شهرها و روستاها اجازه حضور در یک گروه تعزیه را داشتند، چرا که برای مردم اهمیت داشت. اگر شخص نادرستی عزم ورود به چنین گروهی را داشت،مردم نه آن شخص را حتی در نقش یزید و شمر می‌پذیرفتند و نه اجازه حضور در گروه تعزیه را به وی می‌دادند.

ناصربخت در ادامه گفت: تعزیه در دوران اوج خود سینه به سینه از جامعه‌ای به جامعه دیگر انتقال می‌یافت و جایگاه فخر و جلال برای مردم داشت اما امروزه چنین برنامه در پیش نیست و باید ما خودمان به جمع‌آوری نُسَخ و اشعار بپردازیم تا به بقای آن کمک و از تحریفشان جلوگیری کنیم.

وی در پایان با پیشنهادی به گروه‌های تعزیه برای رشد و ماندگاری این هنر آیینی مذهبی گفت: گروه‌های تعزیه امروزی باید ارتباطات خود را با اساتید و پیشکسوتان این آیین هنری مذهبی گسترش دهند. تجربیات و دانسته‌های آنها برای گروه‌های تعزیه جوان و کم تجربه ما لازم است. اکر چنین کاری به صورت مداوم و متوالی انجام و میان شبیه‌خوانان جوان و علاقه‌مندان تعزیه ارتباطی مستمر شکل گیرد، می‌توانیم آینده این هنر را حفظ کنیم.