چربش تجارت بر سیاست

تدبیر24»چین اولین و بزرگترین شریک تجاری ایران است.علی اصغر خاجی،سفیر ایران در  پکن با اعلام اینکه حجم تبادلات تجاری ایران و چین در سال ۲۰۱۶ به بالاترین حد خود در طول تاریخ روابط اقتصادی دو کشور رسید، از پکن به عنوان اولین شریک تجاری و بزرگترین خریدار نفت و کالاهای غیر نفتی تهران نام می برد که همکاری تجاری آنها در سال گذشته میلادی  بالغ بر ۶۶.۳۵ میلیون تن بود.

اقتصاد در راس

به گزارش سحر - پایگا  اطلاع رسانی ستاد انتخاباتی دکتر حسن روحانی - نگاهی به برنامه توسعه روابط استراتژیک میان دو کشور ایران و چین به خوبی این واقعیت را روشن می سازد که روند تحولات و مناسبات دوجانبه طی سالهای اخیر بخصوص در چهار سال گذشته با رشدی فزاینده و شتابان همراه بوده است. تهران و پکن سال گذشته میلادی و همزمان با سفر «شی جین پینگ» رئیس جمهوری خلق چین به ایران توافق کردند سطح مبادلات تجاری خود را در طول 10 سال پیش‌ رو به 600 میلیارد دلار برسانند، اتفاقی نادری که مناسبات دو کشور پیشتر هیچگاه آن را تجربه نکرده بود.

البته تهران و پکن علاوه بر موضوعات اقتصادی ،در پایان سفر دو روزه رئیس جمهوری چین به ایران دو بیانیه مشترک موسوم به «مشارکت جامع راهبردی دو جانبه» را امضا کردند که در قالب 20 ماده؛ نقشه راه گسترش و تعمیق همکاری‌های مشترک تهران - پکن را در حوزه های سیاسی، همکاری اجرایی، انسانی و فرهنگی، قضایی، امنیتی - دفاعی و منطقه ای و بین المللی  را مشخص می کرد.

انتشار همین بیانیه و میزبانی دولت تدبیر و امید از عالی ترین مقام جمهوری خلق چین باعث شد تا  شیب نزولی مناسبات اقتصادی دو کشور ناگهان روند صعودی به خود گیرد و در ماه های پایانی سال گذشته میلادی (2016) شاهد بالاترین و بی نظیرترین حجم تبادلات تجاری میان دو کشور در طول روابط اقتصادی باشیم و چین به اولین شریک تجاری کشورمان باشیم.

شواهد گمرکی

همکاریهای تجاری تهران و پکن در سال گذشته بر اساس آمارها و اسناد موجود گمرک ایران و وزارت بازرگانی چین بالغ بر 66.35 میلیون تن رسید و چنانچه بخواهیم رقم تجارت متقابل را با سالهای قبل چه به لحاظ ارزشی و چه به لحاظ حجمی مقایسه کنیم، شاهد رشد و افزایش حجم مبادلات خواهیم بود.

گستره همکاریهای دو کشور در این مدت به قدری قابل توجه بود که چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت ایران در سال 2016 میلادی لقب گرفت؛ در این سال 63.1 درصد از کل صادرات ایران به چین را نفت تشکیل می داد.

استراتژی ایران در قبال چین

ضرورت تقویت پیوندهای سیاسی و اقتصادی ایران با چین  نه به عنوان یک تاکتیک  بلکه به منزله یک استراتژی بلند مدت نکته‌ای بود که حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم بر آن انگشت گذاشت. رئیس جمهوری در بخشی از برنامه‌های اعلامی دولت تأکید کرد که توسعه روابط با قدرت‌های نوظهور آسیایی برای گشودن راهی نو پیش پای اقتصاد و صنعت از ضرورتهای مهم توسعه در ایران است.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه هم در بخشی از برنامه‌های دستگاه سیاست خارجی، از ضرورت ارتقا و «مدیریت» روابط با چین، روسیه و هند، «در جهت منافع ملی» سخن به میان آورد. از این منظر می‌توان در ارزیابی مهم‏ترین اهداف سیاست خارجی دولت یازدهم، به  بهبود روابط با اروپایی‏ها، مذاکره با امریکا و ایجاد توازن در رابطه با چین اشاره داشت که این اقدامات نیز با هدف تقویت اهداف صلح طلبانه ایران، دوری از جو امنیتی و ایجاد زمینه و فرصت برای اقتصاد کشور انجام می‌شود؛ مبنای سیاست‌های جدید دولت هم بیشتر حول توسعه روابط اقتصادی و تجاری با چین برمی‌گردد.

تاکید بر توازن در مناسبات

مهدی فرازی از کارشناسان میز چین در وزارت خارجه با بیان این‌که دولت یازدهم نگاهی همه جانبه به توسعه روابط با چین دارد می‌گوید: در توسعه جدید روابط ایران، پیوندهای اقتصادی جایگاه ویژه دارد اما با این تفاوت که هدف کشورمان، برقراری روابط یکجانبه اقتصادی است که تا حدود زیادی به نفع چین تمام شود نیست بلکه بر نوعی همکاری و تعامل همه جانبه و مبتنی بر شراکت راهبردی یعنی سود و زیان متقابل استوار است.

با ارزیابی روابط و مناسبات سیاسی،اقتصادی و فرهنگی ایران و چین و رفت و آمدهای متقابل مقامات مختلف دو کشور از جمله مقامات بلند پایه اقتصادی و نظامی به یک نگاه چند بخشی دو دولت به توسعه روابط می رسیم موضوعی که "فرازی" نیز با اشاره به آن خاطرنشان می کند: چندین دوره حضور روحانی در چین به این معناست که سیاست نگاه به شرق در چارچوبی احیا شده ادامه دارد و اگر ایران عادی‌سازی روابط با غرب را دنبال می‌کند به معنای فراموش کردن نقش توسعه روابط با چین نیست.

نگاه به شرق روحانی

بیش از چهار دهه از برقراری روابط سیاسی ایران و چین می‌گذرد اما به گواه تحلیل گران چینی و کارشناسان اقتصادی این کشور پهناور آسیایی، از آغاز به کار دولت یازدهم روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور شاهد بیشترین رشد و توسعه بوده است؛ایران و چین در سال 2013 با دولت های جدید خود رویکرد تازه ای را برای تحکیم روابط بر اساس اهداف درازمدت آغاز کردند  که از مهمترین تحولات در روابط دو کشور شکل گیری دولت های جدید در دو کشور و گامهای تازه برای تحکیم روابط بود.

در کشور چین در ماه مارس 2013 و با تشکیل دوازدهمین کنگره ملی خلق دولت  «شی جین پینگ» شکل گرفت و در ماه ژوئن همان سال نیز حضور پرشور ملت ایران در انتخابات ریاست جمهوری  و با خلق حماسه سیاسی و شکل گیری دولت تدبیر و امید شاهد اغاز ریاست جمهوری «حسن روحانی» بودیم.

امروز اما با گذشت نزدیک به چهار سال از آن زمان و در پی سیاستهای مختلف اتخاذ شده دوجانبه، چین به ‌بزرگترین شریک تجاری ایران تبدیل شده است و برای آنکه بتواند طرحهای مختلف اقتصادی از جمله «تاسیس بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا» و طرح «یک کمربند - یک جاده» (احیای راه ابریشم نوین) را در منطقه اجرا کند، چشم به توانمندیهای ایران دارد.توانمندی هایی که با اجرای برجام و توقف پروسه اعمال تحریم های یکجانبه و چندجانبه  و با حمایت های مقامات طراز اول دولت به عرصه ظهور و بروز رسیده است.