تغييرات در كابينه عراق نشانه چيست؟

تدبیر24 :اين رسانه نوشت: تغيير و تحولاتي كه حيدر العبادي در كابينه خود ايجاد كرد پر سر و صدا و پر انتقاد بوده است. تغييراتي كه با هدف تخصص محوري در دستور كار دولت قرار گرفت اما گمانه هاي رابطه محوري و نزديكي به يك جريان خاص بيشتر از تكنوكرات بودن اين نيروها ديده مي شود.
حالا بايد ديد پارلمان با معرفي افراد جديد موافقت خواهد كرد يا خير. براي بررسي وضعيت و تحليل افراد معرفي شده در كابينه جديد عراق به سراغ سيامك كاكاي رفتيم و با او پيرامون آينده سياسي نظام عراق به گفت و گو نشستيم.
مشروح گفت و گوي خبرآنلاين با كارشناس مسائل عراق را در ادامه مي خوانيد:
تغييرات در كابينه عراق پر سر و صدا بوده است. اگر بخواهيم پيشينه اين ماجرا را بررسي كنيم، چه مولفه هايي در اين تحولات موثر بوده است؟
عراق در دو سال اخير دستخوش دو مشكل عمده بوده، اول شرايط امنيتي و اشغال بخشي از مناطق شمال غربي و جنوب اين كشور كه در كنترل و اشغال گروه داعش است و در نتيجه تمركز عمليات نظامي بر تقابل با مسئله تروريست هاست و دوم اينكه بالا گرفتن مشكلات اقتصادي و افزايش انتقادها و نارضايتي ها در سطوح سياسي، امنيتي و اجتماعي عراق منجر به ناكامي ها در اين كشور شده است.
اين وضعيت به حدي رسيد كه حتي آيت الله سيستاني بر ضرورت انجام اصلاحات و مقابله با فساد اقتصادي در عراق تاكيد كرده بود. اين مسائل وضعيت درگيرانه اي براي دولت عراق پديد آورد و در واقع بيشترين فشارش را هم بر شخص عبادي وارد كرد. در نهايت و در بررسي هايي كه عبادي انجام داد به اين جمع بندي رسيد كه تغييراتي را كابينه خود ايجاد كند.
در اين تغييرات كليدواژه تكنوكرات بودن افراد جديد بسيار به چشم مي خورد و به نظر مي رسيد آقاي عبادي بيش از همه بر اين موضوع در انتخاب وزرايش تاكيد مي كند. اما با معرفي اين افراد و بررسي كارنامه آنها ترديدهاي جدي در خصوص جدي بودن اين مفهوم در انتخاب وزرا ايجاد شده است.
همينطور است. حيدر عبادي بر موضوع تخصص گرايي و نيروهاي تكنوكرات تاكيد ويژه اي داشت و تلاش مي كرد اما همانطور كه شما اشاره كرديد انتقاداتي از درون عراق نسبت به اين ماجرا وجود دارد. البته آقاي عبادي از ابتدا اعلام كرده بود كه احزاب نامزدهاي مدنظر خود را با ويژگي تكنوكرات و متخصص بودن به دولت معرفي كنند كه برخي احزاب جدي نگرفتند و برخي هم گزينه هايي را هم معرفي كردند. در نتيجه با معرفي ليست از سوي عبادي انتقادات زيادي متوجه نخست وزير شد و برخي جريانات سياسي معتقدند اصل شايسته سالاري مورد توجه قرار نگرفته است.
اما انتقاد ديگري كه وجود دارد نسبت به نظام سياسي عراق است كه رياستي نيست و در نظام پارلماني، احزاب به نسبت سهمي كه در انتخابات به دست آورده اند، وزير معرفي مي كنند.
مسئله دوم كه به اختلاف نظر بين گروه هاي سياسي منجر شده اين است كه آنها معتقدند اگر قرار باشد گروه هاي سياسي نامزدهاي مورد نظر را معرفي نكنند پس ديگر آنها چه موضوعيتي دارد كه در پارلمان بمانند؟ بايد توجه داشت سيستم سياسي عراق هم خود مانعي در راه تشكيل دولت فارغ از نظر گروه هاي سياسي است.
سيستم سياسي عراق پارلماني است و در اين نظام ها دولت برآمده از فراكسيون ها و احزاب است. پست ها مبتني بر تعداد كرسي هايي كه هر يك از جناح ها دارند تنشكيل مي شود و بنابراين تشكيل يك دولت منفك از گروه هاي سياسي امكان پذير نخواهد بود مگر اينكه نظام آينده رياستي باشد و پارلمان ناظر بر دولت باشد.
اما مشكل ديگري كه در نظام سياسي عراق ديده مي شود اين است كه منتقدان استدلال مي كنند اين سيستم پارلماني باعث بروز و ظهور فساد گسترده در نظام سياسي اين كشور شده و احزاب با روابط افراد مورد نظر خود را معرفي مي كنند و در نتيجه هيچ تخصصي در اين ميان ديده نمي شود.
بله اين استدلال منتقدان تا اندازه اي درست است و مشاهده اين روند در سالهاي اخير همين فرمايش شما را تاييد مي كند و اساسا اصلي ترين دليلي كه حيدر عبادي تصميم به چنين تغييراتي گرفته جدي تر شدن بحران فساد مالي و اداري در نظام سياسي اين كشور است. اما در عين حال همانطور كه اشاره كردم همين انتخاب افراد بر اساس فن سالاري و تخصص محوري هم منتقداني در اين كشور داشته است.
فكر مي كنيد با اين وضعيت و با عنايت به اينكه افراد كابينه جديد بايد از فيلتر پارلمان عبور كنند شرايط تقابل يا تعامل ميان نمايندگان و احزاب با حيدر عبادي چگونه رقم خواهد خورد؟
به هر حال عراق بايد تلاش كند در اين زمينه با تعامل ميان دولت و پارلمان از اين مسئله عبور كند و با نگاهي بينابيني فضاي تغيير و تحول را در درون خود ايجاد نمايد تا بتواند حركتي رو به جلو را در دستور كار خود قرار دهد. واقعيت اين است كه در وضعيت فعلي عراق به شدت درگير بحران هاي امنيتي و ناامني است كه بايد از چنين روزگاري خارج شود و اين به دست نخواهد آمد جز با همكاري ميان دولت و پارلمان.
در ميان افراد جديد معرفي شده بحث هاي جدي تري بر سر پست وزارت خارجه و نفت ايجاد شده است. اين دو انتصاب را چگونه تحليل مي كنيد؟
آقاي علي شريف كه براي پست وزارت خارجه معرفي شده از افراد وابسته به خاندان سلطنتي شريف حسين و نظام سياسي پيش از صدام حسين است و در نتيجه انتقاداتي را با خود به همراه داشته و برخي از گروه هاي سياسي معرفي او را نوعي بازگشت به عقب در عراق ارزيابي كرده اند چرا كه وابستگي و نگاه او به نظام سلطنتي عراق است و نمي تواند مطلوب نظام كنوني باشد. از سوي ديگر براي وزارت نفت هم يك فرد كرد معرفي شده كه مي تواند تحليل دوبعدي داشته باشد. از يكسو معرفي او مي تواند زيركانه تلقي شود و مجادله هميشگي دولت مركزي با دولت اقليم بر سر تعيين وضعيت فروش نفت را بر طرف سازد. از سوي ديگر اين انتخاب با انتقادات برخي گروه هاي شيعه و سني قرار گرفته و آنها استدلال كرده اند با توجه به مشكلاتي كه تا همين حالا بر سر فروش نفت منطقه اقليم بين بغداد و دولت اقليم وجود دارد معرفي يك فرد كرد براي وزارت نفت مي تواند بر حجم تنش ها بيفزايد.
به هر ترتيب به نظر مي رسد با وجود تمام اين بحث ها بايد منتظر باشيم تا بررسي هاي پارلمان صورت گيرد و ببينيم كداميك از اين افراد مي توانند از فيلتر كابينه عبور كنند.