دیپلماسی ایرانی؛ استراتژی اثر بخش

تدبیر24: مصطفی تجملی - بالاخره روز موعود فرارسید . ایران در کنار شش قدرت اصلی جهان قرار گرفت و پس از فراز و نشیب های متعددی توانستند تا حصول یک توافق به پیش برود. شاید روزگاری سخت به نظر می رسید که این شش کشور ،ایران را به عنوان یکی از قدرت های احتمالی جهان به رسمیت بشناسد، قدرتی که شاید در آینده ای نه چندان دور در مناسبات سیاسی و اقتصادی تاثیر گذار باشد. اما با حصول این توافق، بدبینی شش قدرت اصلی که هر کدام دارای روابط خاصی با ایران بودند به پایان رسید. اگر بخواهیم این اتفاق نو در عرصه بین الملل را مورد بازبینی قرار دهیم اشاره به چند نکته حایز اهمیت است.

دورنمای سیاسی:

بی شک مهم ترین دستاورد این مذاکرات و ارتباط آن با کشور های قدرتمند ، شکسته شدن تابو مذاکره و رویایرویی مستقیم با ایالات متحده آمریکا است. شابد هیچ یکی از رهبران این پنج کشور روزی تصور نمی کردند که بیشترین میزان مذاکرات در طول چند ماهه اخیر بین ایران و ایاالات متحده آمریکا باشد. از یک سو محمد جواد ظریف و از یک سو جان کری سعی در ایجاد رابطه ای نو در میان این دو کشور داشتند. شاید در چند سال آینده هم شاهد حضور دیپلماتیک مقامات ایالات متحده آمریکا در ایران باشیم. اما در کنار ایالات متحده باید به اتحادیه اروپا به خصوص کشور های انگلیس و فرانسه توجه داشت. دو کشوری که خود را بیشتر مقید به آمریکا می دانند و در کنار این موارد نمی توان از رابطه خاص آمریکا و انگلیس چشم پوشی کرد .فرانسه که در این بازه زمانی در اکثر اوقات به صورت نیرویی مانع محسوب میشد در روزهای پایانی مذاکرات به عنوان شتاب دهنده مذاکرات تا حدودی شناخته شد و در کنار این دو کشور ، آلمان قرار دارد که رابطه آلمان با ایران در دولت های مختلف ایران مبتنی بر اقتصاد و صنعت بوده است . اما در دوران تحریم ها به دلیل تصمیم گیری آمریکا ، آلمان از این فرصت نتوانست استفاده کامل را ببرد و امروز بیش از هر کشور دیگر برای رسیدن به توافق تلاش می کند به طوری که در هفته پایانی مذاکرات که اکثر وزرای خارجه در محل مذاکرات حضور ثابت نداشتند ، اما فرانک اشتاین مایر آلمانی در کنار کری در وین حضور داشت تا بتواند با حضور خود هر چه بیشتر به روند توافق دسترسی پیدا کند. هم چنین از طرق مختلفی اعلام شد به زودی وزیر اقتصاد آلمان به همراه تجار این کشور در ایران حضور خواهند یافت. نکته ای که در این دور نما قابل توجه است این است که با باز شدن پای ایران در مبادلات و مراودات جهاتی بار دیگر ایران به قدرتی تاثیر گذار در منطقه پر آشوب خاورمیانه تبدیل خواهد شد . کما اینکه بیشتر رهبران سیاسی دنیا بر این عقیده هستند که ایران بعد از این توافق و رابطه بهتر با کشور های دنیا خواهد توانست به نوعی هژمونی در منطقه برسد.

دور نمای اقتصادی:

شاید مهم ترین دستاورد دولت ازسال 92 به بعد حصول توافقی بود که بتواند بار دیگر پای سرمایه گذاران خارجی را به ایران باز کند. گرچه قبل از این مذاکرات چینی ها بازار ایران را در اکثر موارد تولیدی در دست داشتند و در کنار آن ها روس ها حضوری ضعیف تر داشتند اما هیچ یک از آن ها نمی توانستند جای شرکای اروپایی را برای کمک به اقتصاد ایران ایفا کنند. حضور قدرتمند آلمان و فرانسه در ایران قبل از فرآیند این تحریم ها گواهی بر این مدعاست که جای پای اروپایی ها با کشور های دیگر آسیایی به این آسانی ها پر نمی شود. برای مثال حضور خودرو سازان فرانسوی و یا حتی صنایع نساجی و ماشین آلات صنعتی آلمانی در ایران غیر قابل انکار بود البته نکته ای که باید توجه این ست که : با ایجاد توافق در میان کشور های غربی و ایران به یک شبه شاهد رونق کامل اقتصاد و صنعت در ایران نخواهیم بود و این صنعت نیمه جان سال های زیادی را باید طی کند تا بتواند به ایستادگی قبل برسد. البته نباید فراموش کرد که شرایط برای شروع تازه در صنعت از قبل مهیا شده است و به قول معروف ریل گذاری برای حرکت این قطار آماده شده است. پس باید نرخ رشد سریع تری را برای رشد صنعت کشور در نظر بگیریم. حال جدایی از تمام زیان هایی که بر عرصه صنعت ایران وارد شده باید دگر اندیشی کاملی در عرصه مدیریتی و صنعتی کشور ایجاد شود، بدین معنا که حضور نیروهای با تجربه در کنار نیروی تازه نفس متخصص می تواند تا حد زیادی سرعت رشد صنعتی را افزایش دهد و بر افزایش نرخ رشد در اقتصاد و صنعت در جامعه تاثیر زیادی خواهد گذاشت به طوری که از نیروی وسیع و جوان بدون شغل و دارای تخصص کاسته خواهد شد و عملا در میزان رفاه در خانواده ها تاثیر به سزایی خواهد گذاشت. شاید بتوان گفت که با باز شدن درب های اقتصادی ایران ، تاثیر ایران در ثبات منطقه هم افزایش خواهد یافت و شاید ایران بتواند به عنوان قطب صنعتی خاور میانه به ایفای نقش جدی بپردازد و در آینده ای نه چندان دور شاهد جهشی اقتصادی در ایران باشیم .

دور نمای فرهنگی :