پرواز خاموش

تدبیر24 : هواپیمای پرواز شماره 370 هواپیمایی مالزی ایرلاین، یک هواپیمای مسافربری بود که در تاریخ 8 مارس 2014 میلادی فرودگاه بین المللی کوآلالامپور را ترک کرد اما درست 94 دقیقه بعد در مسیر فرودگاه بین المللی پکن ناپدید شد. بدنبال ناپدید شدن این هواپیما، عملیات بین المللی که بنا به گفته بسیاری در نوع خود بزرگترین عملیات جستجو در تاریخ محسوب میشود، در فضایی که رفته رفته بر وسعت آن افزوده می شد در دریای چین جنوبی، خلیج تایلند، و اقیانوس هند آغاز شد که تا این لحظه سرنوشت این هواپیما همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد.

مسافران و خدمه پرواز

پرواز 370 در ساعت 12 و 41 دقیقه بامداد به وقت محلی در حالیکه 227 مسافر و 12 خدمه داشت، فرودگاه کوآلالامپور را به ترک کرد. مسافران این پرواز را 14 ملیت مختلف تشکیل می دادند که از این بین 153 نفر شهروند چین بودند و درمیان آنها 3 آمریکایی نیز حضور داشتند. سایر مسافران این پرواز را 6 استرالیایی، 2 کانادایی، 4 فرانسوی، 1 هنگ کنگی، 5 هندی، 2 ایرانی، 1 هلندی، 1 روس، 1 تایوانی و 2 اوکراینی تشکیل می دادند.

پس از ناپدید شدن هواپیما فهرست مسافران این پرواز از سوی هواپیمایی مالزی منتشر شد که شامل دو شهروند ایتالیایی و اتریشی نیز می شد که بعدا مشخص شد این دو فرد ایرانی بودند که با گذرنامه سرقتی در این پرواز حضور داشتند. مأموران در ابتدا تحقیق در ابتدا گمانه زنی کردند که این دو ایرانی تروریست هستند اما بعدها با رد این اتهام اعلام کردند این دو بدنبال اخذ پناهندگی بوده اند.

خلبان 53 ساله این پرواز، کاپیتان "زهاری احمد شاه" متولد استان پنانگ در شمال مالزی بود که تجربه بیش از 18 هزار ساعت تجربه پرواز را با خود یدک می کشید. کمک خلبان پرواز نیز فریق عبدالحمید 27 ساله با تجربه 2 هزارو 763 ساعت پرواز بود. بنا به گزارش خبرگزاری آسوشیتد پرس وی به تازگی نامزد کرده و در تدارک ازدواج بوده است.

نوع و مدل هواپیما

در پرواز شماره 370 از یک فروند بوئینگ 777 با کد 2 اچ 6 ئی آر استفاده شد که کد اچ 6 معرف این است که این بوئینگ به هواپیمایی مالزی تعلق دارد و ئی آر(Extended Range)نشان دهندهاین است که این بوئینگ مدل ارتقا یافته با قابلیت پرواز در مسافت بیشتر است. این هواپیما چهارصدوچهارمین هواپیمای بوئینگ 777 تولید شده از سوی کارخانه بوئینگ است. بنابر اطلاعات شبکه بین المللی ایمنی پرواز، این هواپیما نسختین پرواز خودرا در تاریخ 14 ماه مه 2002 میلادی انجام داده است. این هواپیما در 7 هزارو 525 سیکل پروازی خود جمعا 53 هزار و 525 ساعت پرواز کرده است. ( هر سیکل پروازی شامل یک مرتبه برخاستن از باند و یک مرتبه فرود میشود).

این مدل هواپیما برای حمل 282 مسافر طراحی شده که شامل 35 مسافر کلاس تجاری ( بیزنس کلاس) و 247 مسافر کلاس اقتصادی ( اکونومی کلاس) می شود. این هواپیما دو مجهز به دو موتورTrent 892رولز رویس بود که زیر بال هایی به طول 61 متر تعبیه شده بود. حداکثر ظرفیت مخزن سوخت این هواپیما 47 هزارو 380 گالن معادل 179 هزارو 400 لیتر است که می تواند قدرت کافی برای پروازی تا مسافت 12 هزار و 799 کیلومتر را تأمین کند. سرعت پرواز بوئینگ 777 نیز 84 صدم ماخ معادل 897 کیلومتر درساعت است.

هواپپیمای پرواز 370 آخرین بار در تاریخ 23 فوریه 2014 میلادی تحت تعمیر و نگهداری قرار گرفتگ یک سخنگوی هواپیمایی مالزی میگوید در طول تعمیر و بازبینی این هواپیما به مشکل خاصی برنخوردند. این هواپیما همچنین تا پیش از نادید شدن سابقه ای مبنی بر حادثه جدی نداشته است. با اینحال تنها یکبار در سال 2012 میلادی درهنگام فرود با زمین برخورد جزئی داشت که منجر به آسیب جدی به نوک بال آن شد.

سوابق شرکت هواپیمایی مالزی ایرلاینز

هواپیمایی مالزی ایرلاین از سال 1972 میلادی پس از منفک شدن از هواپیمایی مالزی-سنگاپور که در سال 1947 میلادی تأسیس شده، فعالیت خود را آغاز کرد . مقر اصلی این شرکت هواپیمایی شهرهای کوآلالامپور و کوچینگ است. این هواپیمایی پروازهای خود را در سراسر شرق و جنوب شرقی آسیا انجام می دهد و به کشورهای استرالیا و نیوزیلند، خاورمیانه، اروپا و از طریق توکیو به لس آنجلس خدمات پروازی ارائه می دهد. این شرکت 105 هواپیما در ناوگان خود دارد.

شبکه بین المللی ایمنی پرواز تاپیش از مفقودی پرواز 370، سه سانحه پروازی را در شرکت مالزی ایرلاینز ثبت کرده که شامل موارد ذیل می شوند:

دوم سپتامبر 1992 میلادی:هر دو چرخ یک فروند هواپیمای فوکر 50 شرکت هواپیمایی مالزی ایرلاینز همراه با چرخ دنده اصلی سمت چپ آن در هنگام تغییر مسیر روی باند فرودگاه "سیبو" مالزی دچار آسیب جدی شد اما در این حادثه هیچکس آسیب ندید.

پانزدهم سپتامبر 1995میلادی:در این تاریخ نیز یک فروند فوکر 50 در 500 متری انتهای باند 2 هزارو 220 متری فرودگاه "کوتا کینابالو" فرود آمد. خلبان سعی کرد دوباره از باند بلند شود که در خانه های اطراف فرودگاه سقوط کرد و 34 مسافر این هواپیما جان باختند.

15مارس 2000 میلادی:کارگران فرودگاه درحال تخیله بار یک فروند ایرباسA-330متعلق به هواپیمایی مالزی ایرلاینزبه 80 کپسول محتوی مواد سمی قویبرخوردند. کارکنان امداد و آتش نشانی دریافتند این کپسول ها محتوی "اکسالیل کلرید" هستند که یک ماده سمی و خورنده است. محتویات برخی از این کپسول ها نشت کرده و سبب آسیب جدی به بدنه هواپیما شده بود. این هواپیما بدلیل آسیب جدی غیر قابل تعمیر تشخیص داده شد و کمپانی چینی بدلیل نصب برچسب های تقلبی روی کپسول ها و تخریب جدی هواپیما 65 میلیون دلار جریمه شد.

وقایع نگاری پرواز 370 مالزی

8 مارس 2014 میلادی و آغاز ماجرا ( تمام زمان ها به وقت محلی است):

ساعت 12:41 بامداد: پرواز شماره ام اچ 370 هواپیمایی مالزی با 239 مسافر کوآلالامپور را به مقصد پکن ترک می کند و قرار است ساعت 6:30 دقیقه صبح به وقت محلی در فرودگاه بین المللی پکن فرود آید.

ساعت 1 و 19 دقیقه بامداد: آخرین مکالمات میان فریق عبدالحمید کمک خلبان و مسئول ترافیک پروازی برج مراقبت درحالی برقرار می شود که هواپیمای فوق برفراز خلیج تایلند به سمت ویتنام درحال حرکت است. پیام مخابره شده کمک خلبان این جمله کوتاه و مبهم بود: "بسیارخوب، شب بخیر".

ساعت 1 و 21 دقیقه بامداد: فرستده های رادار هواپیما خاموش می شوند.

ساعت 2 و 15 دقیقه بامداد: ارتش مالزی در رادارهای خود متوجه یک شی ناشناخته میشود که درحال حرکت به سمت غرب است. این اطلاعات حدود یک هفته بعد علنی میشود و بنظر می رسد شیء ناشناخته هواپیمای مالزیایی بوده که پس از آن در فاصله 322 کیلومتری سواحل استان پنانگ مالزی از صفحه رادار محو میشود.

ساعت 6 و 30 دقیقه بامداد: قرار بود پروازMH370در شهر پکن به زمین بنشیند.

ساعت 8 و 11 دقیقه بامداد: آخرین سیگنال ها از آنتن های فرستنده های هواپیما دریافت می شود.

9 مارس:

طی 24 ساعت عملیات جستجو برفراز خلیج تایلند آغاز می شود و یک لکه روغنی در آبهای نزدیک محلی که آخرین بار هواپیما در آن نقطه روی رادار تشخیص داده شد مشاهده گردید اما نتایج آزمایشات نشان داد این لکه روغنی مربوط به یک کشتی است نه هواپیما.

10 مارس:

پس از مشاهده تکه های احتمالی هواپیما در نزدیکی هنگ کنک، دامنه عملیات جستجو به دریای چین جنوبی گسترش می یابد. همچنین اطلاع از اینکه دو مسافر این پرواز از پاسپورت سرقتی استفاده کرده اند نگرانی ها را نسبت به تروریستی بودن این حادثه افزایش داد.

11 مارس:

تحقیق درباره مسافرانی که گذرنامه سرقتی همراه داشتند هرگونه ارتباط آنها با گروه های تروریستی را رد کرد و مقامات به این نتیجه رسیدند که این دو مرد با استفاده از این گذرنامه ها قصد اخذ پناهندگی در یکی از کشورهای ار.پایی را داشته اند.

مقامات مالزیایی در گفتگو با روزنامه های محلی اعلام کردند اطلاعات راداری نشان می دهد که هواپیما در وسط پرواز تغییر مسیر داده است.

12مارس:

تحقیقات درباره احتمال هواپیما ربایی یا خرابکاری در پرواز 370 آغاز می شود. چین تصاویر ماهواره ای را از اشیاء معلق روی آب در آبهای بین دریای چین جنوبی و خلیج تایلند منتشر کرد. بدنبال انتشار این تصاویر دامنه عملیات جستجو گسترش یافت اما دولت مالزی اعلام کرد تصاویر منتظر شده ازسوی ماهواره های چین نشان دهنده هیچیک از قطعات متعلق به هواپیمای مالزی نیستند.

13 مارس:

پس از آنکه کارشناسان پرواز مسیر های پروازی هواپیما را بعد از قطع تماس رادار بهم متصل کردند عملیات جستجو بسمت اقیانوس هند تغییر مسیر داد.

14 مارس:

افراد آشنا به عملیات تحقیق و جستجو به روزنامه نیویورک تایمز گفتنداین هواپیما پس از قطع ارتباط با رادار به شدت کاهش ارتفاع داده است. کارشناسان اطلاعاتی می گویند احتمالا یکی از خلبان ها یا خدمه پرواز در ناپدید شدن این هواپیما دست دارند.

15 مارس:

دولت مالزی با ظن اینکه فردی در داخل هواپیما سیستم ارتباطاتی هواپیما را دستکاری کرده به بازرسی از خانه های خلبان و کمک خلبان را می پردازد. اندکی بعد نجیب رزاق نخست وزیر مالزی اعلام کرد احتمال می رود سیستم ارتباطی هواپیما پیش از محو شدن از صفحه رادار عمدا از کار انداخته شده و سپس هواپیما بطور عمدی تغییر مسیر داده باشد. با اینحال هنوز شواهدی مبنی بر هواپیما ربایی وجود ندارد.

آخرین امواج ماهواره ای دریافتی از پرواز 370 محل آن را در اقیانوس هند و سواحل استرالیا نشان میدهد.

16 مارس:

یک عملیات جستجوی بین المللی دیگر با تمرکز روی اقیانوس هند آغاز می شود. اطلاعات جدید نشان می دهد که هواپیما پس از برقراری آخرین تماس با کارکنان زمینی فرودگاه بمدت 7 ساعت دیگر به پرواز خود به نقطه ای نامعلوم ادامه داده است.

17 مارس:

استرالیا و اندونزی با استفاده از هواپیماهای تجسسی به جستجوی بخش وسیعی از جنوب اقیانوس هند می پردازند. مقامات قانونی مالزی نیز دامنه تحقیقات خود را به تمام مسافران پرواز، خدمه و حتی کارکنان زمینی فرودگاه که در تاریخ هشتم مارس در محل کار خود بودند گسترش دادند.

نجیب رزاق از استرالیا نیز می خواهد در انجام این عملیات جستجوی وسیع به آنها کمک کند.

18 مارس:

گزارش ها نشان میدهد که رادارهای نظامی تایلند موفق به شناسایی رواز 370 شده اند اما تا این لحظه این اطلاعات منتشر نشده یا دستکم از سوی مقامات مالزی درخواست نشده است.

عملیات جستجو همچنان برفراز اقیانوس هند ادامه می یابد.

19 مارس:

پای سازمان جاسوسی آمریکا ( اف بی آی) نیز به این ماجرا کشیده می شود و این سازمان به تحقیقات دولت مالزی و بررسی اطلاعات و مدارک اخذ شده از برنامه شبیه ساز موجود در منزل خلبان می پیوندد. وزیر دفاع مالزی تأیید میکند که اطلاعات موجود در برنامه شبیه ساز پرواز در تاریخ سوم فوریه پاک شده اند.

بررسی ها از ذخیره سوخت هواپیما و اینکه هواپیما با این میزان سوخت تا چه مسافتی قادر به پرواز است منتهی به محدود شدن دامنه جستجوها به منطقه کوچکتری در جنوب اقیانوس هند می شود.

20 مارس:

تصاویر ثبت شده در ماهواره های سازمان امنیت دریایی استرالیا احتمال وجود قطعات هواپیما را در جنوب اقیانوس هند نشان می دهد.

در این تصاویر دو شیء شماهده می شوند که احتمال می رود به هواپیمای گمشده تعلق داشته باشند اما هواپیماهای تجسس با وجود عملیات جستجوی سازمان یافته در مساحتی به وسعت 23 هزار کیلومتر مربع موفق به مشاهده هیچ شیء نمی شوند.

21 مارس:

تلاش هواپیماهای تجسس برای یافتن قطعات هواپیمای گمشده بی نتیجه باقی ماند. بررسی های ماهواره ای کمپانی انگلیسی "اینمارست" حاکی از سرعت متعادل هواپیما در طول پرواز بوده و احتمال اینکه هواپیما دچار سانحه شده باشد را رد کرد.

22 مارس:

هواپیمای تجسس استرالیا در منطقه جستجو تصویر یک تکه صفحه چوبی را ثبت میکند. یک ماهواره چینی نیز که در مدار زمین حرکت میکند تصاویر جدید از اشیائی که احتمال میرود متعلق به هواپیمای مالزی باشند ثبت می کند. در این تصاویر اشیائی به طول 22 متر و عرض 13 متر در آبهای جنوب اقیانوس هند مشاهده می شود.

برهمین اساس مقامات سازمان امنیت دریایی استرالیا تلاش میکند این اشیاء را در مکان ثبت شده توسط ماهواره های چینی بیابد اما موفق نمیشود.

23 مارس:

ماهواره های فرانسه تصاویر دریافتی خود از اشیاء معلق را به مقامات سازمان امنیت دریایی استرالیا ارسال می کنند. این تصاویر ماهواره ای محل این اشیاء را 2300 کیلومتری سواحل بندر پرت استرالیا نشان می دهند. اما تلاش برای یافتن مکان این قطعات بازهم به در بسته می خورد.

24 مارس:

سازمان امنیت دریاهای استرالیا مجددا تحقیقات خود را برای یافتن دو شیء تشخیص داده شده در 2500 کیلومتری جنوب غربی استرالیا و شهر بندری پرت آغاز می کند. این دو شی که احتمال می رفت به بدنه هواپیما تعلق داشته باشند شامل یک جسم گرد سبز رنگ و یک شیء مستطیل شکل نارنجی رنگ می شد.

نجیب رزاق، نخست وزیر مالزی با ترتیب دادن یک کنفرانس خبری اعلام کرد اطلاعات جدید ماهواره ای نشان می دهد هواپیمای مالزیایی در جنوب اقیانوس هند سقوط کرده است. رزاق گفت: تحقیقات تکمیلی از سوی شعبه تحقیق سوانح هوایی انگلیس (ای ای آی ﺑﯽ) را دریافت کرده ایم. ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺤﻠﯿﻞ اطﻼﻋﺎت ﺟﺪﯾﺪ اﯾﻨﻤﺎرﺳﺖ و ای ای آی ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ می گیریم ﮐﻪ ﭘﺮواز ام اچ 370 در ﯾﮑﯽ از ﮐﻮرﯾﺪورھﺎی ﭘﺮوازی ﺟﻨﻮﺑﯽ ﭘﺮواز ﮐﺮده و وارد ﻣﻨﻄﻘﻪ ای در اﻗﯿﺎﻧﻮس ھﻨﺪ در ﻏﺮب سواحل پرت شده و این و آخرین نقطه ای است که احتمال می رود هواپیما در آن به پرواز خود پایان داده باشد.

25 مارس:

شرایط نامساعد جوی شامل وزش تندباد گیل و بارش شدید باران عملیات جستجو برای یافتن قطعات احتمالی هواپیما متوقف می کند.

26 مارس:

منطقه ای در اقیانوس هند محتوی 122 شیء معلق در تصاویر ماهواره ای رصد می شود. این منطقه در 2 هزارو 575 کیلومتری سواحل پرت و نزدیکی منطقه ای است که ماهواره ها اشیائی را تشخیص دادند که احتمال میرود به هواپیمای مالزی تعلق داشته باشد.

27 مارس:

یک ماهواره تایلندی 300 شیء معلق را که احتمال میرود به هواپیمای گمشده تعلق داشته باشد را شناسایی می کند. این اشیاء توسط ماهواره رصد زمین تایلند مشاهده شده و محل آن تقریبا در 2 هزارو 740 کیلومتری سواحل جنوب غربی پرت استرالیا اعلام می شود.

28 مارس:

مأموران تجسس در 5 هواپیمای ماهواره ای تجسسی در یک منطقه جستجوی جدید و در 1850 کیلومتری غرب شهر بندری پرت چندین شیء را در رنگهای مختلف مشاهده می کنند. بررسی های جدید و جالبی نشان داد که هواپیما احتمالا زودتر از آنچه که پیش بینی می شد با اتمام سوخت مواجه شده و زودتر از تصور قبلی سقوط کرده است.

30 مارس:

یک هواپیمای تجسسی استرالیا چهار شیء معلق نارنجی رنگ را که ابعاد آنها بیش از 1.83 متر بود مشاهده کرد.

31 مارس:

اشیائی که روز گذشته مشاهده شد توسط کشتی های چینی و استرالیایی از آب گرفته شد اما بررسی های تخصصی نشان داد این اشیاء به هواپیمای گمشده تعلق ندارند.

یه زیر دریایی رباتیک نیز برای یافتن تجهیزات ضبط اطلاعات هواپیما نظیر جعبه سیاه به کار گرفته شد. عمر باطری های جعبه سیاه هواپیما 30 روز برآورد می شود.

4 آوریل:

یک کشتی چینی در اقیانوس هند سیگنال هایی را دریافت کرد که کارشناسان اعلام کردند این سیگنال ها مانند فرکانس هایی است که از جعبه سیاه هواپیما ارسال شده اند.

7 آوریل:

یک کشتی استرالیایی با نام سپر اقیانوس (Ocean Shield) سیگنال های پایداری را دریافت کرد که شبیه به سیگنال های ارسالی از سوی جعبه سیاه هواپیما در شمال منطقه جستجو بودند. نخستین سیگنال بمدت 2 ساعت و 20 دقیقه تداوم یافت و پس از آن که کشتی دور می زند سیگنال دوم را بمدت 13 دقیقه دریافت می کند.

8 آوریل:

یک کشتی استرالیایی سیگنال های بیشتری را دریافت می کند که احتمال می رود از سوی جعبه سیاه هواپیما ارسال شده باشند. سیگنال های جدید جمعاً 12 دقیقه طول می کشد.

13 آوریل:

کشتی استرالیایی سپر اقیانوس (Ocean Shield) روی آب به یک لکه روغنی برمی خورد که هنوز منبع اصلی این لکه مشخص نشده است. نمونه ای از آب این ناحیه برای آزمایش جمع آوری شده است.

14 آوریل:

یک زیردریایی بدون سرنشین با نامBluefin-21برای جستجوی دقیق کف اقیانوس و یافتن تکه های هواپیمای گمشده به خدمت گرفته می شود.

17 مارس:

زیردریاییBluefin-21منطقه ای به وسعت 90 کیل.متر مربع را در کف اقیانوس جستجو کرده اما تاکنون هیچ تکه ای از قطعات احتمالی هواپیمای گمشده را نیافته است. درعین حال وقتی کارشناسان در آزمایشات خود از لکه روغنی یافت شده در منطقه جستجو اعلام کردند که این روغن به هواپیما تعلق ندارد، عملیات جستجو با یک شکست دیگر مواجه شد.

تا لحظه انتشار این گزارش سرنوشت هواپیمای پرواز 370 مالزی همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد و گسترده ترین عملیات جستجو در تاریخ که از سوی بیش از 20 کشور جهان بی نتیجه باقی مانده است. اگرچه در این بین فرضیه های مختلفی نیز مبنی بر فرود این هواپیما در قندهار مطرح شده اما بعید بنظر می رسد با بسیج شدن بیش از 20 کشور برای یافتن ردپای این هواپیما، فرضیه های فوق حقیقت داشته باشد.

منبع: لایو ساینس

ترجمه و تنظیم: محسن عارفی