هرمنوتیک علم و هارمونی آن با انقلاب اسلامی

بسمه تعالی

هرمنوتیک علم و هارمونی آن با انقلاب اسلامی

^{سید روح اله حسینی - مشاور استاندار گلستان}

در طول سالیان متمادی حرف و سخن از علم در این کشور در میان بوده است. تلاش ها و کوشش های فراوانی نیز توسط نخبگان، اندیشمندان، صاحب نظران، علما، اساتید دانشگاه و دانشجویان و حوزویان و مسئولین انجام گردیده تا با جهاد علمی به تولید علم برسیم. لیکن آنچه در این باب محور اصلی پنداشت ما بوده، قیادت علم غربی است که در این مختصر آن را محاکات خواهیم کرد. البته نمیتوان گفت که جمیعا و در همه برهه ها چنین پنداشتی بوده ، اما اگر از سر انصاف لب به سخن بگشائیم ؛ باید گفت که اکثریت ، چنین برداشتی از علم داشته اند. به آنچه که تاکنون تحت عنواین مختلف در مجلات معتبر علمی دنیا،همچون ISIو... به چاپ رسیده نگاه کنید . مگر نه آنست که مطابق فرمالیسم آنها و برای رسیدن به آمال و آرزوهایمان به نگارش مقالات علمی دست می زنیم تا به هرمنوتیک علم در مغاک اندیشه مادی گرایان تن دهیم .

در عصر حاضرعلوم را به تجربی و انسانی تقسیم کرده اند. علوم انسانی بن مایه علوم تجربی است و چنانچه علوم انسانی مطابق نقشه فطرت حرکت کند می تواند علوم تجربی را از حجب ظلمانیه تطورات غرب تخلص نماید. و این شدنی است به شرط آنکه واگن های علمی خود را از لوکوموتیو غرب رها کنیم .

اسلام علم را برای سعادت ، رشد و شکوفایی بشر و برای استقرار عدالت می خواهد و قطعاً بدان معنی نیست که از مواهب حیات و زندگی غافل باشم و برای آن وقعی قائل نباشیم بلکه به عکس ، ما مامور به آبادانی زمین شده ایم «هو انشاء کم من الارض و استعمرکم فیها»(هود /61) چرا که خداوند بر روی این کره خاکی مایه های عیش زندگی را قرار داده « و لقد مکنا کم فی الارض و جعلناکم فیها معایش ...» (اعراف/10) و فقط این انسان است که با تحقیق و پژوهش ، یکی یکی استعدادهای بی پایان این عالم ماده را کشف می کند و در معرض استفاده ی خود و دیگران قرار می دهد . پس علم بدان تعریف، وسیله ی سعادت اخروی و ابزار کشف حقیقت است و پژوهش مسیرتولید علم .

اما آیا در غرب هم به علم این گونه که عرض داشتیم ، توجه می شود . پاسخ را در واکاوی نظر گاه غرب به انسان جستجو می کنیم . در غرب مبتنی بر اومانیسم و سکولاریسم ، انسان را دارای یک ساحت می دانند و خوشبختی اورا فقط در زندگی مادی دنیایی به حساب می آورند . لذا همه چیز را متناسب با نگاه مادی برای پیشرفت ، بهره بری و تمتع بیشتر انسان از دنیا متناسب می کنند . اینجاست که غرب علم را برای علم می خواهد، نه برای رشد و تکامل بشر در مسیر «طرح کلی عالم » که خداوند حکیم طراحی کرده و همه پیامبران ، انبیاءو امامان را مامور به اجرای آن نموده است .

جهت گیری علم در غرب از آغاز تحرک فکری دردهه شانزدهم و انقلاب صنعتی در قرن هیجدهم و تا کنون، حرکت به سمت تولید ثروت بدون ذره ای معنویت بوده است. علمی که در غرب و بعداز رنسانس پدید آمد با تذکر و تفکر همراه نبود و به همین دلیل خدا را از صحنه زندگی انسان نفی و از خداشناسی دورمی کند .

اما جمهوری اسلامی ایران با مجاهدتها و رشادتها و مشقت های نخبگان علمی و فکری و هدایت های حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری توانسته است حرف نوی خود را در جهانی که در برون زایی اندیشه ی نو برای حیات انسان نازا شده ، ارائه کند .

غرب در مردابی از اسنوبیسم مفرط و برای خروج از لابیرنت روشنفکران لیبرال خود هیچ راهی جز بازگشتن به درون خود و تفکر در محفوف جهان ندارد . و این از سر توجه تام به عقلانیت پوزیتویستی برای آنان به وجود آمده است . و اگر ما نیز بی توجه به تراژدی غرب باشیم در مغاک آنان گرفتار خواهیم شد. پس لازم است بنا به شعار متعلم نسبت به خالق این جهان اولا معرفت پیدا کنیم چراکه «اول العلم معرفه الجبار» است « و اخره تفویض الامر الیه» . و ثانیا باجهاد علمی و در بستر ایجادگفتمان مبتنی بر ارزشهای اسلامی به تولید علم ایرانی – اسلامی بپردازیم . تدوین منظومه تولید علم، حول محور ارزشها و تعالیم اسلامی ، با ایجاد نهضت عمومی تولید فکر و رانش آن به فضاهای آزاد اندیشی برای ایجاد تضارب آراء و بهره برداری از ایده ها و اندیشه های نو که توان تحقیق و پژوهش پیرامون آن را دارا می باشند ، می تواند ظرفیت علمی کشور را در طراز انقلاب اسلامی نمایان کند. «علم و دانش برای یک ملت و برای یک فرد مایه ی اقتدار است «العلم سلطان ، من وجده صال و من لم یجده صیل علیه » کسی که این قدرت را پیدا کند . دست برتر را دارد و آن کسی که نتواند قدرت علمی را به دست بیاورد ، زیر دست باقی می ماند و دیگران بر او دست برتر خواهند داشت »( مقام معظم رهبری – 1/1/1390)

لذا متولیان امرپژوهش بر اساس نقشه راهی که در بالا سخن آن به میان آمد می توانند به هدایت پژوهشگران پرداخته تا زمینه ایجاد تمدن نوین اسلامی فراهم گردد.