عضویت در اتحادیه اروپا برای کشورهای منطقه بالکان غربی پس از جنگ های دهه نود میلادی بالکان و بروز معضلات اقتصادی به اولویت سیاسی دولت های منطقه تبدیل شده است.
به گزارش
تدبیر24 به نقل از ایرنا، صربستان به عنوان بزرگترین کشور به لحاظ مساحت و جمعیت در منطقه بالکان غربی بیش از ده سال است که در مراحل الحاق اروپایی تلاش های بی وقفه ای را انجام داده که اعلام شروع رسمی مذاکرات بین بلگراد و بروکسل برای 21 ژانویه سال جاری میلادی حاصل تلاش های مستمر دولت بلگراد است.
اگر چه عضویت در اتحادیه اروپا برای صربستان به لحاظ اقتصادی و سیاسی اهمیت خاصی دارد، ولی نباید این موضوع را نادیده گرفت که امنیت منطقه بالکان غربی برای فعالیت های اقتصادی، تجاری و سیاسی در زمره اولویت های سیاسی بروکسل قرار دارد.
**اتحادیه اروپا و منافع آن برای پذیرفتن کشورهای بالکان
حوادث دهه نود میلادی در منطقه بالکان که به فروپاشی یوگسلاوی سابق و سرانجام پس از 15 سال به تشکیل 6 کشور مستقل و اعلام یک جانبه استقلال کوزوو از سوی آلبانیایی تباران موجب شد، راه برای حضور گسترده غرب به ویژه آمریکا در این منطقه مهم استراتژیکی اروپا فراهم شد.
یوگسلاوی مانع بزرگ برای حضور گسترده اروپای غربی و آمریکا در منطقه مهم بالکان بود و اکنون شاهد هستیم که رومانی و بلغارستان بدون داشتن شرایط لازم به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و سپس اتحادیه اروپا پذیرفته شدند.
آمریکا پس از مساعد شدن محیط سیاسی مناسب بروکسل را ترغیب کرد که ابتدا اسلونی از بین جمهوری های یوگسلاوی سابق به عضویت در اتحادیه اروپا پذیرفته شود و سپس به دنبال آن کرواسی به خانوده اروپایی راه یافت.
هرچند که ورود کشورهای اروپایی به ناتو شرط اصلی و دیکته شده برای عضویت در اتحادیه اروپا نیست ولی عملا اکثریت کشورهایی که وارد اتحادیه اروپا شدند به عضویت ناتو در آمده اند که کرواسی، اسلوونی، رومانی و بلغارستان نمونه های بارز این روند به شمار می روند.
صربستان، مونته نگرو، مقدونیه، آلبانی و بوسنی و هرزگوین از جمهوری های یوگسلاوی سابق و آلبانی از منطقه بالکان اکنون در راهروی انتظار اتحادیه اروپا منتظر صدای زنگ ورود هستند.
عضویت دراتحادیه اروپا برای برخی از کشورهای اروپایی که به لحاظ اقتصادی با مشکلات زیادی مواجه هستند، راه نجات و رفاه اجتماعی تلقی می شوند.
اگر به کشورهای رومانی و بلغارستان در بالکان و کشورهای بزرگ صنعتی در اتحادیه اروپا ازجمله ایتالیا و یونان توجه شود، مشاهده می شود که زمان شکوفایی رفاهی و اقتصادی اتحادیه اروپا به پایان رسیده و بیکاری و بدهی های سنگین بسیاری از اعضای این اتحادیه گواه آن مطلب است.
با نگاهی ساده به اوضاع اقتصادی و مسایل پیچیده کنونی در اتحادیه اروپا متوجه خواهیم شد که در حقیقت عضویت کشورهای بالکان در این اتحادیه بیشتر در جهت منافع همه جانبه بروکسل است تا اینکه منافع کشورهای بالکان.
** دلایل اهمیت بالکان برای بروکسل، مراحل الحاق اروپایی بالکان و ناتو
موقعیت جغرافیایی، استراتژیکی، منابع طبیعی غنی مانند معادن مختلف و مساعد بودن آب و هوای منطقه بالکان به ویژه بالکان غربی برای کشاروزی ازعومل بسیار مهم برای حضور غرب به ویژه آمریکا به شمار می روند.
اتحادیه اروپا که اکنون خود را قدرتی بزرگ در صحنه بین المللی می داند با به عضویت در آوردن کشورهای بالکان غربی از جمله صربستان که بزرگترین کشور در این قلمرو محسوب می شود، تصمیم دارد که موضع سیاسی خود را در جهان تقویت کند.
اتحادیه اروپا با گسترش اعضای خود در واقع ضمن اینکه خواهان نشان دادن قدرت خود به آمریکا است، تلاش دارد که به تدریج دخالت های آمریکا در امور اروپا را کاهش بدهد.
بروکسل با دست گذاشتن روی مساله کوزوو و ابتکار عمل برای حل و فصل مساله این منطقه از طریق مذاکرات خواهان این است که به آمریکا ثابت کند که اروپا می تواند مسایل خود را بدون کمک های واشنگتن حل و فصل کند.
موفقیت اقدام های سیاسی بروکسل برای دور کردن آمریکا از اروپا را در حال حاضر نمی توان با اطمینان کامل مورد تایید قرار داد، ولی تلاش های بیشتر کشورهای اتحادیه اروپا به ویژه آلمان و فرانسه برای همکاری با فدراسیون روسیه در عرصه های مختلف به ویژه در زمینه انرژی آغازی برای گرایش بیشتر اروپا به قطب دیگر است.
هدف مهم از مذاکرات در مراحل الحاق اروپایی کشورهای بالکان غربی در وهله اول تطبیق دادن قوانین نهادهای مختلف کشورهای نامزد برای عضویت در اتحادیه اروپا با قوانین این اتحادیه و بالا بردن سطح استانداردهای اجتماعی و رفاهی کشورهای منطقه است و سپس بهره برداری از منابع طبیعی کشورهای منطقه.
عضویت در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) هر چند که از شرایط پیوستن کشورهای اروپایی به خانواده اتحادیه اروپا به شمار نمی رود، ولی در زمره سیاست های بروکسل است.
بروکسل در این راستا کشورهای نامزد برای عضویت در اتحادیه اروپا را به دلایل مختلف از جمله تامین امنیت و حمایت های نظامی ترغیب می کند که قبل از ورود در این اتحادیه به عضویت سازمان نظامی ناتو در آیند.
دراین مورد نقش مهم آمریکا را نباید نادیده گرفت.
اسلوونی و کرواسی که از جمهوری های یوگسلاوی سابق به شمار می روند و اکنون از اعضای اتحادیه اروپا به شمار می روند قبل ازعضویت در این اتحادیه وارد پیمان نظامی ناتو شده اند.
منابع اقتصادی در کنار موقعیت جغرافیایی منطقه بالکان غربی از جمله انگیزه های مهم بروکسل برای به عضویت در آوردن کشورهای این منطقه در اتحادیه اروپا هستند.
افزایش سرمایه گذاری کشورهای اروپای غربی در صربستان و دیگر کشورهای این منطقه نیز از دیگر دلایل بارز این امر به شمار می روند.
سرمایه گذاری کارخانه اتومبیل سازی فیات ایتالیا در صربستان و همکاری های اقتصادی دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله آلمان، فرانسه، بلژیک و غیره در سرمایه گذاری های بزرگ در این کشور و دیگر کشورهای بالکان غربی بیانگر مساعد بودن بالکان برای فعالیت های اقتصادی، تجاری و کشاورزی است.
** بالکان و رقابت غرب، روسیه و کشورهای آسیایی
در حالیکه شاهد گسترش حضور کشورهای اتحادیه اروپا و آمریکا در منطقه بالکان هستیم، نباید سیاست های راهبردی مسکو در این منطقه را که اکنون گسترش یافته است نادیده گرفت.
منطقه بالکان غربی به خاطر اهمیتی که دارد اکنون به یک میدان رقابت و مبارزه برای حضور بیشتر سیاسی و اقتصادی کشورهای اروپای غربی به خصوص آمریکا و فدراسیون روسیه تبدیل شده است.
روسیه پس از تحولات دو دهه گذشته در این منطقه پر تلاطم از اروپا و به خصوص برای مانع شدن از حضور گسترده غرب به ویژه آمریکا در این منطقه با استفاده از ابزارهای اقتصادی و به خصوص انرژی، حضور خود را در منطقه بالکان غربی به ویژه صربستان افزایش داده است.
در این راستا کشورهای آمریکای لاتین و آسیایی نیز کاملا به اهمیت منطقه بالکان واقف هستند و سرمایه گذاری بزرگ در بالکان را در اولویت فعالیت های تجاری و اقتصادی خود قرار داده اند.
منطقه بالکان غربی به دلایل چند ملیتی، چند قومی و با وجود فرهنگ و مذاهب مختلف یکی از حساس ترین و مهمترین منطقه در جهان به شمار می رود که جنگ و بحران های مختلفی را تجربه کرده است.
کشورهای بالکان غربی از جمله صربستان برای پیوستن به اتحادیه اروپا راه طولانی را در پیش رو دارند و برای تحقق این امر سال های زیادی را بایستی در راهروی انتظار اتحادیه اروپا سپری کنند.
در این راستا رقابت کشورهای عضو اتحادیه اروپا، آمریکا، فدراسیون روسیه برای حضور بیشتر در این منطقه نیز ابعاد گسترده ای را برای آینده این منطقه رقم می زند.
** معضلات سیاسی منطقه بالکان و طولانی بودن مراحل الحاق اروپایی
کوزوو و بوسنی و هرزگوین مانند باروتی در منطقه بالکان غربی به شمار می روند که روشن شدن فتیله آن را می توان هر لحظه انتظار داشت و این مساله موجب شده که اتحادیه اروپا نتواند حضور خود را به شکل مورد دلخواه گسترش دهد و تلاش دارد که معضلات سیاسی در منطقه را از طریق مذاکرات حل و فصل کند.
بروکسل برای حل و فصل مساله کوزوو و برای بالا بردن ضریب امنیت در منطقه بالکان با برگزاری مذاکرات مستقیم بین نخست وزیران صربستان و کوزوو از اواخر سال 2012 میلادی تلاش کرده که روابط بلگراد و پریشتینا را بهبود بخشد و در این زمینه با امضای توافق نامه ای بین طرفین گام های مثبتی را برداشته است.
بوسنی و هرزگوین با وجود معضلات سیاسی و اختلاف نظر بین جامعه های مختلف قومی در اداره کشور، بایستی اشاره کرد که بروکسل تا کنون در پیدا کردن راه حل سیاسی مناسب برای این کشور ناتوان بوده است و امضای توافق نامه دیتون در اواسط سال 2005 میلادی گرچه موجب توقف جنگ در آن زمان شد، ولی نتوانست که ثبات کامل را در این کشور تضمین کند.
اگر به اتفاقات دهه نود میلادی در منطقه بالکان که منجر به فروپاشی یوگسلاوی سابق و تشکیل 6 کشور مستقل و به آن مجهول بودن موقعیت سیاسی کوزوو را اضافه کنیم، می توان به اهمیت این منطفه در ابعاد مختلف سیاسی، استراتژیکی، جغرافیایی، اقتصادی برای قدرت های جهانی پی برد.
اتحادیه اروپا تا حل وفصل کامل مساله کوزوو و برطرف کردن معضلات سیاسی در بوسنی و هرزگوین به رغم داشتن منافع سیاسی و اقتصادی زیاد در منطقه بالکان تمایلی به گسترش خانواده 28 عضوی خود ندارد.
برخی کشورهای بزرگ اتحادیه اروپا مانند آلمان و فرانسه بر این باورند که در زمان حاضر هیچ یک از کشورهای بالکان غربی شرایط پیوستن به خانواده 28عضوی اتحادیه اروپا را ندارند و از طرف دیگر بایستی اشاره کرد که بروکسل حداقل تا 5 سال آینده به دلایل سیاسی و اقتصادی برای قبول عضو جدید آماده نیست.
به رغم بیکاری بالا و بحران اقتصادی شدید در برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا، با این حال نه تنها علاقه مندی کشورهای بالکان برای عضویت در این اتحادیه کاهش نیافته است، بلکه تمامی دولت های این منطقه برای انجام اصلاحات و تطابق قوانین نهادهای خود با استانداردهای اتحادیه اروپا بدون وقفه تلاش می کنند.
از طرفی کوزوو که در سال 2008 میلادی به طور یکجانبه از صربستان اعلام استقلال کرده است و از سوی دیگر صربستان با این ادعا که کوزوو را استان جنوبی خود می داند و اعلام استقلال آن را درهیچ شرایطی قبول ندارد، نمی توان راه حلی را در آینده نزدیک برای این مساله انتظار داشت.
در این رابطه بایستی این موضوع را نیز در مد نظر داشت که بروکسل راضی نخواهد شد کشوری را در خانوده 28 عضوی خود کشوری بپذیرد که مساله ارضی دارد.
درکنار مسایل سیاسی متعدد در منطقه بالکان غربی و با توجه به اوضاع اقتصادی کشورهای این منطقه و درصد بیکاری بالا در این کشورها، احتمالأ بروکسل تصمیمی نخواهد گرفت که تنش های سیاسی، مالی و اقتصادی موجود در اتحادیه اروپا را تشدید کند.
** اختلافات اعضای اتحادیه اروپا در گسترش خانواده اروپایی
اختلاف نظر عمیق بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا به عنوان یک عامل بسیار مهم در پذیرفتن عضو جدید در این اتحادیه نیز مطرح است و در این راستا می توان اشاره کرد که به رغم توصیه مثبت کمیسیون اروپا در اکتبر سال 2011 میلادی برای اعطای موضع نامزدی به صربستان در مراحل عضویت در اتحادیه اروپا، اما آلمان در آن زمان به طور مستقل شرایط جدیدی را برای صربستان که به کوزوو مربوط می شود، عنوان کرده بود.
ˈهرچند که سیاست برلین درحال حاضر در مورد صربستان نسبت به گذشته تا حدودی نرمتر شده است ولی آلمان برای پذیرفتن صربستان حداقل در چند سال آینده نطر مثبتی ندارد.ˈ
صربستان با برخورداری از تجارب کشورهای اسلوونی و کرواسی در مراحل عضویت در اتحادیه اروپا و داشتن کارشناسان برجسته در امور اروپایی قادر است که مذاکرات برای الحاق به این اتحادیه را در مدت کمتر از پنج سال پایان ببرد.
ˈاما در راه پیوستن به اتحادیه اروپا تنها عملی کردن شرایط بروکسل مطرح نیست، بلکه مسایل سیاسی و رابطه برخی کشورهای عضو اتحادیه با کشورهای نامزد را نباید نادیده گرفت.ˈ
برخی اعضای اتحادیه اروپا از جمله ایتالیا و اتریش، بلژیک که منافع تجاری بسیار گسترده در صربستان و دیگر کشورهای بالکان غربی دارند تلاش می کنند که مراحل الحاق اروپایی منطقه هر چه زودتر پایان یابد.
** تاثیر روابط کشورهای منطقه در سرعت بخشیدن به مراحل الحاق اروپایی
پس از ناآرامی های سیاسی در منطقه بالکان در دهه نود میلادی بایستی اشاره کرد که روابط بین کشورهای این منطقه در زمان حاضر رو به بهبود است و مقامات بلند پایه سیاسی کشورهای بالکان غربی معتقدند که برای بهبود آینده کشورهای خود باید مسایل گذشته را فراموش کنند.
هر چند که نمی توان با اطمینان کامل گفت که تمامی اختلافات جمهوری های یوگسلاوی سابق برطرف شده است، ولی تمایل حکومت های منطقه برای حل و فصل مسایل گذشته که به سرعت بخشیدن منافع مشترک مراحل ائتلاف اروپایی آنها کمک می کند، کاملا مشهود است.
مبارزه با فساد مالی و گروه های جنایی سازمان یافته از جمله مواردی به شمار می روند که یک کشور اروپایی از جمله صربستان برای پیوستن به اتحادیه اروپا باید این مسایل را در جامعه اجتماعی کشورش حل و فصل کند.
صربستان در ارتباط با مبارزه با فساد مالی در بخش های مختلف جامعه و گروه های جنایی سازمان یافته نسبت به دیگر کشورهای منطقه در چند سال اخیر به ویژه در یک سال گذشته گام های بزرگی را برداشته است.
صربستان، عامل بسیار مهم در ثبات و صلح پایدار در منطقه بالکان غربی است و در این راستا تلاش دارد با هدف برقراری رابطه ای دوستانه با کشورهای منطقه، تمامی مسایل موجود از گذشته را با همسایگانش حل و فصل کرده که چنین اقدامی برای تمامی کشورهای منطقه در مراحل عضویت در اتحادیه اروپا بسیار حائز اهمیت است.
در حالی که دولت صربستان از سال 2000 میلادی سیاست عضویت در اتحادیه اروپا را در اولویت های کاری خود قرار داده است، اما بر خلاف علاقه مندی اکثریت مردم برای ورود به اتحادیه اروپا به ویژه قشر جوان، برخی احزاب اپوزیسیون چنین سیاستی را برای آینده کشور به لحاظ سیاسی و اقتصادی مناسب نمی دانند و بیشتر خواهان گسترش روابط در عرصه های مختلف با فدراسیون روسیه هستند.
اسلوونی و کرواسی که از جمهوری های یوگسلاوی سابق هستند در سال های 2004 و 2013 به عضویت اتحادیه اروپا در آمدند و کشورهای صربستان، مقدونیه و مونته نگرو اکنون از موضع نامزدی برای پیوستن به این اتحادیه برخوردارند.
ارسال به دوستان 
نسخه چاپی 
