كارويژه فرجي‌دانا براي رفع خلأهاي اساسي

تدبیر24»دانشگاه‌ها در گذشته نقش اصلي و محوري در روند توسعه ايفا نداشتند و صرفا به توليد علم و دانش مشغول بودند. در چهل، پنجاه سال اخير اما شاهديم كه دانشگاه‌ها و مراكز علمي به تمام معنا پيشران توسعه شده‌اند. به همين خاطر است كه اگر ميزان رشد اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي را در كشورهاي مختلف بررسي كنيم، خواهيم ديد كه اين رشد با توسعه علمي در آن كشورها پيوند و نسبت مستقيم دارد. دانشگاه‌ها در ايران نقش مهمي در توسعه كشور بازي مي‌كند اما به خاطر نوع نگاه حكمراني و ادامه سيطره نفت بر بودجه كشور با يك گسست جدي مواجه هستيم. در واقع ارابه توسعه كشور به موتور توسعه علمي متصل نيست و تا زماني كه اين اتصال انجام نشود در زمينه حكمراني شايسته و حل مسائل جدي كشور از جمله چالش‌هاي بزرگي مثل چالش زيست‌محيطي، اشتغال و مديريت و... توفيقي كسب نخواهيم كرد.

بنابراين اگر دولت بتواند نقش مشاور علمي را پررنگ كند، گامي در راستاي رفع گسست ميان توسعه علمي و توسعه ملي برداشته است. سپردن اين سمت به افرادي همچون دكتر فرجي دانا كه از يك سو كار علمي جدي كرده و در ميان دانشمندان رشته خود جزو افراد مطرح است و از سوي ديگر تجربه مديريت در سطح دانشگاه و در سطح كشور دارد حتما به حركت در راستاي توسعه كمك مي‌كند. فرجي دانا به خاطر تجارب گذشته مورد استقبال جدي جامعه علمي است و در ميان مديران كشور نيز جايگاه قابل‌توجهي دارد. اين موقعيت به او كمك مي‌كند تا گسست مورد اشاره را تا حد مقدور رفع كند.

يكي ديگر از الزامات رفع گسست ميان توسعه علمي و توسعه ملي اين است كه در نسل دوم نظام دانشگاهي باقي نمانيم چراكه دانشگاه‌هاي دنيا اكنون نسل چهارم را سپري مي‌كنند. يعني نسل‌هاي آموزش‌محور، پژوهش‌محور و كارآفرين را گذرانده و در دوره جامعه‌محور قرار دارند. در اين دوره مسائل دانشگاه همان مسائل اصلي جامعه است، اما ما گام‌هاي اندكي در عرصه سوم برداشته‌ايم و همچنان بخش فره ماموريت‌هاي دانشگاهي ما به نسل اول مربوط مي‌شود. اگرچه در بخشي از دانشگاه‌هاي معتبر كشور وارد عرصه پژوهش شده و توفيقات خوبي كسب كرده‌ايم ولي در بخش كارآفرين هنوز تجارب اوليه را كسب مي‌كنيم. اين درحالي است كه بايد بين مساله جامعه و مسائل نهاد علمي يا به عبارت ديگر ميان توسعه ملي و توسعه دانش‌بنيان ارتباط عميقي برقرار شود تا به توسعه ملي دست‌يابيم.

بدون ارتباط ارگانيك حجم عظيم دانشجو، هيات علمي و مراكز علمي، تحقيقاتي با توسعه ملي نمي‌توان به حل مشكلات و آينده كشور اميدوار بود. در صورت عدم تحقق اين مهم پول نفت و امكانات سخت افزاري يا نوع مديريت فعلي نمي‌تواند موجب حل مشكلات و مسائل كشور شود. براي عبور از وضعيت كنوني و حل و فصل مشكلات كشور بايد «توسعه علمي شرط بقا» را شعار و هدف اصلي دانست و از افرادي همچون فرجي دانا كه دولت، دانشگاه، دانشگاهيان و علم را خوب مي‌شناسند براي رسيدن به اين هدف استفاده كرد.

قرار گرفتن فرجي‌دانا و افرادي همچون او در جايگاه درست مي‌تواند خلأهاي محوري و كانوني را تا حدي رفع كرده و اين اميد را ايجاد كند كه جهت‌گيري‌هاي دولت و سمت و سوهاي برنامه‌هاي توسعه كلان با رويكرد توسعه دانش بنيان شكل بگيرد.

غلامرضا ظریفیان،معاون وزير علوم در دولت اصلاحات