فرش خاکی یا معدن خاک سرخ؟!

تدبیر24: در طی جلسه‌ای که در این‌باره برگزار شد،«عباس برخورداری»، یکی از حامیان محیط زیست اظهار کرد: نمک‌های جزیره هرمز از لحاظ زیست محیطی در طی میلیون‌ها سال به وجود آمده‌اند و زیبایی خاصی به این منطقه داده‌اند، مناطق مرجانی پس از جنگل‌های بارانی از حساس‌ترین اکوسیستم‌های دنیا هستند که با کوچک‌ترین تغییراتی از بین می‌روند هرمز هم از این قاعده مستثنی نیست و در سال‌های اخیر دست خوش حوادث بسیاری شده است.

وی ادامه داد: درصد فلزات سنگین(سرب، جیوه و کادمیوم) در جزیره بالاست این فلزات علت اصلی سرطان هستند. در هرمز شاهد هستیم که تا 700 متر از آب دریا قرمز است، کلونی‌های مرجانی در حال نابودی هستند. جیوه و کادمیوم وارد چرخه‌ی زیستی می‌شوند در نتیجه باعث آلودگی ماهی‌ها و دیگر جانداران دریایی می‌شود که در نهایت گریبان‌گیر انسان‌ها خواهد شد، خلیج‌فارس پس از خلیج مکزیک دومین خلیج آلوده‌ی جهان است.

این حامی محیط‌زیست افزود: بیشترین تنوع زیستی در ساحل‌های سنگی جهان از آن جزیره هرمز است، مرجان‌های خلیج‌فارس به علت عادت کردن به گرما از مقاوم‌ترین مرجان‌های جهان به شمار می‌آیند. حال با به هم زدن تعادل موجودات، معدن هرمز و فرسایش طبیعی خاک به خودی خود باعث نابودی جزیره می‌شوند.

«همتی»، کارشناس مسئول زیستگاه‌های محیط زیست در این جلسه خاطرنشان کرد: بیش از 50 سال است که از معدن جزیره هرمز برداشت می‌شود اما می‌توان گفت برداشت نسبت به سال‌های گذشته کم‌تر شده است. در سال‌های گذشته چندین بار هم معدن را تعطیل کرده‌ایم هم‌اکنون نیز فعالیت چندانی ندارد، با این وجود اگر جزیره‌ی هرمز یک منطقه حفاظت شده بود به نوعی دیگر می‌توانستیم از این موضوع جلوگیری کنیم.

وی در خصوص بحرانی بودن اجرای فرش خاکی تصریح کرد: به طور کلی اجرای این فرش به صورت مکرر و هر سال شایسته نیست. اگر پروژه‌ی فرش خاکی برای معرفی جزیره هرمز انجام شده اجرای یک باره آن کافی است و برداشت این میزان خاک هر سال به‌لحاظ محیط زیستی کار پسندیده‌ای نیست، چون عوامل دیگر مانند معدن، وزش باد، کاهش پوشش گیاهی، به اندازه‌ی کافی باعث تخریب منطقه می‌شوند این که خودمان هم آگاهانه به این موضوع دامن بزنیم چندان عاقلانه نیست.

«مریم اقبالی»، از دیگر فعالان محیط زیست گفت: جزیره‌ی هرمز یکی از منحصر به فردترین گنبدهای نمکی دنیا است. در هیچ منطقه‌ای از دنیا از گنبدهای نمکی معدن برداشت نمی‌شود، چون با برداشت خاک بیشتر به نمک می‌رسیم، نمک روی سطح آب می‌آید و شوری آب تا جایی بالا می‌رود که تمام سواحل اطراف آن تخریب می‌شود و همه‌ی بافت‌های مرجانی و پوشش حریم ساحل از بین می‌رود.

وی در رابطه با حیات وحش منطقه خاطرنشان کرد: هر منطقه‌ای که مرجانی باشد لاک‌پشت‌های گونه پوزه عقابی را هم در آنجا می‌توان یافت. برای رشد این گونه، سواحل باید نرم باشند، اساساً هرچه گردشگر بیشتر به منطقه بیاید و روی زمین بیشتر قدم بگذارد زمین سفت‌تر می‌شود. علاوه‌بر این، زباله‌هایی که در جزیره بر جا می‌مانند از دیگر معضلاتی است که مربوط به گردشگران می‌شود، در این خصوص باید آموزش‌های لازم را به آنان قبل از ورود به منطقه را داد.

«محمد سایبانی» نماینده‌ی گروه هنر نو هرمز و از بانیان فرش خاکی نیز در جلسه حضور داشت، گفت: فرش خاکی از همان ابتدا یک پروژه‌ی هنری بود که از سال 86 آغاز شد پس از انجام چندین ساله این پروژه به این نتیجه رسیدیم که آن را پایان دهیم اگرچه هنر محیطی در هرمز صرفاً به خاک‌های رنگی مربوط نمی‌شود.

وی افزود: امسال نیز این پروژه برگزار می‌شود اما به گونه دیگر، به‌عنوان مثال از خاک مازاد معدن برای این کار استفاده می‌شود. با وجود همه‌ی اینها نمی‌توان نقش فرش خاکی را در معرفی جزیره نادیده گرفت. در رابطه با تعطیل شدن معدن نیز لازم به ذکر است که نخستین کسانی که متضرر می‌شوند بومیان منطقه هستند. ساکنان جزیره این موضوع را حق خود می‌دانند. باید ابتدا مردم منطقه را از این موضوع آگاه کرد و آموزش‌های لازم را به آنان داد.

«مهدی شیرخوانی» فعال دیگر محیط زیست اظهار کرد: اگر بخواهیم به مقوله‌ی هرمز از نگاه گردشگری بنگریم می‌توان گفت گردشگری تهدیدی بزرگ برای فرهنگ و تنوع زیستی است. باید به جای توریسم از اکوتوریسم استفاده کرد، اکوتوریسم به معنای سفر مسئولانه به طبیعت است که موجب حفظ محیط زیست و بهبود زندگی مردم منطقه می‌شود.

این فعال محیط‌زیست یادآور شد: اگر در منطقه با حضور گردشگر اشتغال ایجاد شود، باید در مقیاس کوچک باشد تا بتواند پایدار باشد. عرضه بیش از اندازه منطقه باعث تخریب آن می‌شود در این راه باید بخش دولتی، بخش غیردولتی و بومیان منطقه حضور فعال داشته باشند و در پیشبرد منافع منطقه، بومیان محلی بیشترین سهم را داشته باشند. هم‌اکنون نیز 90 درصد ساکنان جزیره تحت پوشش کمیته‌ی امداد هستند. جامعه محلی باید آمادگی گردشگر را داشته باشد.