مصائب بی.آر.تی سواری

 تدبیر24:  خیابان های آزادی، انقلاب و دماوند حد فاصل میدان آزادی(غرب) تا تهرانپارس(شرق) در مرداد ماه سال 86 شاهد تغییرات محیطی لازم برای ایجاد نخستین خط سامانه اتوبوس تندرو پایتخت بود. 

ساخت ایستگاه های اتوبوس در فضای میانی خیابان انقلاب برای کسانی که روزانه از این مسیر پرترافیک عبور می کردند، تعجب آور بود و حرف و حدیث های زیادی را در میان مردم و مطبوعات به راه انداخته بود. 

اختصاص دو خط میانی خیابان پرترافیک انقلاب اگرچه برای رانندگان خودروهای سواری غیرقابل تحمل می نمود اما توجیه اینکه اولویت با پیاده ها و کسانی است که فاقد خودروهای شخصی هستند، حرف و حدیث ها را تا حدی کم کرد و اجرای این طرح را در اذهان مردم جا انداخت. 

حالا از آن زمان نزدیک به 10 سال می گذرد و کلانشهر تهران شاهد 10 خط اتوبوس تندرو است و سهم عمده ای از جابجایی شهروندان پایتخت از طریق این خطوط انجام می شود. 

نکته مهم اینکه از جمله مهمترین اهداف ایجاد 160 کیلومتر خطوط اتوبوس تندرو در تهران و توسعه خطوط قطار شهری(مترو) پایتخت، ترغیب شهروندان به استفاده آسان از حمل و نقل عمومی بوده و هست. 

در شرایطی که آلودگی هوای پایتخت تنها به فصول سرما و روزهای سرد محدود نشده بلکه در تابستان نیز شهروندان تهرانی را اسیر خود کرده، گسترش حمل و نقل عمومی کارآمد که دارای دسترسی آسان است از جمله مهترین مشوق ها به شهروندان برای استفاده از این ناوگان بجای خودروهای شخصی است. 

این گزارش تجربه شخصی یک خبرنگار حوزه شهری از بی آر تی سواری در خط هفت سامانه اتوبوس تندرو (راه آهن - تجریش) است؛ گزارشی که سعی دارد کارآمدی و میزان رضایتمندی شهروندان از این خط اتوبوسرانی را ارزیابی کند و تنها هدف آن افزایش رفاه حال شهروندانی است که به گفته های مسئولان و مدیران شهری دل بسته اند و سواری با اتوبوس را به رانندگی با خودروی شخصی خود ترجیح داده اند. 

* منافعی که قرار بود خطوط بی آر تی در اختیار شهروندان قرار دهد 

تارنمای شرکت کنترل کیفیت شهر تهران در گزارش خود که به تشریح ویژگی های خطوط اتوبوسرانی تندرو پرداخته به منافعی اشاره کرده که این خطوط در اختیار شهروندان و مدیریت شهری قرار می دهد. 

کم شدن زمان انتظار در ایستگاه ها که افزایش رضایتمندی مشتریان را در پی دارد نخستین مزیت این خطوط ذکر شده در حالی که نگارنده همچون بسیاری از شهروندان بارها در خط هفت بی ار تی تهران با تاخیرهای تا 45 دقیقه مواجه شده ، تاخیرهایی که برای خطوط عادی اتوبوسرانی غیرطبیعی ارزیابی می شود چه برسد به یکی از مهمترین خطوط بی آر تی کلانشهر تهران که ایستگاه های آن دقیقه به دقیقه از وجود مسافران پر می شود. 

حالا فرض کنید نزدیک به یک ساعت در گرمای ظهر تابستان در ایستگاه میدان ونک منتظر رسیدن یک دستگاه اتوبوس به اصطلاح تندرو باشید، اتوبوسی که وقتی می رسد به دلیل ازدحام درون آن جایی برای سوار کردن مسافر هم ندارد، بعد از آن مردم خسته از کار و انتظار بیهوده مشاهده می شوند که به زمین و زمان گله دارند و این سئوال را بارها در ذهن خود مرور می کنند که پس چه زمانی قرار است سیستم مدیریت زمان بندی در خطوط به اصطلاح هوشمند اتوبوسرانی درست عمل کند؟ 

چرا وقت مردم در این شهر از کمترین اهمیتی برخوردار نیست؟ چه کسی مسئول ناامیدی مردمی است که به مسئولان شهر اعتماد کرده اند و وسیله حمل و نقل عمومی را که قرار است آن ها را به سرعت و با کمترین هزینه به مقصد برساند به خودروهای شخصی یا تاکسی ترجیح داده اند؟ 

تاخیرهای غیرطبیعی از جمله مواردی است که در تماس های مکرر شهروندان با خبرگزاری جمهوری اسلامی 

(ایرنا) منعکس و از آن به عنوان یک ضعف در حوزه مدیریت شهری بارها گله شده است. 

به گفته شهروندان معترض، برای شهری که با بودجه ای 180 هزار میلیارد ریالی اداره می شود، وجود چنین ضعف ها و نقصان های آشکاری به هیچ عنوان پسندیده نیست! 

* تخصیص هوشمندانه اتوبوس ها به مسیرها برای کاهش ازدحام در ایستگاه ها 

این نکته نیز از جمله مواردی است که کمتر در مدیریت خط هفتم اتوبوسرانی پایتخت مورد توجه قرار گرفته است. نبود نظم در حرکت اتوبوس ها نه تنها ازدحام جمعیت در ایستگاه ها را در پی دارد بلکه تنها نتیجه آن شلوغی داخل اتوبوس هاست که امکان سوارشدن جمعیت منتظر در ایستگاه ها را از آن ها سلب می کند. 

این چرخه معیوب همواره در حال تکرار است و عامل آن همانگونه که ذکر شد تنها به دلیل نبود سیستم مدیریت زمانبندی هوشمند و حرکت نامنظم اتوبوس ها در این خط است که سرفاصله رسیدن اتوبوس ها به ایستگاه ها را متغیر کرده است. 

* سهولت استفاده معلولان جسمی – حرکتی 

این ویژگی ذکرشده در تارنمای شرکت کنترل ترافیک تهران از جمله مواردی است که در شرایط کنونی این خط و حتی زمان غیرپیک برای شهروندان سالم نیز صدق نمی کند. 

در واقع مشقت های بی آر تی سواری در خط اتوبوس تندرو تجریش - راه آهن برای شهروندانی که از شرایط بدنی سالمی برخوردارند آنچنان است که شرایط برای استفاده معلولان جسمی و حرکتی امکانپذیر نیست. 

ازدحام جمعیت داخل اتوبوس ها در برخی موارد به حدی است که خروج از اتوبوس برای افراد به سختی امکانپذیر است و درواقع ابتدا باید مسافران داخل اتوبوس پیاده شوند تا راه خروج نمایان شود. این به غیر از مشکلاتی است که به دلیل ازدحام بیش از حد جمعیت و گاه ضعف فرهنگی برخی از شهروندان، بر جسم و روح فرد تحمیل می شود. 

* فرجام سخن 

این گزارش تنها مشاهدات خبرنگاری است که چندصباحی یکبار از خط هفت اتوبوس تندرو برای رسیدن به مقصد استفاده می کند و هدف از نگارش آن نیز تنها کاستن از مشکلات مردم و افزایش رضایتمندی آنان است. آرزو داشتم مدیران شهری که شعار مدیریت جهادی سر می دهند حداقل ماهی یکبار به طور سرزده و بدون تشریفات از خطوط اتوبوس تندرو پایتخت بوِیژه خط هفت تجریش-راه آهن استفاده کنند تا شاید اندکی از مصائب روزانه مردم خسته را تجربه کنند. مدیران شهری بهتر است بجای فرافکنی و انداختن تقصیرات به گردن کمبود بودجه و عدم حمایت دولت بر منابع موجود تمرکز کنند و با بکارگیری سیستم های مدیریتی که چه بسا در کشورهای در حال توسعه بسیار ابتدایی یه نظر می رسد، حداکثر تسهیلات را برای مردم تهران به عنوان یکی از نجیب ترین شهروندان کشور فراهم کنند.