تدبیر24: یاسمین طالقانی_ «مانیفست انتخاباتی»؛ شاید این دو کلمه در نگاه اول آنچه را که به ذهن متبادر میسازد، یک تصمیم حزبی یا در وسعت بزرگتر یک پیمان جناحی میان اصولگرایان با اصلاحطلبان است اما آنچه امروز برخی از آن به عنوان «مانیفست انتخاباتی» یاد میکنند، فراتر از اینهاست و حتی دو جریان سنتی کشور را هم پشت سر گذاشته است و باید این مانیفست را حد فاصل پاستور تا بهارستان جستوجو کرد؛ اما این مانیفست در این مسیر چه میکند؟
مانیفست چگونه طراحی شد؟
مانیفستی که محصول دولت یازدهم و مجلس نهم است را باید حاصل فضایی دانست که پس از انتخابات 24خرداد92 بر کشور حاکم شد و زمانی که در درون چنین فضایی، بر همدلی دولت و ملت تاکید شد، تکلیف برای دو قوه مجریه و مقننه، تهیه مانیفستی نانوشته برای حفظ و تقویت فضایی بود که آرامش را به همراه داشت. اگر در دوره قبل چنین همدلی و تلاش برای تقویت آرامش در جامعه کمتر مشهود میشد شاید به آن سبب بود که همدلیها برای جریانی به منزله سدی در برابر رسیدن به اهدافش بود بنابراین از هر رخنهای برای ایجاد اختلاف و شکاف استفاده میکردند اما زمانی که حجتالاسلام والمسلمین حسن روحانی به پاستور آمد، بر آنچه بیش از همه تاکید کرد همدلی و امید بود که این به معنای پایان ایجاد شکاف بود. علی لاریجانی هم در مجلس همین مسیر را طی میکند و بعضا اجازه تندروی به برخی را نمیدهد که درصدد برهمزدن آرامش هستند. هماهنگی نانوشته دولت و مجلس امروز آنها را به نقطهای رسانده که بر مانیفستی نانوشته تاکید دارند.
محتوای مانیفست چیست؟
مانیفستی که از سوی دولت و مجلس به شکل نانوشته تهیه شده است تاکید بر رعایت برابر گروهها و جریانات سیاسی مختلف دارد چنان که رئیسجمهور اخیرا در جمع مسئولان وزارت کشور، استانداران و فرمانداران سراسر کشور گفته است: «همه نهادها همچون دولت در برابر رای مردم مسئول هستند و این رای مردم تنها برای دستگاه اجرایی نبوده و این یک انتخابات ملی است. البته انتخابات مجلس هم ملی است. منتها حوزه انتخابیهای است و انتخابات خبرگان هم استانی است.» و در بخش دیگری تاکید کرد: «انتخابات بدون رقابت امکانپذیر نیست و در ماجرای انتخابات اسفند هم برای انتخابات مجلس و هم انتخابات خبرگان به عنوان مجری قانون اساسی وارد عمل خواهیم شد. رئیسجمهور مجری قانون اساسی، پاسدار حقوق ملت، اخلاق و دیانت است، کنار کشیدن دولت از رقابتهای سیاسی به این معنا نیست که شبهدولتیها یا شبهدولتها وارد میدان شوند، معنایش آن نیست که قوای دیگر وارد شوند، معنایش آن نیست که جمعهای دیگر قدرتمند وارد شوند، نکند به خاطر انتخابات، دین و آخرتمان را بفروشیم تا اینکه یک آقایی وکیل شود و یا کارهای شود.» روحانی خاطرنشان کرد: «رای مردم حقالناس است و وزارت کشور این آرا را به امانت میبرد که آن را به کرسی بنشاند. هیاتهای اجرایی و نظارتی همه وظیفه سنگینی بر دوش دارند. معیار صلاحیت و عدمصلاحیت در چارچوب قانون براساس گزارش مراجع قانونی است نه چیز دیگر. به شایعات توجه نکنید؛ به هیچ وجه ما در انتخابات به شایعات نمیتوانیم توجه کنیم. به اتهامات نیز نمیتوانیم توجه کنیم. اتهامات باید در یک دادگاه صالح بحث شود و رای داده شود. ما که قاضی نیستیم.» وی در بخش دیگری از سخنانش برای نشان دادن عزم دولت جهت تقویت رای دهندگان گفت: «صندوق رای نیز باید صندوقی شیشهای و شفاف باشد تا همه، آرای درون صندوق را از دور بینند و مقوا، پارچه، چسب و دوخته نباشد و صندوقی باشد که من ببینم رایام درون صندوق افتاد و دیگری نیز رای خود را ببیند تا من که نفر اول هستم و رای میدهم، ببینم که صندوق خالی است و فردا به دروغ به من نگویند که این صندوق یکسومش پر بود.» تنها روحانی نبود که این دغدغه را داشت تا اعتماد مردم بیش از پیش جلب شود؛ چنانکه علی لاریجانی در قامت رئیس مجلس هم گفته است: «عمل انقلابی این نیست که ما شرایط سیاهی را در کشور ترسیم کنیم که هم غیرواقعی است و هم از نظر مسئولیتشناسی درست نیست بلکه باید شرایط را برای هر حرکت رو به جلویی فراهم کنیم. باید شرایط کشور برای حضور حداکثری مردم در انتخابات شکل گیرد چرا که این حضور حداکثری در انتخابات برای حفظ امنیت ملی کشور امر بسیار مهمی است، نباید این موضوع مهم را دست کم بگیریم، باید بدانیم حضور حداکثری که در یک شرایط ایستا صورت نمیگیرد، مردم بدانند رقابت واقعی وجود دارد و این امر ضروری برای حضور حداکثری است. احزاب و گروههای سیاسی باید تلاش کنند رقابت حداکثری در کشور به وجود آید و اگر امنیت باشد این حضور ایجاد میشود، امنیت روانی مردم نباید بیجهت خدشهدار شود، باید بدانیم رجال ملی در شرایطی وارد انتخابات میشوند که آراستگی در رقابت وجود داشته باشد، افراد در فضای توهین و تخریب وارد انتخابات نمیشوند.» رئیس مجلس نیز تیر خلاص به آن هجمهکنندگانی زد که میخواستند با تهدید از حضور رقبای خود در انتخابات جلوگیری کنند. وی گفت: «دستگاههای مختلف نباید کاندیداهای انتخابات را تهدید به ردصلاحیت کنند.» با توجه به اظهارات روحانی و لاریجانی به سادگی میتوان دریافت که در مانیفست انتخاباتی نانوشته، تاکید بر حضور همه گروههای سیاسی، رفع تهدیدات بیپایه، تاکید بر اثرات حضور حداکثری در انتخابات، رد غیرشفاف بودن و ... نقش پررنگی دارد.
تحلیل اطمینانبخش مسئولان
عباس عبدی روشن بودن جایگاه، فلسفه و اجرای انتخابات مطلوب را نتیجه اظهارات رئیسجمهور دانسته و معتقد است رقابتی بودن، فرصت برابر داشتن، بیطرفی دولت و سایر ارکان قدرت در انتخابات، شفاف شدن فرآیند انتخابات بهخوبی در اظهارات رئیس قوه مجریه هویداست و نشان میدهد که در سطح دولت و ریاستجمهوری تصویری مقبول و قابل دفاع از انتخابات وجود دارد. این تحلیلگر سیاسی اما تاکید کرده آیا دولت در حال حاضر آمادگی لازم برای اجرای یک انتخابات مطلوب مطابق معیارهای گفته شده را دارد یا خیر؟ و خود در پاسخ مطرح کرده است که به احتمال فراوان از سوی برخی، تمهیداتی صورت خواهد گرفت. او بر بیطرفی مجریان دولتی انتخابات نیز تاکید و تصریح کرده است که این بیطرفی باید اثبات شود. این فعال سیاسی موضوع را به سمت دیگری هم سوق داده و پرسیده است که وقتی برخی از مسئولان دولتی حاضر نیستند امنیت برنامه مجوزدار را که بیش از نیمی از سخنرانان آن از اصولگرایان منتقد هستند تامین کنند، چگونه باید پی به تحقق صحبتهای رئیسجمهوری درباره بیطرفی مجریان انتخابات باید برد؟