چرا من رأی می‌دهم؟

 تدبیر24: خیلی‌ها این‌بار را متفاوت می‌دانند و خیلی‌ها شبیه موارد قبلی؛ فردا که بیاید، صف‌های متراکم یا خلوت مردم برای شرکت در انتخابات مجلس دهم نشان خواهد داد که حق با کدام یک از این گروه‌هاست.
در یک ماهی که گذشت و به‌ویژه یک هفته گذشته، خیابان‌های شهرهای مختلف و این‌بار فضای مجازی حال و هوایی متفاوت‌تر از همیشه داشته‌‌اند؛ حال و هوای انتخاباتی، پر از بحث و گاهی جدل در میان دو دسته‌ای که می‌گویند باید رأی داد و باید رأی نداد. حالا و به فاصله یک روز مانده تا برگزاری دهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی، این بحث و نظرها به اوج خود رسیده؛ بحث و نظرهایی که کمی کندوکاو در میان آنها نشان می‌دهد موضوع متمرکز خیلی‌هایشان مسائل اجتماعی است. در روزهای گذشته هر روز به تعداد کسانی که معتقدند رأی ندادن در انتخابات مجلس، باعث افزایش مشکلات و نابرابری‌های اجتماعی می‌شود، اضافه شده است؛ کسانی که در گروه‌های مختلف تلگرامی و در اینستاگرام و فیس‌بوک سعی می‌کنند دیگران را ترغیب کنند رأی بدهند تا مجلس فعال‌تری در آینده شکل بگیرد.
تشکیل و شرکت خیلی‌ها در کمپین # من رأی می‌دهم هم یکی از روش‌هایی بوده که موافقان شرکت در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، برای تبلیغ شرکت در انتخابات استفاده کرده‌اند؛ کمپینی که با انتشار ويديويي در كانال‌ها و گروه‌هاي تلگرامي شروع شد و با به اشتراک گذاشتن ویدیوها و عکس‌های مختلف با محتوای چرایی لزوم رأی دادن در انتخابات مجلس ادامه پیدا کرد. در روزهای گذشته غیر از مردم عادی، تعداد زیادی از هنرمندان هم با منتشر کردن ویدیوهایی با جمله «من با اعتماد رأي می‌دهم» به همراه نشاني از مهر انگشت انتخابات در آنها، به این کمپین پیوسته‌اند.
یکی دیگر از جدیدترین اتفاق‌هایی که باز هم باعث مشارکت تعداد زیادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی و نظرهای مختلف آنها شده، پیامکی است که دیروز با نام «روحانی» به تلفن‌های همراه ایرانی‌ها فرستاده شد. پیامکی که در آن آمده بود: «مردم عزیز ایران؛ کشور، امروز به رأی شما نیاز دارد. جمعه ٧ اسفند، آینده پرامید ایران را رقم بزنیم. حسن روحانی، رئیس جمهور» هنوز کمی از دریافت این پیامک نگذشته بود که تعداد زیادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام به صفحه رئیس جمهوری رفتند و نظرهای مختلفی درباره این پیامک دادند. اینها نمونه‌هایی از این نظرهای کاربران در این‌باره است: «آقای روحانی ما به دعوت شما لبیک می‌گوییم و در انتخابات شرکت می‌کنیم.»، «آقای رئیس جمهوری لطفا با فرستادن پیامک برای ما فکر نکن که در رودربایستی گیر می‌کنیم و در انتخابات شرکت می‌کنیم.»، «آقای روحانی شما از ما دعوت کردید که برای داشتن آینده پرامید رأی بدهیم و ما دعوت شما را به همین امید قبول می‌کنیم.» و ... .
جامعه‌شناسان: رأی ندادن
یعنی ادامه بیکاری و نابرابری‌های اجتماعی
اما در روزهای گذشته فقط این مردم نبوده‌اند که در فضای واقعی و مجازی، درباره چرایی رأی دادن در انتخابات مجلس، نظرهای مختلفی داده‌اند. حالا تعدادی از جامعه‌شناسان هم وارد این موضوع شده و می‌گویند فقط با شرکت در انتخابات مجلس و تشکیل مجلس فعال‌تر نسبت به مجلس نهم است که می‌توان کمی امید به حل مشکلات و آسیب‌های اجتماعی در ایران داشت.
«افشار نادری»، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید که رأی دادن به نامزدهایی که قانون‌مدارند، تنها گزینه‌ای است که به مسائل اجتماعی در ایران کمک می‌کند: «مهم‌ترین اولویتی که باید در جامعه مورد نظر قرار بگیرد، اجرای قانون برابر برای همه است. این‌که همه افراد در برابر قانون یکسان باشند و قانون از مردم حمایت کند. این یک موضوع مشخص است که مسائل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... ریشه در قانون دارد. اگر قانون درست باشد، آن کسی که صلاحیت دارد استخدام می‌شود؛ آن کسی که کار خوب می‌کند، ارتقا پیدا می‌کند و رفاه تعریف می‌شود. اما موضوع این است که چون قانون در جامعه ما اولویت نیست، هرکس هر کاری می‌خواهد می‌تواند بکند، اما اگر تاکیدمان را بر قانون در مجلس بگذاریم، همه این حمایت را حس خواهند کرد. هرکس می‌خواهد در ایران قدم مثبت بردارد باید از قانون شروع کند، این‌طوری مردم هم به نمایندگان مجلس اعتماد پیدا می‌کنند.» او ادامه می‌دهد: «از طرف دیگر این خیلی مهم است که بدانیم چه کسی را انتخاب می‌کنیم تا به مجلس برود. ما باید کسانی را انتخاب کنیم که واقعا نمایندگان مردم باشند نه کسانی که سال‌ها در مجلس بوده‌اند و دریغ از یک کار مفید که برای مسائل اجتماعی مردم انجام داده باشند. ما الان می‌بینیم که باز هم این افراد برای ورود به مجلس نامزد شده‌اند که البته هم در میان اصولگراها هستند و هم در میان اصلاح‌طلبان. سوال این است که چرا کسانی که در دوره‌های قبلی کاری انجام نداده‌اند و حتی کارهایی کردند که مردم را از نظر اجتماعی خیلی عقب انداخت و دچار مشکلات کرد، دوباره نامزد شده‌اند و چرا این حق را به دیگران هم نمی‌دهند که شانس خودشان را امتحان کنند.»
«سعید معیدفر»، جامعه‌شناس یکی دیگر از کسانی است که معتقد است برای حل مشکلات اجتماعی، مردم بهتر است در انتخابات مجلس شرکت کنند. او معتقد است که در دوره‌های گذشته رأی ندادن منجر به فساد، تحریم، بیکاری، ناکامی و تندروی شد: «نمی‌توان برای کسی تعیین تکلیف کرد که حتما رأی بدهد، اما اکنون جامعه به سطحی از آگاهی رسیده که امسال شور و شوق مشارکت در انتخابات را به وضوح می‌توان دید. تجربه نشان می‌دهد مشارکت نکردن در انتخابات باعث هزینه‌های هنگفت، فساد، تحریم، بیکاری، ناکامی، تندروی و مشکلات عظیم دیگری شد که در سال‌های گذشته با آنها مواجه بودیم. در این بین عموما افراد متوجه هزینه‌ها و مشکلات عدیده‌ای بودند که به‌واسطه رأی ندادن یا آرای کم برای افراد باصلاحیت رقم خورد. با این حساب قطعا مردم متوجه مشکلات گذشته و ارتباط بین عدم مشارکت و وجود مشکلات شده‌اند.»
او در این‌باره به «خبرآنلاین» گفته است: «اکنون جامعه به یک سطحی از آگاهی و تجربه رسیده که مانعی برای تکرار هزینه‌های گذشته ایجاد کند. این مشکلات باعث شده انگیزه در افراد زیاد شود تا بتوانند در انتخابات شرکت کنند. علاوه بر اینها مردم باید تلاش کنند افرادی که صلاحیت دارند و هزینه‌ای برای آنها ایجاد نمی‌کند را وارد مجلس کنند تا حدی که شرایط جامعه بهبود پیدا کند.»
این استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران معتقد است: «گرچه دولت در سال‌های قبل تلاش کرد مشکلات جامعه را حل کند، اما حضور برخی نمایندگان در مجلس موانعی را ایجاد کرد و نگذاشتند وزرای شایسته وارد کابینه شوند، در نتیجه باعث شد مشکلات فراوانی سربار جامعه شود. امروزه تا حد زیادی خودآگاهی برای کم کردن هزینه‌ها و مشکلات به وجود آمده است. شایستگان زیادی در این دوره انتخابات کاندیدا و محروم شدند، اما با این حال هستند کسانی که صلاحیت نمایندگی در مجلس را داشته باشند. امیدوارم مردم با انتخاب فرد شایسته پای صندوق‌های رأی بروند و نمایندگانی را انتخاب کنند که بتوانند در سرنوشت انتخابات، جامعه و مملکت تاثیرگذار باشند.»
او معتقد است با وجود بسیاری از مشکلات و محدودیت‌هایی که برای مشارکت در انتخابات مجلس وجود داشته و علاوه بر آن، فشارهایی که به لحاظ اقتصادی به مردم وارد شده است، در این دوره انتخابات، انگیزه مشارکت روزبه‌روز افزایش پیدا کرده است: «با وجود محدودیت‌های بیرونی، شور و انگیزه مشارکت در انتخابات را به وضوح می‌توان دید. این‌بار با پدیده شگفت‌انگیزی روبه‌رو می‌شویم، بنابراین با توجه به مجموعه شرایط و مشکلات به‌طور نسبی، نسبت به سال‌های گذشته مشارکت بیشتر است. افرادی که در فضاهای مجازی خبرها را پیگیری می‌کنند، شاهد گفتمان متعدد و انگیزه که خودبه‌خود باعث شور و نشاط انتخاباتی می‌شود، هستند.»
معیدفر می‌گوید: «در مجموع شرایط برای مشارکت در انتخابات مجلس این دوره بهتر و تعداد بیش از دوره‌های قبل است. اما یک نکته مهمی در نوع تبلیغات برای مشارکت مردم وجود دارد، آن هم این است که اگر فرضا توجه مردم به رسانه‌های سنتی مثل مطبوعات یا صداوسیما باشد، اینها نمی‌توانند معرف خوبی برای فضای انتخاباتی باشند، حتی تبلیغات خیابانی هم نمی‌تواند معرف خوبی باشد. در دوره‌های گذشته تبلیغات انتخاباتی در عرصه خیابان‌ها متداول بوده است و مانع‌ها و مشکلاتی که امروزه در تبلیغات و حضور در خیابان‌ها هست، وجود نداشت. در عرصه رسانه‌های رسمی، سنتی و چه در فضای بیرونی، ممنوعیت جدی برای کارناوال‌ها وجود دارد، اما در عوض اتفاقی که در این فاصله افتاد گسترش فضای مجازی است، مثلا در‌ سال ٩٢ فضایی مانند فیس‌بوک تاثیر زیادی در فضای انتخاباتی گذاشت و این‌بار نرم‌افزارهای موبایلی و شبکه‌های اجتماعی نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای دارند. از طرف دیگر بعضی از نظرسنجی‌ها در مقایسه با دوره‌های قبل نشان می‌دهد افزایش مشارکت به مراتب بالاتر است.»
«اصغر مهاجری»، جامعه‌شناس هم معتقد است انتخابات ۷ اسفندماه ۹۴ یکی از انتخابات منحصر به فردی است که مردم باید نسبت به این رخداد بزرگ آگاه باشند و مشارکت کنند: «نکته مهمی که در این انتخابات وجود دارد، این است که بیش از یک‌دهه یک کنش تاریخی - سیاسی در ۷ اسفندماه رخ می‌دهد، همچنین برگشت حیثیتی برای جناح سیاسی می‌شود. انتخابات امسال در برهه زمانی شانسی برای بازگشت گروه سیاسی ایجاد می‌کند. اما شرکت‌کنندگان معمولا علاقه‌مندان سیاسی و روشنفکران هستند. در این انتخابات شانس بازتوزیع قدرت سیاسی در ایران فراهم می‌شود. مردم در طبقه متوسط،‌ دانشگاهیان و طیفی از روشنفکران اهمیت این رخداد که آرامش سیاسی در حوزه قدرت را تغییر می‌دهد، متوجه نشده‌اند.»
به گفته این عضو هیأت‌علمی دانشگاه تهران: «صداوسیما و‌ رسانه‌ها مقصر اصلی این ناآگاهی عمومی است که نقش اساسی در آگاه‌سازی و حساسیت این انتخابات را ایفا می‌کند. عوامل دیگری هم که نقش بسزایی داشتند، مشتریان خود را از دست داده‌اند.»
مهاجری معتقد است: «نداشتن درک و فهم دقیق و ناآگاهی از این رخداد بزرگ در بازگشایی مشکلات، باعث شده گروه سیاسی، گروه مردم و بخشی از جامعه همچنان تحریک نشوند و انگیزه پیدا نکنند. این ناآگاهی‌ها برای کشور، نظام و مردم موقعیت منفی محسوب می‌شود نه مثبت. اما ضلع طلایی برای آگاهی مردم در مشارکت در انتخابات، نظارت و اجرایی عوامل است. همچنین تبلیغات انتخاباتی، احزاب، گروه سیاسی و غیبت برخی چهره‌ها نقش اساسی در مشارکت انتخاباتی دارد. در مجموع شور انتخاباتی در کشور هنوز ایجاد نشده است، مگر این‌که رسانه ملی وظیفه خودش را در مدت زمانی که باقی است به درستی انجام دهد و عموم مردم را از این رخداد آگاه سازد تا در انتخابات با انگیزه و علاقه شرکت کنند.» به عقیده این جامعه‌شناس: «درواقع مردم انگیزه کافی ندارند، چون آگاهی کافی وجود ندارد. تنها یک عامل می‌تواند شور انتخاباتی را برانگیزد، آن هم در حوزه دانشگاهیان و اطلاع‌رسانی است. مردم به نقطه‌ای رسیده‌اند که اگر این تفکرات و مسائل باز نشود برای جامعه خوب نیست. آنها فکر می‌کنند رأی‌شان مهم نیست و اهمیتی ندارد، لذا این تفسیر درستی نیست و کاملا غلط است. این آگاهی را مسئولان و رسانه‌ها باید در اختیار مردم جامعه بگذارند.»
منبع: روزنامه شهروند