برجام و گزارش اخیر گوترش

تدبیر24»اما مساله اینجاست، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در برهه‌ای که فرصت چندانی تا ضرب‌الاجل ترامپ برای تایید پایبندی ایران به برجام باقی نمانده است، گزارشی درباره وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر کرد که بیانگر این مهم است آمریکا، صهیونیست‌ها و اعراب‌ با صرف هزینه‌های هنگفت پس از اینکه نتوانستند کشورهای اروپایی را در لغو و اصلاح برجام متقاعد کنند اکنون درصددند که ایران را از جهت مساله دیگر تحت فشار قرار دهند. زیرا دونالد ترامپ ابتدا درصدد پاره کردن برجام بود اما پس از اینکه نتوانست توجه و همراهی متحدان اروپایی خود را جلب کند مساله تجدید نظر یا مذاکره مجدد برجام را مطرح کرد. بعد از آن، رویکرد خروج آمریکا از توافق را در پیش گرفت و برای اینکه زیر بار مسئولیت خروج از برجام نرود این موضوع را به کنگره واگذار کرد. اما کنگره هم مسئولیت تصمیم درباره ماندن یا خروج آمریکا از برجام را به او بازگرداند، اکنون آمریکا پس از ناکامی در تمامی گزینه‌های مذکور، راه تهدید و فشار متحدان اروپایی خود را در پیش گرفته است. طی ‌هفته‌های گذشته ترامپ وزیر خارجه‌اش تیلرسون را به بریتانیا فرستاد و خود نیز به صورت تلفنی با مکرون رئیس جمهور فرانسه درباره برجام به گفت‌وگو پرداخت، در مجموع قابل پیش‌بینی بود که ترامپ بتواند کشورهای اروپایی را حتی خارج از موضوع برجام با خود همراه کند و بنابراین هدف آنتونیو گوترش از انتشار گزارش اخیر خود درباره شرایط حقوق بشر در ایران نیز همراهی با ترامپ و تحت فشار قرار دادن همه‌جانبه کشورمان است. این مهم نشان می‌دهد که آمریکا، متحدان اروپایی‌اش و نیز ‌سازمان ملل متحد، مصمم هستند که فشار اقتصادی را بر روی ایران افزایش دهند. به ویژه آمریکا که قبلا هم در تلاش بود، موسسات مالی و بانکی را تحت فشار قرار دهد و با موضع منفی اروپا روبه‌رو شد، اکنون به سمت و سویی حرکت می‌کند تا اروپا را وادار به مشارکت در تحریم‌های جدید کند. در نتیجه گزارش اخیر دبیرکل سازمان ملل تحت عنوان حقوق بشر بلافاصله منجر به تحریم نخواهد شد اما زمینه‌ای دیگر برای افزایش فشار بر روی ایران است. اگرچه سه کشور اروپایی بریتانیا، آلمان و فرانسه قبل از این پایبندی خود را به برجام اعلام کردند و همچنین فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا طی سفرهای متعدد به آمریکا، رایزنی‌هایی با مقامات کاخ سفید درباره برجام و لزوم پایبندی به آن انجام داد در واقع از همان جا نطفه تلاش همه‌جانبه مخالفان منعقد شد. به عبارتی نتانیاهو و لابی صهیونیست‌ها در آمریکا، سایر کشورها از جمله عربستان را با خود همراه کردند و اکنون با فشارهای پی‌درپی به اروپا، دنبال اجماع علیه ایران و برجام هستند. با کمال تاسف در ایران هم زمزمه مخالفت‌هایی از سوی مخالفان همیشگی برجام شنیده می‌شود. به عبارتی مخالفان برجام در حال عقده‌گشایی هستند. زیرا این افراد به جای همراهی با دولت و کمک برای اعزام دیپلمات‌های توانمند به دنبال تخریب برجام هستند. مخالفان برجام حتی دستاوردهای مثبت ایران را نیز انکار می‌کنند. بنابراین اکنون هم در تلاشند تا جلوی اقدامات جدید ایران برای جلب اعتماد اعضای توافق هم گرفته شود. مقطع کنونی، زمانی نیست که با درشت‌گویی بتوان از آن عبور کرد بلکه امروز زمانی است که باید دیپلماسی فعال‌تری داشت و با هماهنگی همه بخش‌های نظام بتوان برنامه‌ها و توطئه مخالفان برجام را خنثی کرد.

سید جلال ساداتیان، سفیر سابق ایران در انگلیس