آلاینده های هوا در کلان شهرها

تدبیر24:مردم ما دیگر عقلشان به چشمشان نیست بلکه عقلشان به منطق و دلایل متقن و اظهارات کارشناسانه است. وقتی رئیس سازمان محیط زیست، سخنگوی دولت، مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران، سازمان ملی استاندارد، وزیر نفت دولت یازدهم و... همه و همه بر آلوده بودن بنزین پتروشیمی تاکید دارند و بر یورو4 بودن بنزین وارداتی اصرار، دیگر اظهارات برخی دلواپس نماهایی که چشمشان را روی سلامتی مردم و افزایش سرطان بسته اند و به هر علت بی منطقی به طرفداری از بنزین های  غیراستاندارد بلند شده اند، اهمیتی ندارد. اما با این حال برخی کار به کار این حرف ها ندارند و فقط می خواهند یار و یارکشی سیاسی و دعوای جناحی راه بیندازند. جالب آنکه در این میان حتی به تهمت و افترا هم گریز زده اند. در همین زمینه محمد رستگاری معاون پایش و نظارت آلودگی هوا محیط زیست استان تهران در گفتگو با آفتاب با اشاره به اظهار نظر یکی از نمایندگان مجلس مبنی بر این که معاونت پایش آلودگی هوا اطلاعات درستی راجع به آلودگی هوا اعلام نمی‌کند و به نوعی متهم به عددسازی شده است، گفت: اطلاعات اعلام شده راجع به ‌آلودگی هوا در استان تهران بر اساس ایستگاه‌های پایشی است که در مناطق مختلف جاگذاری شده است و ما صریحا همان عددی را که این دستگاه SA اعلام می کند، اطلاع رسانی می کنیم. ضمن اینکه در زمان دولت قبل نیز همین کارهای امروز را انجام می دادیم و همان افراد هستیم، بدون اینکه بخواهیم به نفع یا ضرر کسی عددسازی کنیم.
 رستگاری با بیان اینکه اثبات این گفته ساده است اظهار کرد: اختلاف بین میانگین ایستگاه های اداره های کل سازمان محیط زیست با میانگین اعداد ایستگاه های شهرداری تهران(کنترل کیفیت) همواره عدد ثابتی است. مثلا اگر در سال 90 میانگین ایستگاه های ما 110 بوده و میانگین عدد شهرداری 90، امسال میانگین ایستگاه ما 90 است و میانگین عدد شهرداری 80. وی همچنین در پاسخ به اینکه علت این اختلاف همیشگی چیست، گفت: ایستگاه های معاونت پایش در مناطق آلوده تری واقع  شده است، به همین دلیل عددی را که اعلام می کند مقداری از ایستگا‌ه‌های پایش شهرداری ها بیشتر است. رستگاری در ادامه به آلاینده های اصلی هوا اشاره کرد و توضیح داد: آلاینده‌های اصلی (معیار) عبارت اند از مونواکسید کربن (CO)، دی‌اکسید نیتروژن  (NO₂)، دی‌اکسید گوگرد (SO₂)،

 هرکدام از این آلاینده ها مضرات بسیاری را برای سلامتی انسان ها درپی دارند از این رو اگر به تابلوهای سنجش آلاینده های هوا دقت کنید 6 پارامتر را خواهید دید که تقریبا در تمام دنیا یکسان است این شش پارامتر که بالا یا پایین بودن مقدار هر کدام نشان دهنده پاک، سالم، ناسالم، بسیار ناسالم و خطرناک هوای یک منطقه یا یک شهر را نشان می دهد شامل مونواکسید کربن ، دی‌اکسید نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد، ازن، ذرات معلق 2.5 میکرون و 10 میکرون می شود.

 وی افزود: البته روزهایی که اعلام می شود هوا در سطح ناسالم قرار دارد به این معنی نیست که همه این شش پارامتر بالاتر از حد استاندارد هستند بلکه حتی اگر یکی از پارامترها هم بالاتر از حد مجاز باشد هوا ناسالم اعلام می شود، اما نه برای مردم بلکه تنها برای اعلام به دستگاه های مرتبط جهت انجام اقدامات مقتضی.

 معاون پایش و نظارت آلودگی هوا محیط زیست استان تهران در توضیح بیشتر 6 پارامتر سنجش آلودگی هوا بیان کرد: هر کدام از این 6 پارامتر به دلایل مختلف تولید شده و مشکلات خاصی را به وجود می آورند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود:

 ذرات معلق (Particulate Matter)

 ذرات معلق یک عبارت کلی برای مخلوطی از ذرات جامد و قطرات مایع است که به‌صورت معلق در هوا یافت می‌شوند. برخی از ذرات به‌اندازه کافی بزرگ یا سیاه‌رنگ هستند تا به‌صورت دوده و دود قابل مشاهده باشند.هنگامی که این ذرات تنفس می‌شوند می‌توانند باعث بیماری‌های قلبی، ریوی، تنفسی شده و در وظایف ریه‌ها اختلال ایجاد کنند. ذرات معلق در اثر فرايندهاي احتراق يا گرمايش ايجاد شده و گرد و غبار ناشي از عمليات توليد، نقل و انتقال و فرايندهاي بکارگيري مواد پودر شده را نيز شامل مي شوند. بخش اعظم ذرات معلق موجود در هوا منابع طبيعي شامل زمين، اقيانوس ها و آتش فشان ها هستند. منابع مصنوعي ذرات معلق در مناطق شهري شامل صنايع مختلف از قبيل سيمان، ذغال سنگ، ذوب آهن، کارخانجات گچ پزي و کارگاههاي بزرگ تراشکاري هستند. ذرات معلق قسمت بالایی و پایینی سیستم تنفسی را هنگامی که ذرات کمتر از 10 میکرون باشند تحت تأثیر قرار می‌دهد (مخصوصاً در هنگام تمرینات ورزشی). مشکلات ناشی از ذرات معلق عبارت اند از آسم ، برونشیت، کاهش کارایی ریه‌ها، سرطان ،مسومیت با فلزات سنگین.

 مونواکسید کربن ( Carbon Monoxide)

 مونواکسید کربن گازی است بی‌رنگ، بی‌بو و در مقادیر بالا سمی و کشنده که یکی از آلاینده‌های اصلی ناشی از موتور خودروهاست. شواهد موجود نشان داده است که بین مونواکسید کربن و حمله‌های قلبی، بیماری‌های قلبی-عروقی و آسیب به جنین ارتباط وجود دارد. مشکلات ناشی از این آلاینده عبارت اند از مسمومیت به  CO، گلودرد، ایجاد آسیب در سیستم عصبی، آسیب به مغز، ناهنجاری‌های جنینی ،خفگی.

دی‌اکسید نیتروژن ( Nitrogen Dioxide)

 دی‌اکسید نیتروژن گازی به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز، با واکنش‌پذیری بالا بوده و از منابع انسان‌ساخت مانند خودروها و نیروگاه‌ها تولید می‌شود.همچنین در محیط‌های بسته بخاری‌ها و اجاق گازهای آشپزی مقدار قابل توجهی  NO₂تولید می‌کنند. NO₂ بدن را برای بیماری‌های عفونی تنفسی مستعد نموده و اثرات ماندگاری بر ریه‌ها می‌گذارد. مشکلات ناشی از این آلاینده نیز عبارت ان از مسمومیت به NO₂، آسم ، مقاومت کم در مقابل عفونت‌ها، دی‌اکسید نیتروژن سیستم تنفسی بالایی و پایینی را تحت تأثیر قرار داده و در غلظت‌های بالا بسیار سمی است.

 دی‌اکسید گوگرد ( Sulfur Dioxide)

 دی‌اکسید گوگرد آلاینده‌ای است که از منابعی مانند نیروگاه‌های ذغال‌سنگی، پالایشگاه‌های نفت، کارخانه‌های اسید سولفوریک و ذوب سنگ‌های معدنی فلزی حاوی گوگرد منتشر می‌شود.غلظت‌های بالای SO₂ باعث خس خس سینه، تنگی نفش یا کمبود در تنفس می‌شود دی‌اکسید گوگرد مستقیماً سیستم تنفسی را تحت تأثیر قرار داده و مقاومت در مقابل راه هوای ورودی را افزایش داده که در نتیجه فشار واردشده به ریه‌ها و قلب افزایش می‌یابد. از عمده مشکلات این آلاینده می توان به این موارد اشاره کرد: آسم، انقباض نای، مسمومیت SO₂، حمله قلبی.

 ازن ( Ozone)

 ازن به‌صورت مستقیم از منابع انتشار وارد جو نمی‌شود بلکه این آلاینده در اثر واکنش آلاینده‌های VOCs و Nox در حضور حرارت و نورخورشید به‌وجود می‌آید. قرارگیری در معرض این آلاینده به مدت طولانی باعث آسیب برگشت ناپذیر روی ریه، بیماری‌های تنفسی مزمن و آسم می‌شود.

رستگاری در ادامه با بیان اینکه خوشبختانه درصد این 6 پارامتر آلاینده در مقایسه با سال قبل کاهش چشمگیری داشته است اظهار کرد: با توقف تولید بنزین پتروشیمی و کاهش مواد آلاینده از جمله سرب و بنزن در هوا ما شاهد تعداد روزهای سالم بیشتری در مقایسه با سال پیش هستیم زیرا با واردات بنزین یورو4 میزان گوگرد به کمتر از 50 پی پی ام، میزان آروماتیک به کمتر از 35 درصد و میزان بنزن به کمتر از پنج درصد رسیده است.

 وی افزود: یک مقایسه کوچک بین میزان آلاینده های هوا در سال گذشته و امسال به خوبی نشان می دهد که ما نه عددسازی می کنیم نه به مردم دروغ می گوییم.

 معاون پایش و نظارت آلودگی هوا محیط زیست استان تهران در پایان خاطرنشان کرد: ما ادعا نمی کنیم هوای تهران دیگر هیچ مشکلی ندارد زیرا آلودگی هوای تهران یا سایر شهرهای آلوده تنها به دلیل بنزین نیست اما سازمان حفاظت محیط زیست همه تلاش خود را کرده تا قدمی در کاهش آلودگی هوا بردارد. از سوی دیگر نباید از یاد ببریم که هیچ کاری بدون مشارکت همگانی انجام نخواهد شد.