استاد میر جلال الدین کزازی معتقد است، در شب یلدا همگان آرزوی دمیدن خورشید و دیدار دگر باره آن را دارند.
به گزارش
تدبیر24 دکتر میرجلال الدین کزازی در آستانه شب یلدا در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: شب یلدا به همان سان که از نام آن آشکار است، شب زایش است و یلدا واژه‌ای است آرامی و سوریانی به معنای زایش.
وی با بیان اینکه در این شب ایرانیان زادن مهر را بزرگ می‌دارند و جشن می‌گیرند، ادامه داد: مهر نام یکی از ایزدان باستانی در ایران بوده است، نام ایزد پیمان و از همین روی واژه مهر در زبان پارسی به معنای دوستی بر جای مانده است.
به گفته این استاد دانشگاه مهر خداوند و دارنده‌ی دشت‌های فراخ بوده است که هر پگاه بر گردونه زرین بر می‌نشسته است و از البرز کوه در پهنه‌های سپهر می‌تاخته است و روان‌های پاک و پیراسته از آلایش گناه را به فرازنای سپهر و به "گروثمان"، بهشت آیینی ایرانی می‌برده است، به خانه خنیا و سرای سرود.
کزازی اظهارداشت: مهر شب هنگام نیز با هزاران چشم، خانمان‌های آریایی را می‌نگریسته که مبادا کسی پیمان بشکند و به دروغ بیالاید.
وی یادآوری کرد: مهر اندک اندک با خورشیده یکی شده است، زیرا خورشید نیز هر پگاه از کوه سربرمی‌آورده و تا شامگاه هامون‌های سپهر را در می‌نوردیده و زمین را گرما می بخشیده است.
این نویسنده معتقد است از همین روست که در زبان پارسی مهر در معنی خورشید هم کاربرد یافته است.
کزازی دیگر کاربرد واژه مهر را نام دین آوری دانست که 30 سال پس از برپایی جهانشاهی اشکانی و 60 سال پس از تازش اسکندر گجسته به نفرین، از دوشیزه‌ای به نام ناهید در یکی از شهرهای خاوری ایران زاد تا جهان را با آیینی نو بیافروزد، آیینی که مهرپرستی یا میتراییسم نامیده می‌شود.
وی افزود: شب یلدا شب زایش، که بلندترین و تیره ترین شب سال است شب زادن مهر است، از همین روی ایرانیان که هموراه در درازنای تاریخ مینوی و آیینی خویش ستایندگان پرشور خورشید و روشنایی روز بوده‌اند و می‌کوشند تا دمیدن خورشید بیدار باشند، زیرا دمیدن خورشید در فرجام شبی چنین، از شگرفی و شکوهی دیگرسان برخوردار است.
این پژوهشگر و محقق در ادامه اشاره ای به آیین‌های باستانی ایران در شب یلدا داشت و خاطرنشان کرد: ایرانیان در این شب خانی آیینی را می‌گستردند، خانی که با نشانه‌هایی رازآورانه و آیینی زیور گرفته است.
کزازی انار را برترین این نشانه‌ها دانست و تصریح کرد: انار میوه‌ای است نمادین در ایران زمین و به پاس گردی و سرخی نماد خورشید است و از همین روی میوه‌ای است که همواره بر خوان آیینی شب یلدا نهاده می‌آید.
وی گفت: در روزگار پسین میوه‌ای دیگر و همچنان گرد و درون سرخ به نام هندوانه بر این خوان افزوده شده است.
این استاد ادبیات و زبان پارسی دانه‌ها و آجیل خشک را از دیگر نشانه‌های بایسته بر خوان یلدا عنوان کرد و اظهارداشت: این دانه های شکستنی و خوردنی خشک و شیرین از آن رو بر خوان یلدا نهاده می‌آیند که فرآوردههای خورشید شمرده می‌شوند، زیرا خورشید است که زمین را گرمی می‌بخشد، آماده کشت می‌کند، درختان را می‌رویاند و بار می‌دهد.
کزازی معتقد است، چون در گذشته در زمستان میوه‌های تازه در دسترس نبوده‌است ایرانیان گونه خشک شده آنها را به نشانه خجستگی خورشید و مهرورزی و پروندگی آن بر این خوان آیینی می‌نهند.
وی ادامه داد: از دیگر سوی از آن روی که شب یلدا را تا پگاهان بیدار و هوشیار بمانند به افسانه گفتن می‌پرداخته‌اند و بزرگان خانواده افسانه‌هایی شیرین و دلپذیر را با دیگران در میان می‌نهاده‌اند.
این نویسنده فال زدن با دیوان خواجه حافظ را از دیگر آیین های شب یلدا در ایران پس از اسلام خواند و افزود: خواندن غزل‌های شورانگیز و شررخیز خواجه نیز از آیین‌ها و رفتارهای ایرانیان در شب یلدا شده است.
کزازی با تاکید بر اینکه جشن‌های ایرانی سرشتی همگانی داشته‌اند و هنوز نیز کمابیش دارند، یادآورشد: به دیگر سخن ایرنیان شب یلدا گرد هم می‌آمدند و این جشن را برپا می‌داشته‌اند.
وی تصریح کرد: در جشن و آیین شب یلدا هنجار آن است که خانواده‌ها، خویشان و دوستان گرد هم می‌آیند و بر خوان شب یلدا می‌نشینند و می‌کوشند در کنار هم این شب را به روز برسانند.
ارسال به دوستان 
نسخه چاپی 
