دریاچه ارومیه چگونه احیا شد؟

تدبیر24 »مدیر کل دفتر مدیریت به هم پیوسته منابع آب حوضه های آبریز دریای خزر و دریاچه ارومیه
روز پنج شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا با یادآوری این که اقدامات موثری در ستاد احیای دریاچه ارومیه انجام شده و یا همچنان در حال انجام است، افزود: تراز آب دریاچه ارومیه در سال 92 حدود 1270.40 ، مساحت آن هزار و 780 کیلومتر مربع و میزان آب موجود در آن حدود 1.3 دهم میلیارد متر مکعب بوده است.
سید مرتضی موسوی اظهار کرد: امروز تراز دریاچه به 1270.88 ، مساحت دو هزار و 437 کیلومتر مربع با حجم 2.3 دهم میلیارد متر مکعب آب است، یعنی یک میلیارد متر مکعب از زمان تحویل بیشتر آب دارد، هر چند با تراز اکولوژیک که 1274.1 است حدود 50 درصد از نظر مساحت و حجم آب فاصله داریم اما نباید اقدامات صورت گرفته را نادیده گرفت.
مدیر کل دفتر مدیریت به هم پیوسته منابع آب حوضه های آبریز دریای خزر و دریاچه ارومیه گفت: دریاچه ارومیه برای رسیدن به تراز اکولوژیک به حدود 13.7 دهم میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد که رسیدن به آن نیازمند برداشتن گام های موثر است.
وی تاکید کرد: این افزایش تراز همزمان با کاهش بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اتفاق افتاده است، در واقع 30 درصد کاهش بارندگی داشتیم اما انجام یک سری اقدامات از جمله لایروبی رودخانه های منتهی به دریاچه و رها سازی آب در سدها موجب شد تا روان آبها به دریاچه برسد و تراز افزایش یابد.
موسوی تصریح کرد: اگر بخواهیم دو عامل تعیین کننده در ارتباط با تراز آب دریاچه ارومیه را بیان کنیم، یکی وضعیت بارش روان آبها و دیگری وضعیت مدیریت مصرف منابع آب، پساب و پروژه هایی است که برای کاهش مصرف آب انجام می شود تا افزایش جریانات ورودی به دریاچه تحقق یابد.
وی افزود: مساله بارش را که نمی توان به دولت ها نسبت داد اما در زمینه مدیریت مصرف، تاثیر طرح ها و پروژه ها در افزایش تراز دریاچه می توان عملکرد دولت ها را نقد کرد.
وی تاکید کرد: برای اینکه دریاچه ارومیه احیا شود باید هماهنگی و توافقاتی میان ذینفعانی که از این منابع آبی استفاده می کنند شکل گیرد، جامعه مصرف کننده آب در سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و بخش هایی از کردستان است.
موسوی افزود: از سوی دیگر اقدامات مسوولان ملی، استانی و محلی هر سه استان مبنی بر اینکه آیا دریاچه احیا شود یا خیر، پشتیبانی مالی صورت گیرد و اقدامات اجرایی برای حل و فصل کاهش مصرف و افزایش ورودی آب به دریاچه انجام شود، بسیار تاثیرگذار است.
وی تاکید کرد: در این راستا نبود یک برنامه منسجم بین بخشی ضعف موجود در این مسیر بود، یعنی در بخش های مربوط به آب، کشاورزی و محیط زیست یکپارچه نگری، هم افزایی و همگرایی برای حفظ حوضه های آبریز وجود نداشت و هر بخشی کار خودش را انجام می داد، از سوی دیگر هم انظباطی در بهره برداری از منابع آب وجود نداشت، البته این مساله مربوط به سراسر کشور است نه فقط حوزه ارومیه، همه جا بهره برداری غیرمجاز، حفرچاه غیرمجاز، برداشت موتور پمپ های غیر مجاز دیده می شد.
مدیر کل دفتر مدیریت به هم پیوسته منابع آب حوضه های آبریز دریای خزر و دریاچه ارومیه گفت: اینها به این معنا بود که بخش های مختلف از جمله دولت به صورت بخشی و مردم به صورت انفرادی از حوضه بهره برداری می کردند و اهتمامی برای اینکه دریاچه به وضعیت ثبات برسد، وجود نداشت.
وی افزود: در 18 سال گذشته تراز دریاچه ارومیه همواره روند کاهشی داشته و هیچگاه روند افزایشی یا تثبیت نداشته است اما اقدامات خوبی برای ثبیت دریاچه انجام شد که یکی از آنها اعمال محدودیت در مصرف آب است یعنی سقفی در نظر گرفته شد که از این سقف بالاتر مصرف نشود.
وی اظهار کرد: اما مساله مهمی که در این روند پیش روی دولت قرار دارد، بحث تامین اشتغال و معیشت جایگزین کشاورزانی است که در اراضی کم بازده کشاورزی می کنند، این اراضی آب را مصرف می کنند اما بهره وری خوبی ندارند که در این میان اشتغال این افراد مساله مهمی است.
وی گفت: در کاهش مصرف آب مسائل و تنش های سیاسی و اجتماعی زیادی وجود دارد که دولت باید بتواند شرایطی فراهم آورد تا آنها را مدیریت کند.
موسوی افزود: در دولت یازدهم عزمی ایجاد شد تا شرایط به هم پیوسته ای در مدیریت منابع آب آغاز شود گام های خوبی برداشته شد اما تا هدف نهایی فاصله زیادی داریم اما مهم این است که دولت حمایت و همگرایی برای استفاده پایدار از منابع آب را آغاز کرد و پروژه هایی در راستای احیای دریاچه ارومیه مصوب کرد اما می دانیم که کار بزرگی در پیش است.
وی تاکید کرد: مهمترین مساله در حوضه های آبریز این است که بتوان از آب محدود حداکثر بهره وری را داشت، برای این منظور به یک سری سیستم های اندازه گیری نیاز است تا کشاورز بداند چه مقدار آب را در چه زمانی مصرف کند، تامین این تجهیزات نیازمند تامین اعتبار است که به طور کامل فراهم نشد.
موسوی گفت: همچنین در زمینه جلوگیری از بارگذاری بیش از توان اکولوژیکی حوضه نیز اقداماتی صورت گرفت و دولت مانع بهره برداری بی رویه از منابعی مانند سدها شد، همچنین از طرفی محدودیت عرضه ایجاد کرد و اجازه داد بخشی از آبی که در پشت سدها وجود دارد به سوی دریاچه رها شود.
وی ادامه داد: تمام اینها کارهای بزرگی است اما اجرای این راهکارها نیاز به انسجام و همبستگی تمام بخش ها دارد که یک بخش دولت است و بخش دیگر نمایندگان مجلس است که باید وارد عرصه شوند و کمک کنند مردم دولت را در اجرا همراهی کنند.
مدیر کل دفتر مدیریت به هم پیوسته منابع آب حوضه های آبریز دریای خزر و دریاچه ارومیه تاکید کرد: بارش همواره در هر دوره ای کم و بیش بوده اما مهم این است که اقدامات صورت گرفته باعث شد تا روان آبها وارد دریاچه شوند.